Skírnir - 01.04.1991, Qupperneq 97

SKÍRNIR LJÓÐIÐ ER EITTHVAÐ SEM MENN KVAKA
91
best að álpast sína leið. En ef maður fer að ganga meira afmarkaða
götu eða eftir ákveðinni stefnu þá fer þetta að verða dálítið dautt og
ekki í alveg nógu góðu sambandi við það sem maður er að gera sjálfur.
Það verður þá meira tilfengið og tilbúið.
Glíman í skáldskapnum
Höfuðskáld í íslenskum kveðskap eru í mínum huga mörg. Ég hef
kynnt mér mikið fornaldarkveðskap, það er gaman að honum og má
margt af honum læra. Þó að hann sé nokkuð fjarlægur þá er hann það
samt ekki að öllu leyti. Svo færist þetta í gegnum allan tímann, eins og
sjá má af Hallgrími Péturssyni sem er meira áberandi en aðrir. Hann
gjörþekkir fornan kveðskap og kann að yrkja undir sömu háttum og
Egill Skallagrímsson, og hann yrkir rímur af mikilli list. Hann hefur
þessa list á sínu valdi og notar hana til að yrkja Passíusálmana. Þar
hefur hann málið allt í sinni hendi og hann kann að beita því á tiltekinn
hátt við hvert tækifæri. Hann ruglar því ekki saman hvort hann er að
yrkja dróttkvæða vísu eða rímur, eða hvort hann er að yrkja trúarljóð
eftir þeirri stefnu sem honum var mörkuð. Honum lágu þá skyldur á
herðum að gera það rétt, þetta er mikill ábyrgðarhluti. En af því hann
lokar ekki leiðinni inn á hina tímana verður verk hans þannig að menn
geta haft af því bókmenntalega ánægju og skáldskaparlega án þess
endilega að samþykkja það sem undirstöðu í trú. Hann er mikið með
siðfræði og hún samrýmist ekkert síður Hávamálum en Páli postula.
Hann hefur þetta allt í hendi sér.
Það er eins með Bólu-Hjálmar sem lærir strax í æsku að yrkja eins
og hafði verið gert og maður sér hjá honum móta fyrir áhrifum frá
eldri skáldum. Svo rýkur hann í ýmsa bragarhætti sem voru nýir á
þeim tíma og notar á sinn hátt. Hann er alls ekki einhliða. Hann yrkir
skammarvísur og alls konar ljótar vísur en svo getur hann verið svo
innilegur að það er með fágætum. Þetta finnst mér nú vera megin-
þráðurinn í þessu.
Síðan kemur Jónas Hallgrímsson. Hann höfðaði til mín strax að
vissu marki, samt ekki mjög sterkt í upphafi heldur meira smátt og
smátt. Það er ekki hægt annað en hrífast af því besta sem hann orti. En