Skírnir - 01.04.1991, Síða 157

SKÍRNIR
STAÐLAUSIR STAFIR
151
X
A svipaðan hátt og í Gíslasögu og Njálu, ræður slúður framvindu
atburða í sögu Guðrúnar og Kjartans í Laxdœlu og markar þeim
örlög. Víg Kjartans á sér upptök í slúðri, og er þar margfaldur sögu-
burður á ferð. Það hefst með því að Bolli slúðrar um samband Kjart-
ans og Ingibjargar konungssystur við Guðrúnu og ýjar að væntanlegu
hjónabandi. Þeir fóstbræður Kjartan og Bolli eru í Noregi og Guðrún
bíður á Islandi. Bolli fer heim á undan Kjartani og kveður hann með
þessum orðum:
„Nú em ek búinn til ferðar, ok mynda ek bíða þín inn næsta vetr, ef at
sumri væri lausligra um þína ferð en nú; en vér þykkjumsk hitt skilja, at
konungr vill fyrir engan mun þik lausan láta, en höfum þat fyrir satt, at
þú munir fátt þat, er á Islandi er til skemmtanar, þá er þú sitr á tali við
Ingibjörgu konungssystur." (126)
Við þetta bætir sagan að Ingibjörg væri þá við hirð Olafs konungs „ok
þeira kvenna fríðust, er þá váru í landi" (126), og útilokar þar með
ekki að einhver sannleikur kunni að vera í orðum Bolla. Kjartani líkar
hins vegar ekki við þau og reynir að þagga niður í þeim þegar hann
svarar: „Haf ekki slíkt við, en bera skaltu frændum várum kveðju
mína ok svá vinum“ (126).
Með orðum sínum við Kjartan er Bolli að búa til slúður, sem hann
getur borið áfram til Guðrúnar síðar. Með slúðrinu notar Bolli
kvenlega aðferð. I minnimáttarkennd sinni gagnvart Kjartani og
ástinni á Guðrúnu gefur hann sig tilfinningum á vald og brýtur gegn
lögmálum samfélagsins sem leitast við að halda þeim í skefjum.1 Þegar
Bolli kemur til íslands og hittir Guðrúnu vísar hann í sitt eigið slúður
um leið og hann undirbýr bónorðið:
Guðrún spurði vandliga um ferðir hans, en því næst at Kjartani. Bolli
leysti ofléttliga ór því öllu, er Guðrún spurði; kvað allt tíðendalaust um
ferðir sínar, - „en þat er kemr til Kjartans, þá er þat með miklum
1 Sjá kenningu Roland Barthes um kvengervingu hins ástfangna í A Lover's
Discourse, New York 1978. Einnig grein mína, „Dæmd til að hrekjast“, (sbr.
nmgr. 2. bls. 131), bls. 56-57 og 90.