Skírnir - 01.09.1998, Blaðsíða 167

SKÍRNIR „KYNBÆTT AF ÞÚSUND ÞRAUTUM" 437
menn halda, að þeir geti lifað og látið eins og þeir vilja, svallað og drukk-
ið og farið á kvennafar, þegar þeim sýnist svo, og þá einatt með léttúðar-
drósum, sem eiga ekki ofmiklum kynkostum fyrir að fara. En geta menn
þá vænzt þess, að afkvæmi, sem eru þannig til komin, verði til mikilla
þjóðþrifa? Taki menn ekki makavalið alvarlegar en það að leggjast með
hverri konunni, sem föl er og völ er á, þá er ekki von að vel fari.39
Eitt af meginmarkmiðum mannkynbótastefnunnar var að fá
ríkisvaldið til að stuðla að mannkynbótum.40 Islenskir arfbóta-
sinnar tóku undir þau sjónarmið. „Aðalatriðið er“, skrifaði Guð-
mundur Finnbogason árið 1922, „að þeir sem mestu ráða um lög-
gjöf og skipulag þjóðfélagsins læri að meta hvert lagaákvæði og
skipulagsatriði eftir því hvort það styður að kynbótum eða kyn-
spellum og hagi sér þar eftir“. Að hans mati var íslenskt ríkisvald
ekki bara duglaust við mannkynbætur, heldur gerði það margt til
„kynspella með fávizku sinni“. Það stuðlaði til dæmis að kyn-
spellum ef kjör manna sem einkum lögðu stund á andlega vinnu
væru svo ill að þeir yrðu að giftast seint og takmarka barneignir
vegna fátæktar. Einnig væri óráð að „allir ónytjungar þjóðfélags-
ins“ fengju sama kaup og afreksmenn og ættu því jafn auðvelt
með að framfleyta fjölskyldu sinni.41 Samkvæmt þessu áttu laun
ríkisstarfsmanna að taka mið af kynkostum þeirra.
Ágúst H. Bjarnason var sama sinnis og Guðmundur. Hann
lagði til að stjórnvöld stuðluðu að jákvæðum mannkynbótum
með því að ýta undir að efnilegir, duglegir menn kvæntust
snemma og gætu alið fleiri börn en þeir dugminni. Þá færi þjóð-
stofninum fram á skömmum tíma. Þetta mætti gera með sérstök-
um fyrirgreiðslum til þeirra góðkynjuðu, eins og skattaafslætti,
ódýrri eða ókeypis skólagöngu barna, með því að hækka laun
opinberra starfsmanna og lækka erfðaskatt. Á hinn bóginn mætti
leggja hærri skatta á góðkynja menn sem áttu engin eða fá börn
því þeir legðu komandi kynslóðum lítið eða ekkert lið. Loks
mætti stofna ættarlén og ættaróðul til að halda þessum bestu ætt-
39 Sama heimild, 51.
40 Popenoe og Johnson: Applied Eugenics, v-vi.
41 Guðmundur Finnbogason: „Mannkynbætur“, 200-201.