Skírnir - 01.09.1998, Blaðsíða 55
SKÍRNIR ÁGRIP AF KRISTNUM HJÓNABANDSSKILNINGI
325
fyrir mann að snerta ekki konu“ (1 Kor 7.1). Þessi orð túlkaði
Lúther á eftirfarandi máta: „Það eru til menn sem segja: ég get
hvorki né vil giftast. Ég vil frekar þjóna himnaríki og geta af mér
andleg börn. En þeir aðilar eru fáir, og er slíkt sérstök náðargjöf
Guðs sem ekki er hægt að gera að reglu og neyða menn með til
skírlífis og meinlætis.“43 Sköpunarorð Guðs, sem býr í mannin-
um og lætur karl og konu dragast hvort að öðru, er þess eðlis, að
það er ekki á færi mannsins að rísa gegn því, nema Guð sjálfur
veiti honum það. Hér gilda engin klausturheit eða eitthvað því-
líkt, því maðurinn getur ekki haldið neitt það heit sem ekki
grundvallast á ritningunni. I þessu samhengi benti Lúther á að
innan trúarsamfélags Gamla testamentisins hafi það verið skylda
hvers manns að giftast og eiga börn, en þessu ákvæði hafi verið
breytt með Nýja testamentinu. Þannig skrifar Páll til Korintu-
manna um einlífið: „Þetta segi ég sjálfum yður til gagns, en ekki
til þess að varpa snöru yfir á yður, heldur til að efla velsæmi og
óbifanlega fastheldni við Drottin“ (lKor 7.35). Lúther tengir ein-
lífið hér við boðun fagnaðarerindisins og vísar til þess að oft sé
málum þannig farið að boðunin valdi því að það sé betra að menn
séu ekki bundnir af hjónabandi og fjölskyldu.44 Þessi áhersla
Lúthers er skiljanleg í ljósi stöðu hans árið 1522, er hann var
bannfærður og áleit dauða sinn standa fyrir dyrum. Slíkar að-
stæður eru ekki ákjósanlegar fyrir eiginmann og föður. Leiða má
að því líkur að einlífi Jesú hafi að einhverju leyti verið fyrirmynd
Páls. Bæði Jesús og Páll vissu að boðunin kallaði yfir þá dauða.
Frá því sjónarhorni er það ábyrg afstaða að stefna ekki lífi annars
í hættu að óþörfu með því að ganga í hjónaband. Þannig á einlífi
fullan rétt á sér við vissar aðstæður.45
Þrátt fyrir þessa áherslu Nýja testamentisins telur Lúther
einlífi ekki vera siðferðilega æðra en hjónabandið. I því verður
maðurinn að læra að umbera bæði kosti og galla maka síns,
43 WA 10 II, 279 (Vom ehelichen Leben, 1522).
44 WA 10 II, 302 (Vom ehelichen Leben, 1522).
45 Peter Manns: „Die Unauflösbarkeit der Ehe im Verstándnis der Frúh-
mittelalterlichen Bufibucher", Vater irn Glauben. Studien zur Theologie
Martin Luthers, Franz Steiner Verlag Wiesbaden GMBH, Stuttgart 1988, 49-
110.