Peningamál - 01.08.2014, Blaðsíða 15

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
3
15
og tóbaks) hefur lækkað um 1,2% sl. tólf mánuði á sama tíma og
gengi krónunnar hefur styrkst um 3,8%.
• Ársverðbólga miðað við mælikvarða á undirliggjandi verðbólgu
hefur aukist lítillega frá síðustu útgáfu Peningamála. Kjarnavísitala
3, sem undanskilur áhrif óbeinna skatta, sveiflukenndra matvöru-
liða, bensíns, opinberrar þjónustu og raunvaxtakostnaðar hús-
næðislána, lækkaði um 0,3% í júlí og mældist undirliggjandi
ársverðbólga 2,8% á þennan mælikvarða samanborið við 2,6% í
apríl sl. Sé markaðsvirði húsnæðis einnig undanskilið (kjarnavísi-
tala 4) mældist undirliggjandi verðbólga minni í júlí eða 1,9% en
hafði aukist úr 1,3% í apríl. Aukninguna má rekja til grunnáhrifa
vegna mikillar lækkunar kjarnavísitölu 4 í júlí 2013. Tölfræðilegir
mælikvarðar á undirliggjandi verðbólgu benda til þess að hún hafi
legið á bilinu 1-1½% í júlí.
• Lítil breyting hefur orðið á mælikvörðum á skammtímaverðbólgu-
væntingum frá síðustu útgáfu Peningamála. Heimilin búast áfram
við því að verðbólga verði 4% að ári liðnu og fyrirtækin vænta
þess að hún verði 3%. Væntingar markaðsaðila og vísbendingar
um verðbólguvæntingar út frá verðbólguálagi á skuldabréfa-
markaði hafa einnig lítið breyst, en á þessa mælikvarða virðast
verðbólguvæntingar til næstu tveggja ára vera í kringum 3½%.
Vísbendingar um langtímaverðbólguvæntingar hafa að sama
skapi lítið breyst og eru í kringum 4% til fimm og tíu ára.
• Verðbólguhorfur til skamms tíma eru svipaðar og búist var við í
maí. Gert er ráð fyrir að verðbólga á þriðja ársfjórðungi 2014 verði
2,3% eða 0,2 prósentum minni en spáð var í maí. Jafnframt er
spáð að verðbólga verði 2,6% á fjórða fjórðungi þessa árs sem er
svipað og í síðustu spá. Samkvæmt spánni yrði meðalverðbólga
á þessu ári 2,4%. Á árinu 2015 er búist við að verðbólga aukist
lítillega samhliða því að slakinn í þjóðarbúinu minnkar og verði að
meðaltali um 2,8% og 2,9% árið 2016 en það er lítillega minni
verðbólga en gert var ráð fyrir í maí. Það felur í sér það mat að
meiri slaki í þjóðarbúinu en þá var spáð vegi þyngra varðandi
þróun verðbólgunnar en horfur á meiri hækkun launakostnaðar á
framleidda einingu. Samkvæmt spánni er verðbólga mest um 3%
á seinni hluta spátímans en tekur síðan að hjaðna í átt að mark-
miði um mitt ár 2017.
• Þróun gengis krónunnar og launakostnaðar eru sem fyrr þeir
óvissu þættir sem vega þyngst varðandi þróun verðbólgu á
spá tímanum. Óvissa um gengisþróunina vegur einkum þungt
í ljósi þeirrar óvissu sem er fyrir hendi um framgang losun-
ar fjármagnshafta og uppgjör búa fallinna fjármálafyrirtækja.
Lang tímaverðbólguvæntingar hafa verið yfir verðbólgumark-
miði Seðlabankans um nokkurt skeið og er því enn hætta á að
undirliggjandi verðbólguþrýstingur sé vanmetinn, einkum ef
þessar væntingar endurspeglast í kröfugerð komandi kjarasamn-
inga, gjaldskrárhækkunum og verðákvörðunum fyrirtækja.
Húsnæðisverð hefur hækkað nokkuð það sem af er þessu ári
og gæti verðbólga því orðið meiri á spátímanum ef aukið líf
Mynd 27
Innlend og innflutt verðbólga1
Janúar 2011 - júlí 2014
12 mánaða breyting (%)
Vísitala neysluverðs Innflutt verðlag (35%)
Innlent verðlag utan húsnæðis (44%)
Húsnæði (21%) Verðbólgumarkmið
1. Innflutt verðbólga er nálguð með innfluttri mat- og drykkjarvöru,
verði nýrra bíla og varahluta, bensíns og annarrar innfluttrar vöru. Inn-
lend verðbólga er nálguð með verði innlendrar vöru og verði almennrar
og opinberrar þjónustu. Tölur í svigum sýna núverandi vægi viðkomandi
liða í vísitölu neysluverðs.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-4
-2
0
2
4
6
8
10
2014201320122011
Mynd 28
Verðbólga og verðbólguvæntingar fyrirtækja,
heimila og markaðsaðila til eins árs
1. ársfj. 2010 - 3. ársfj. 2014
%
Verðbólga
Verðbólguvæntingar stærstu fyrirtækja
Verðbólguvæntingar heimila
Verðbólguvæntingar markaðsaðila
Verðbólgumarkmið
Heimildir: Capacent Gallup, Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
20142013201220112010
Mynd 29
Kjarnaverðbólga, gengi krónunnar og
langtímaverðbólguvæntingar
Janúar 2010 - júlí 2014
12 mánaða breyting (%) 12 mánaða breyting (%)
Kjarnavísitala 3 án skattaáhrifa (v. ás)
Verðbólguálag til 10 ára (v. ás)
Vísitala meðalgengis - viðskiptavog þröng (h. ás,
andhverfur kvarði)
Verðbólgumarkmið (v. ás)
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
25
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
-20
20142013201220112010