Skírnir - 01.09.1998, Blaðsíða 122

392
SVEINN EINARSSON
SKÍRNIR
Á tímabilinu 1860-80 fer þessi leikstarfsemi aðallega fram í
stærri kaupstöðunum og á stöku stað til sveita, einkum í Eyjafirði
og Skagafirði. Á Akureyri er leikið nokkuð samfellt og árið 1864
er stofnað þar „comedíufélag“ til að standa fyrir leikum, væntan-
lega elsta eiginlega leikfélag landsins.21 Saga ísfirskra leikja er ekki
eins óslitin, en svo virðist sem leiksýningar hafi farið fram í lok-
uðum dönskum klúbbum á 7. og/eða 8. áratugnum. Næsta
sýning á íslensku, sem vitað er um með vissu á Isafirði eftir
Hrólfs-sýninguna, var á Utilegumönnurmm eftir séra Matthías
Jochumsson 1879. ísafjörður er á þessum árum næststærsti bær á
landinu, allt til aldamóta, þegar Akureyri fer fram úr hvað íbúa-
fjölda snertir.22
Líkur benda til þess að lokaðir danskir eða norskir kaup-
mannaklúbbar hafi einnig verið starfandi á Seyðisfirði og sýnt
leikþætti; breskur ferðamaður víkur að slíku í bók um ísland
1879 og segir þær sýningar hafa verið „for the benefits of the
Danish merchants" , þ.e. dönskum kaupmönnum til góða. Leik-
saga Seyðisfjarðar er að öðru leyti býsna fróðleg. Eldri Austri,
sem gefinn var út á Seyðisfirði 1883-85, nefnir engar leiksýningar
á þeim árum, en hins vegar er staðfest af dagbókum Sigmundar
Long að leiksýningar fara þar fram í upphafi níunda áratugarins.
Sigmundur fullyrðir að Sigríður Eyjafjarðarsól og annað leikrit til
hafi verið leikin í barnaskólanum snemma árs 1883, þá Narfi,
Holbergsleikur að því er virðist í íslenskri þýðingu og tveir
danskir söngvaleikir, sennilega á dönsku. Árið eftir er Narfi leik-
inn aftur, árið 1886 Útilegumennirnir, árið 1888 Jeppi á Fjalli eftir
Holberg og loks Hrekkjabrögð Scapins eftir Moliére ári síðar.
Þetta segir manni að ekki er að treysta því að blöðin tíundi allar
leiksýningar sem boðið er upp á. Árið 1892 er reist góðtemplara-
hús á Seyðisfirði og í kjölfarið stofnað sjónleikafélag. Upp frá því
er nær óslitin leikstarfsemi á staðnum á vegum ýmissa hópa, svo
sem Leikfélags Seyðisfjarðar, Kvenfélagsins Kvikk, Kvenfélags
21 Klemens Jónsson: Saga Akureyrar (1948), 100-101. Gleðileikjafélagið var svo
stofnað 1875, sjá Saga leiklistar á Akureyri, 1-6.
22 Hagskinna (1997); Jón Þ. Þór: Saga ísafjarðar I (1984), 238 og ísfirðingur,
jólablað 1985; Lárus Sigurbjörnsson í Leikhúsmálum I, 1, 14; Arngrímur Fr.
Bjarnason í Afmælisriti Leikfélags Isafjarðar 30 ára (1952).