Málfregnir - 01.05.1997, Blaðsíða 21

ræða. Þetta fé rennur síðan til innlendrar
kvikmyndagerðar.
Hlutur sjónmiðla í menningameyslu
íslendinga er mun stærri en annarra fjöl-
miðla og listgreina. Til dæmis em áhorf-
endur Þjóðleikhússins á einu leikári nokkrir
tugir þúsunda sem er svipað og áhorf ríkis-
sjónvarpsins á einni helgi. Menn hafa ekki
gert sér grein fyrir breyttum neysluvenjum
á menningarsviðinu. Það fjármagn sem veitt
er til íslenskrar framleiðslu í sjónmiðlum
endurspeglar ekki mikilvægi hennar. Engu
er líkara en hugsunarháttur stjómmála-
manna hafi staðið í stað frá síðustu alda-
mótum í þessu efni. Þeir hafa horft á tækni-
þróunina fullir lotningar og haldið að sér
höndum. Það ætti að vera nútímastjóm-
málamönnum metnaðarmál að auka íslenskt
efni í sjónmiðlunum. Þó að ráðamenn segist
vera allir af vilja gerðir til að efla hag
íslenskrar tungu er ljóst að það verður ekki
gert nema með þjóðarátaki. Tafarlausra að-
gerða er þörf. Hér duga ekki töfralausnir
markaðsspekinga sem eru þýddar upp úr
ritum milljónaþjóða. Meðal annars vegna
smæðar okkar getum við ekki vænst þess að
frjáls samkeppni komi tungunni til bjargar.
Því miður hefur það sýnt sig að hinar frjálsu
sjónvarpsstöðvar hafa ekki fjárhagslegt bol-
magn til að auka hlut íslensks dagskrárefnis
sem stendur undir nafni. Hvergi í heiminum
er þó jafnalmennur stuðningur við innlent
efni og hér á landi. Má í því sambandi benda
á að í upphafi borguðu menn þrefalt miða-
verð inn á íslenska kvikmynd. Eftir því sem
valið hefur aukist hefur þessi mismunur á
miðaverði minnkað. Engu að síður sýnir
þetta að íslendingar vilja umfram allt
íslenskt efni. Bandalag íslenskra listamanna
sendi frá sér yfirlýsingu 19. júní sl. þar sem
bent er á ýmsar leiðir til þess að efla inn-
lenda dagskrárgerð. Þar er skorað á rfki og
borg að taka höndum saman í því að veita
framleiðendum íslensks efnis stuðning. Því
miður er svo komið að aðrar þjóðir fram-
leiða þær fáu íslensku kvikmyndir sem nú
eru gerðar. Þannig treysta ráðamenn á að
íslenskir kvikmyndagerðarmenn finni erlent
fjármagn í myndir sínar. Hins vegar er
staðan sú í íslenskri kvikmyndagerð að svo
dæmi sé tekið af nýjustu kvikmynd okkar
kvikmyndagerðarmanna, Djöflaeyjunni, að
meginhluti framleiðslufjármagnsins kemur
frá útlöndum. Yftrvöld skella því skolla-
eyrum við þeirri staðreynd að kröfur
erlendra framleiðenda gerast æ háværari um
það að taka myndirnar á ensku af því að það
fjármagn sem yfirvöld hér leggja til kvik-
myndagerðar á hverju ári nægir ekki einu
sinni til framleiðslu einnar myndar. Það er
því pólitísk ákvörðun hvort hér verða gerðar
myndir á íslensku í framtíðinni. Fyrr á
öldum komu stjómmálamenn eins og Snorri
Sturluson því til leiðar að tunga okkar og
menning yrði varðveitt á kálfskinni. Slíkan
myndarskap þekkjum við kvikmynda-
gerðarmenn ekki lengur. Það kemur í ljós á
allra næstu ámm hvort það séu kálfamir sem
hafi tekið völdin.
21