Málfregnir - 01.05.1997, Blaðsíða 22
Sitt af hverju
Útgáfa Málfregna lá niðri í rúm fjögur ár, frá
árslokum 1992 og fram að þessu tölublaði. Hér
verður ekki reynt að rekja svo að heitið geti
tíðindi frá þessu tímabili öllu á málræktar-
sviðinu eða úr starfi Islenskrar málnefndar
sérstaklega. Kemur þó ýmislegt upp í hugann,
meðal annars stofnun Lýðveldissjóðs 1994
sem og efling Málræktarsjóðs, ýmsar nýjar
orðabækur og orðaskrár, nýjar orðanefndir á
skrá Islenskrar málstöðvar o.fl. Hér verða
aðeins birtar fáeinar fréttir úr málræktarstarfi
frá allra síðustu misserum en-ritstjóri biður
lesendur að virða til betri vegar að ekki er rúm
til að tína til allt sem ástæða væri til.
Dagur íslenskrar tungu
Fyrst er að telja nýjan hátíðisdag, dag íslenskrar
tungu. Ríkisstjómin samþykkti 16. nóvember
1995 tillögu Bjöms Bjamasonar menntamála-
ráðherra um að helga þennan dag árlega íslenskri
tungu. Dagurinn var haldinn hátíðlegur í fyrsta
sinn 16. nóvember 1996 og er meirihluti þessa
tölublaðs helgaður honum. Efnt var til fjölda
viðburða um allt land í tilefni dagsins.
Við hátíðlega athöfn í Listasafni íslands
voru Vilborgu Dagbjartsdóttur, skáldi og kenn-
ara, veitt verðlaun Jónasar Hallgnmssonar og
orðanefndir byggingarverkfræðinga og raf-
magnsverkfræðinga fengu viðurkenningar.
í krafti upplýsinga
Menntamálaráðuneytið sendi frá sér í mars
1996 bókina f krafti upplýsinga. Tillögur
menntamálaráðuneytisins um menntun, menn-
ingu og upplýsingatækni (95 bls.). Um
íslenska tungu segir þar m.a. á bls. 53: „Með
tilkomu nýrra leiða til upplýsingamiðlunar,
svo sem gervihnattasjónvarps, Internets, marg-
miðlunar- og tölvutækni, verða tengsl fslensks
samfélags við umheiminn meiri og framboð
erlends menningarefnis eykst til muna. í upp-
lýsingasamfélagi er því aukin þörf á að íslend-
ingar hugi að viðgangi tungunnar."
Sett eru fram eftirfarandi markmið (bls. 53):
„Standa vörð um íslenska tungu í upplýs-
ingasamfélaginu og tryggja að tungumálið
fái að þróast í samræmi við íslenska mál-
stefnu.
Hvatt verði til að íslenskt efni verði í aukn-
um mæli á boðstólum á tölvutæku formi.
Efla þarf nýyrðasmíð sem tengist upplýs-
ingatækni og tölvuvæðingu.
Stefnt skal að því að íslenska algengustu
gerðir hugbúnaðar."
Hvað varðar síðustu setninguna má einnig
nefna að í kafla um tækjabúnað og stýrikerfi í
menntastofnunum segir að enn sé í gildi sú
stefna menntamálaráðuneytisins að kosta ein-
ungis útgáfu hugbúnaðar fyrir DOSAVindows
en hún hafi orðið til þess að hlutfall slíkra
tölva hafí aukist í skólum. Stýrikerfi þeirra er
á ensku og það „leiðir til þess að tölvu-
umhverfi íslenskra grunnskólabama er enskt.
Þessu þarf að breyta" (bls. 36).
Orðabanki íslenskrar málstöðvar og
þjónusta við þýðendur
Islensk málnefnd hlaut sex milljóna króna
styrk úr Lýðveldissjóði 1995 til þjónustu við
þýðendur og íðorðabanka. Dóra Hafsteins-
dóttir, BA í frönsku og ensku, var ráðin að
Islenskri málstöð til þessara verkefna í október
1995. Hún hefur mikla reynslu af þýðingum
og orðabókarritstjóm. Til undirbúnings orða-
banka Islenskrar málstöðvar fékkst einnig
einnar milljónar króna styrkur úr Málræktar-
sjóði 1996 (til að kosta gerð sérhæfðs tölvu-
kerfis).
Undirbúningur orðabankans er kominn vel á
veg þegar þetta er ritað og verður nánar greint
frá honum í næsta tölublaði Málfregna. Stefnt
er að því að bankinn verði aðgengilegur
almenningi á Internetinu síðla árs 1997.
Islensk málstöð vill bæta þjónustu við
þýðendur og það tengist raunar orðabankanum
sem áður er nefndur enda má vænta þess að
hann gagnist þýðendum vel. Dóra Hafsteins-
dóttir hefur verið í sambandi við þýðendur
undanfarin misseri og veitt þeim ýmsa fyrir-
greiðslu. Islensk málstöð efndi til námstefnu
fyrir þýðendur 26. apríl 1997. Þar vom flutt
eftirfarandi erindi: Orðabanki á Netinu (Dóra
22