Peningamál - 05.11.2014, Blaðsíða 32

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
32
INNLENT RAUNHAGKERFI
hægari vöxt heildarvinnustunda á árinu þar sem einnig er gert ráð fyrir
minni hagvexti.
Vísbendingar um nýtingu framleiðsluþátta
Endurskoðun á sögulegum þjóðhagsreikningum breytir mati á
framleiðslugetu þjóðarbúsins og framleiðsluspennu
Eins og rakið er í rammagrein 1 leiddi endurskoðun þjóðhagsreikninga
til töluverðrar hækkunar á raunvirði landsframleiðslunnar og endur-
mats á sögulegri hagvaxtarþróun. Nýju tölurnar benda til þess að
framleiðsluspennan hafi verið nokkru meiri rétt áður en fjármála-
kreppan skall á en áður var áætlað (mynd IV-23). Það felur í sér að sá
aukni hagvöxtur sem nýjar tölur Hagstofu sýna að hafi orðið á árinu
2007 (en nú er hann talinn hafa verið 9,7% í stað 6% í eldri tölum)
hafi ekki að öllu leyti verið vegna aukinnar framleiðslugetu heldur
að spennan í þjóðarbúskapnum hafi verið meiri. Slakinn í kjölfar fjár-
málakreppunnar er einnig talinn hafa verið heldur minni en áður var
talið enda var samdráttur landsframleiðslunnar árin 2009-2010 minni
í endurskoðuðum tölum.
Slakinn í þjóðarbúskapnum hverfur á þessu ári
Á síðasta ári er áætlað að framleiðsluslakinn hafi verið um ½% af
framleiðslugetu sem er um helmingur þess sem gert var ráð fyrir í
ágústspánni. Þá var gert ráð fyrir lítils háttar slaka á þessu ári sem hyrfi
í byrjun næsta árs en nú er áætlað að slakinn hverfi heldur fyrr eða á
seinni hluta þessa árs og að framleiðslustigið verði tæpu ½% yfir fram-
leiðslugetu í árslok. Þetta mat virðist ríma ágætlega við niðurstöður
könnunar Capacent Gallup á viðhorfum stjórnenda stærstu fyrirtækja
landsins en hún sýnir að hlutfall fyrirtækja sem býr við skort á starfs-
fólki hefur heldur hækkað og svipaða sögu má segja um hlutfall fyrir-
tækja sem telur að starfsemi sín sé þegar við eða umfram framleiðslu-
getu (mynd IV-24). Eins og rakið er hér að ofan benda vísbendingar
til þess að slakinn á vinnumarkaði sé að hverfa þótt það gerist hægar
en áður var talið og lokist síðar en í þjóðarbúskapnum í heild sinni.
Atvinnuleysi er líklega nálægt því sem talið er jafnvægisatvinnuleysi
(mynd IV-25) og áætlað er að hlutfall launa af vergum þáttatekjum
fari yfir langtímameðaltal sitt á þessu ári (sjá kafla V).
Mynd IV-25
Framleiðsluspenna og atvinnuleysi 2005-20171
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2017.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
% af framleiðslugetu
Framleiðsluspenna (v. ás)
Atvinnuleysi (h. ás, andhverfur kvarði)
% af mannafla
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
9
8
7
6
5
4
3
2
1
‘17‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05
Mynd IV-24
Vísbendingar um notkun framleiðsluþátta1
1. ársfj. 2006 - 3. ársfj. 2014
Frávik frá meðaltali 2006-2014 (prósentur)
Fyrirtæki með starfsemi nærri eða umfram hámarks-
framleiðslugetu
Fyrirtæki sem búa við skort á starfsfólki
1. Samkvæmt viðhorfskönnun Capacent Gallup meðal 400 stærstu
fyrirtækja landsins. Tvisvar á ári er spurt um hvort starfsemi sé nærri eða
umfram framleiðslugetu. Ársfjórðungsleg gögn eru fengin með línulegri
brúun (e. interpolation).
Heimildir: Capacent Gallup, Seðlabanki Íslands.
-20
-10
0
10
20
30
40
‘1420132012201120102009200820072006
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2017.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af framleiðslugetu
Mynd IV-23
Framleiðsluspenna 2000-20171
PM 2014/4
PM 2014/3
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
‘16‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00