Peningamál - 05.11.2014, Blaðsíða 51

RAMMAGREINAR
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
51
munamyndun, sem vó um 15% í landsframleiðslu síðastliðins árs,
reyndist vera vanmetin í spám bankans. Ofmat á einkaneyslu vó þó
á móti og varð spáskekkja í hagvexti því ekki eins mikil.
Á myndinni má einnig sjá breytinguna á milli bráðabirgðatalna
Hagstofunnar fyrir árið 2013 sem voru birtar í mars sl. og endanlegra
talna sem voru birtar í september sl. Þar sést að útflutningur var
endurskoðaður mest upp á við en einnig innflutningur og fjármuna-
myndun. Tölur fyrir einkaneyslu og samneyslu voru endurskoðaðar
niður á við.
Spár Seðlabankans í samanburði við spár annarra spáaðila
Á mynd 6 má sjá samanburð á hagvaxtarspám Seðlabankans fyrir
árið 2013 við meðaltal spáa annarra aðila. Spár Seðlabankans voru
allar gerðar á fjórða ársfjórðungi á árunum 2010-2013. Meðaltalið
samanstendur af síðustu spá hvers árs meðal átta spáaðila: spám
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, Alþýðusambands Íslands (ASÍ), stóru við-
skiptabankanna þriggja, IFS, Hagstofunnar og framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins. Bil hæsta og lægsta spágildis þeirra er sýnt sem
skyggt svæði. Þetta bil breikkar jafnan þegar mikil óvissa ríkir um
efnahagshorfur eða horft er lengra fram á veginn.
Ágætt samræmi er á milli hagvaxtarspáa Seðlabankans og spáa
annarra aðila. Hagvaxtarspárnar eru þó nokkru fyrir neðan endan-
legar tölur Hagstofunnar fyrir árið 2013 og vekur sérstaka athygli
að allar spár voru færðar niður á milli áranna 2012 og 2013. Líklega
liggur hluti spáskekkjunnar í því að í lok árs 2013 lágu fyrir bráða-
birgðaniðurstöður þjóðhagsreikninga fyrir fyrri helming ársins en
hagvaxtartölur fyrir fyrsta ársfjórðung hafa verið endurskoðaðar upp
á við um tæpa hálfa prósentu síðan. Við það bætist að hagvöxtur á
seinni helmingi ársins 2013 var þó nokkru meiri en sögulegt meðal-
tal hagvaxtar. Eins og áður var nefnt hefur Hagstofan innleitt nýja
staðla við þjóðhagsreikningagerð sem ekki var tekið tillit til við gerð
þeirra spáa sem hér eru skoðaðar og því getur hluti spáskekkjunnar
verið tilkominn vegna hennar.
Einnig var gott samræmi milli verðbólguspáa Seðlabankans
fyrir árið 2013 og spáa annarra aðila. Á mynd 7 sést að spáð verð-
bólga fyrir árið 2013 samkvæmt þeim spám sem voru birtar framan
af því tímabili sem hér er skoðað var nokkru minni en mæld árs-
verðbólga en spárnar voru svo endurskoðaðar upp á við eftir því
sem á leið og nýjar upplýsingar voru birtar. Helst skilur á milli spár
Seðlabankans og meðaltals annarra spáaðila í árslok 2012 þegar
Seðlabankinn var með bjartsýnustu spána og spáði 0,3 prósentum
minni verðbólgu en raunin varð á sama tíma og meðaltal annarra var
0,4 prósentum yfir endanlegri verðbólgumælingu. Í lok árs 2013 dró
saman á milli Seðlabankans sem spáði rétt um verðbólgu ársins 2013
og annarra spáaðila sem spáðu verðbólgunni tæpum 0,2 prósentum
yfir endanlegu gildi.
Mynd 7
Spár um verðbólgu árið 2013
Breyting frá fyrra ári (%)
Spá Peningamála
Meðaltal spáa
Verðbólga árið 2013; 3,9%
Bil hæsta og lægsta mats spáaðila
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
4. ársfj. 2010 4. ársfj. 2011 4. ársfj. 2012 4. ársfj. 2013
Mynd 6
Spár um hagvöxt árið 2013
Breyting frá fyrra ári (%)
Spá Peningamála
Meðaltal spáa
Hagvöxtur árið 2013: 3,5%
Bil hæsta og lægsta mats spáaðila
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
4. ársfj. 2010 4. ársfj. 2011 4. ársfj. 2012 4. ársfj. 2013