Skírnir - 01.04.1991, Side 115

SKÍRNIR
ÍSLENSKI SKÓLINN
109
rannsóknar hélt sagan því upprunalegum einkennum munnmæla-
sögunnar (415).
Síðar víkur Keyser að sagnaritun á íslandi um íslensk efni og segir í
því sambandi: Sögur byggðar á sögulegum viðburðum höfðu bæði í
Noregi og á Islandi og einnig í öðrum löndum sem byggð voru Norð-
mönnum tekið á sig fasta mynd í munnlegri gerð löngu áður en þær
voru skráðar (407).
Þegar kemur að íslendingasögum er viðhorf Keysers svipað. Hann
segir að þegar Islendingasögur hafi verið ritaðar á skinn hafi það starf
aðeins verið bein skráning sagna sem um langan aldur höfðu lifað í
föstu formi á vörum þjóðarinnar. Um Njáls sögu nefnir hann sér-
staklega að hún muni snemma hafa tekið fast form og verið skráð
ekki síðar en um miðja 12. öld (487).
A öðrum stað í sama riti segir Keyser: Þessar sögur höfðu að
líkindum nær allar tekið á sig endanlega og fastmótaða mynd í
munnlegri gerð fyrir daga Ara eða fyrir lok elleftu aldar (436).
Samkvæmt skoðun Keysers voru íslendingasögur á þennan hátt til
fastmótaðar, og bárust þannig frá kynslóð til kynslóðar í megin-
atriðum orðrétt öldum saman ( 418).
Með þessari aðferð tókst Keyser að eigna Norðmönnum drýgri
hlut í hinni fornu sagnaritun en aðrir fræðimenn höfðu gert. Viðhorf
Keysers til myndunar og varðveislu hinna fornu sagna var aðeins hluti
af heildarsýn hans á framvindu menningarinnar á norðurslóðum.
IV
Þegar hið mikla verk Keysers kom út tveimur árum eftir andlát hans
vakti það þegar í stað viðbrögð. Árið 1869 birti Konrad Maurer
yfirgripsmikla og ítarlega umsögn í Zeitschrift fiir deutsche Philologie.
I þessari ritgerð gerir Konrad Maurer sérstaka grein fyrir sagnaritun
íslendinga frá öndverðu og rekur þróunina frá Ara fróða til íslend-
ingasagna. Hann hafnar ekki arfsögnum sem undirstöðu bókmennta-
verka, en telur arfsagnirnar hafa verið reikular og breytilegar, en ekki
fastmótaðar sögur eins og Keyser hafði talið (Maurer 1869,54).
Konrad Maurer dregur fram hlut höfundanna er hann ræðir um elstu
sagnarit Norðurlanda: