Glóðafeykir - 01.05.1967, Blaðsíða 21

GLÓÐAFEYKIR
21
Þetta sögðu þeir —
Halldór Kiljan Laxness:
,,Eí varnarlaus smáþjóð hefur í miðri sinni ógæfu borið gæfu til
að eignast mátulega sterkan óvin mun tíminn ganga í lið með henni
einsog því dýri sem ég tók dæmi af. Ef hún í neyð sinni játast undir
tröllsvernd mun hún verða gleypt í einum munnbita. Ég veit þið
hamborgarmenn munduð færa oss íslenzkum maðkalaust korn og
ekki telja ómaksins vert að svíkja á oss mál og vog. En þegar á ís-
landsströnd eru risnir þýskir fiskibæir og þýsk kauptún, hve lángt
mun þess að bíða að þar rísi og þýskir kastalar með þýskum kastala-
herrum og þýsku málaliði. Hver er þá orðinn hlutur þeirrar þjóðar
sem skrifaði frægar bækur? Þeir íslensku mundu þá í hæsta lagi
verða feitir þjónar þýsks leppríkis. Feitur þjónn er ekki mikill mað-
ur. Barður þræll er mikill maður, því að í hans brjósti á frelsið
heima.“
(Arnas Arnæus í Snæfríði Islandssól).
Dr. Sigurður Nordal:
„Sú stefna er nú mjög ofarlega í heiminum, að allt eigi að mæla
og ekki verði öruggur dómur felldur um neitt, nema hann sé á töl-
um reistur. Þetta getur verið lofsvert, ef það er rétt skilið og í hófi
haldið. Enginn getur meinað mönnum að mæla það, sem mælt verð-
ur, og sjálfsagt að mæla sem réttast allt, sem mælt er. En um leið
verður að gera sér ljóst, að sumt verður aldrei mælt, einmitt af því
að lög tölvísinnar ná ekki til þess og mælingin er hagnýtt stærðfræði.
Og þetta sumt er einmitt hið verðmætasta í tilverunni. Allar slíkar
mælingar verða því torsóttari sem ofar dregur. I sálarfræðinni verð-
ur mælingum komið við um einföldustu viðbrigði og skynjanir, um
vissar tegundir næmi og minnis. En enginn kann að mæla frumleik
í hugsun, göfgi tilfinninga né siðferðisþrek. Þar verða menn eftir
sem áður að baslast við hinn talnalausa mæli-kvarða, sem hverjum
manni er í brjósti fólginn. Þetta þykir tilrauna-sálfræðingum óvís-
indalegt og vilja helzt þurrka þessa ómælanlegu eiginleika út lir
sálarfræðinni — eða jafnvel sálinni. Svipað mætti benda á í ýmsum
vísindagreinum. í bókmenntafræði reikna mælingamenn út hlutfall