Skírnir - 01.04.1991, Page 59
SKÍRNIR
í FRAMANDI LANDI
53
Og hafið dreymdi -
dulrænn og töfrandi söngvaniður
frá djúpinu dimmbláu streymdi,
sem klukkna kliður
í kyrrum skóg,
sem blævar blak
í blundhöfgu sefi
í hljóðri haustnæturró.
- Hörpu þar sló
draumanna andi djúpt niðri' í sjó
- því hafið dreymdi.
Draumar þess voru syngjandi sævarfljóð
með sægrænt hár,
og þaralauf dimmrauð, sem drjúpandi blóð
um drifhvítar brár.
En þögult hljóma haf
í húmi augnanna svaf —
Hinir tónrænu og rytmísku eiginleikar eru enn veigameiri í einu
sérkennilegasta kvæði Jóhanns: „Delerium bibendi" sem birt er hér
fremst í ritinu. Málfæri kvæðisins er slíkt að það kallar á söngrænan
flutning. Orðaval, upphrópanir, hljómur orða, hrynjandi máls, geystar
og geigvænar myndir, - allt verður að rytmískum töfraseið þannig að
kvæðið tekur að ólga og óma við lestur, hvað þá leikræna framsögn.
Og Jóhann var auðvitað kjörinn til að annast það hlutverk sjálfur
enda gerði hann það með glæstum tilþrifum er hann dvaldist í
Þýskalandi. Þýska þýðingu kvæðisins gerði kunningi Jóhanns, skáldið
Gustav Wolf. Framsagnargáfa Jóhanns var með fádæmum og hefur
Halldór Laxness lýst upplestri hans og raddbeitingu eftirminnilega í
greinum sínum um skáldið og í því sambandi segir hann einnig um
Jóhann: „Hann var sömuleiðis ágætur söngmaður og ég held að af
öllum listgreinum hafi tónlistin staðið honum næst hjarta.‘1 l1 Páll
Isólfsson, sem um hríð var samtíma Jóhanni í Leipzig, segir: „Það var
1 „Af Jóhanni Jónssyni“, Vettvangur dagsins, Heimskringla, Reykjavík 1942, bls.
275.