Vestfirska fréttablaðið - 28.08.1980, Blaðsíða 5

vestlirslia
rRETTABLADID
Við spurðum Ólaf að því fyrst í
hverju rannsóknir hans fyrir vest-
an hefðu aðallega verið fólgnar.
—Eins og Vestfirðingar vita
hefur verið unnið að uppfyllingu
og brúargerð yfir Vöðin í Önund-
arfirði. Vegagerðin fór þess á leit
við Líffræðistofnun Háskólans að
úttekt yrði gerð á fuglalífi á svæð-
inu og ég fór þangað á vegum
stofnunarinnar í lok apríl í fyrra.
öll útivinna fór fram á síðasta ári
og gagnaúrvinnsla þá um haustið,
en skýrslan kom út í byrjun þessa
árs.
Sumarið 1970 fór Ólafur Karl
Nilsen, Ifffræðlngur, víða um
Vestfirði og gerði athuganir á
fuglalffi, m.a. f tengslum við
fyrirhugaða veglínu yfir Vöðin f
önundarfirðl. Auk þess kynnti
hann sér fuglalff í Dýrafirði og
víða annarsstaðar, allt frá ísa-
fjarðardjúpi suður á Barða-
strönd. Fréttamaður Vestfirska
náði tali af Ólafi f Reykjavfk,
rétt áður en hann lagði af stað
til Bandarfkjanna, þar sem
hann mun stunda framhalds-
nám í fuglafræði og leggja fyrir
sig rannsóknir á íslenska fálk-
anum.
—Meginniðurstaða þessarar
skýrslu var sú, að ekki var amast
við þeirri veglínu, sem heima-
menn og Vegagerðin vildi helst
fá. Hins vegar voru gerðar kröfur
um ákveðna lengd á brúnni, um
80 metra, þannig að sjávarföll
ofan uppfyllingar og brúar héld-
ust óskert miðað við það sem þau
eru nú. Fuglalíf í firðinum og
almennt á Vestfjarðakjálkanum
er tiltölulega fáskrúðugt saman-
borið við aðra landshluta, en þó
sker Önundarfjörður sig úr hvað
fjölbreytni varðar. Þar eru tiltölu-
lega mikið af fuglum og ríkjandi
tegundir þar eru fyrst og fremst
æðarfugl, stelkur og stokkönd.
Þessar þrjár tegundir voru
ekki taldar viðkvæmar fyrir þeim
breytingum, sem óhjákvæmilega
verða samfara brúarframkvæmd-
unum yfir fjörðinn.
ATHUGANIR A
FÆÐUFRAMBOÐI
—Rannsóknirnar fóru þannig
fram, hélt Ólafur áfram, að lífríki
innsta hluta önundarfjarðar var
kortlagt. Síðan voru tekin sýni og
kannað hvað fuglarnir ætu mikið
miðað við sjávarföll og veglínurn-
ar. í ljós kom að fuglarnir átu
mjög mikið ofan við veglínuna,
sérstaklega síðsumars, en minna
um vorið. Eins og ég sagði áðan
voru gerðar kröfur um ákveðið
brúarop, þannig að sjávarföll
héldust óskert ofan uppfyllingar
og ættu fæðuframboð fuglanna af
þeim sökum ekki að spillast.
—Kveikjan að þessum rann-
sóknum var sú helst, að í innsta
hluta fjarðarins eru mjög víðáttu-
miklar leirur, sem óvíða er að
finna á Vestfjörðum. Nokkrar
tegundir vaðfugla fara um ísland
vor og haust á leið til og frá
varpheimkynnum sínum í hánorr-
ænum löndum og við vildum
kanna hvort þessar tegundir færu
um Önundarfjörð í miklum mæli.
Hér er aðallega um þrjár tegundir
að ræða, rauðbrysting, tildru og
lóuþræl. Þessir fuglar eru mjög
háðir þeirri fæðu, sem þeir fá i
fjöru á vorin og þeir byggja ferðir
sínar á því að geta haft viðkomu
hér í nokkrar vikur og fitað sig
upp fyrir síðasta áfanga ferðar-
innar og endurnýjað þann orku-
forða, sem þeir hafa misst á leið-
inni frá Evrópu. Það kom á dag-
inn að þessar tegundir voru í
mjög litlum mæli í önundarfirði
og reyndar annarsstaðar á Vest-
fjörðum. Helstu staðirnir sem þeir
koma til eru Reykjafjörður við
ísafjarðardjúp, innsti hluti Dýra-
fjarðar, nokkrir staðir við botn
Arnarfjarðar, við botn Ósafjarðar,
á Rauðasandi, við Hagavaðal og í
Vatnsfirði. Það er mjög mikilvægt
að þeir staðir, þar sem þessir
vaðfuglar koma við á vorin, séu
ekki skemmdir með framkvæmd-
um eins og raunin hefur orðið á í
Ósafirði, en þar hefur fjörunni í
innsta hluta fjarðarins verið stór-
spillt vegna fiskiræktarfram-
kvæmda heimamanna. Aðrir
staðir hafa verið nefndir sem álit-
legir fyrir fiskirækt, svo sem
Hagavaðall og Nauteyri við Djúp,
en ég vil eindregið vara við því að
hlaupið sé í slíkar framkvæmdir
að óathuguðu máli.
KÖNNUN A GRÓÐURFARI
—Voru gerðar athuganir á öðr-
um þáttum náttúrunnar þarna?
—Já, það komu þarna nokkrir
vísindamenn frá Líffræðistofnun,
m.a. til að kanna gróðurfar á
fitjunum í Önundarfirði. Nokkr-
um árum áður hafði dvalist þarna
hópur til að gera forkönnun á
lífríki önundarfjarðar og rann-
sóknir okkar byggðust að nokkru
leyti á þeim niðurstöðum.
—Er Önundarfjörður sérstæður
hvað fuglalíf varðar?
—Það er óvíða að finna meira
af fugli á Vestfjörðum en einmitt
í önundarfirði og þá á ég bæði
við landfugla og fjörufugla. Þarna
er aðallega um íslenska fugla að
ræða, ekki farfugla, og þarna er
t.d. mesti fjöldi stokkanda, urt-
anda og ýmissa vaðfugla á Vest-
fjörðum, m.a. stelks, lóuþræls og
sandlóu.
—Þú vannst einnig að eigin
rannsóknum á nokkrum fugla-
samfélögum. Geturðu sagt okkur
eitthvað frá því?
—Ég vann að mælingum á
þéttleika íslenskra mófugla í
nokkrum völdum kjörlendum. Ég
taldi á þremur stöðum á Vest-
fjörðum, við Tannanes, Kirkjuból
í Korpudal og við botn Dýra-
fjarðar. Algengasti mófugl í gras-
lendi á Vestfjörðum er þúfutitt-
lingurinn, en einnig má nefna
hrossagauk og stelk og á grýttari
svæðum snjótittlinga og stein-
depla. Spóinn, sem er algengur
mófugl víða um lönd, er tiltölu-
lega sjaldgæfur á Vestfjörðum. í
birkikjarri við botn Dýrafjarðar
var skógarþrösturinn algengastur,
eins og annarsstaðar á íslandi, en
einnig var þar talsvert af þúfutittl-
ing og músarindli. Auðnutittling-
um brá fyrir í birkikjarrinu, en
þeir verpa á 2-3 stöðum á Vest-
fjarðakjálkanum.
FÁLKAR OG ERNIR
—Hvað um fálkann og örninn?
—Það er óvíða jafn mikið af
fálka og á Vestfjörðum. Það staf-
ar fyrst og fremst af því að þar er
nóg af rjúpu og lunda, en fálkinn
lifir fyrst og fremst á þessum
tveimur tegundum. Haförninn
var næstum útdauður hérlendis,
en stofnin þraukaði í héruðunum
umhverfis Breiðafjörð og á
nokkrum stöðum öðrum á Vest-
fjörðum. Undanfarna 2-3 áratugi
hefur stofninn sem betur fer að-
eins rétt úr kútnum. Þeir eru
byrjaðir að verpa á stöðum, þar
sem þeir hafa ekki sést áratugum
saman. Þetta er mjög gleðileg
þróun, en hlunnindabændur eru
fordómafullir gagnvart erninum
og dæmi eru til um að menn hafi
s: ypt viljandi undan erninum
eða jafnvel skotið þá. Það væri
ekki síður hættulegt, ef fæðu-
svæði arnarins, grunnsævi þar
sem útfiri er mikið, væri spillt
með fljótfærnislegum aðgerðum,
t.d. í sambi'ndi við fiskirækt. Af-
staða Vegagerðarmanna til þess-
ara mála er mjög lofsverð. Þeir
hafa á síðustu árum fjármagnað
ýmsar viðamiklar rannsóknir á
lífríkjum fjarðarbotna, ekki að-
eins við Önundarfjörð, heldur
einnig við Hvalfjörð, Borgarfjörð
og víðar til þess að ganga úr
skugga um hvaða náttúruverð-
mæti séu í húfi og hvernig megi
vernda þau á skynsamlegan hátt.
—Ég vil að lokum beina þeirri
eindregnu áskorun tii Vestfirð-
inga að standa vörð um náttúru-
gersemar sínar og reyna að sjá
lífkeðjuna alla í stærra samhengi,
sagði Olafur Karl Nilsen að lok-
„ísland
fyrir
Krist
1980“
Tjaldsamkomur á vegum
Hvítasunnuhreyfingarlnnar á
Islandi og annarrar hreyfingar f
Kanada og USA voru haldnar
víða um land f sumar, m.a. hér
á isafirði í júlí. Tjaldsamkom-
urnar voru haldnar undir kjör-
orðinu „fsland fyrir Krist
1980“. Að sögn Hvftasunnu-
manna var betri aðsókn hér á
ísafirði að þessum samkomum
en víðast annarsstaðar. Fjöldi
unglinga „frelsaðist" á þess-
um samkomum og milli 10-20
fullorðnir, að því er Indriðl
Kristjánsson, trúboði, tjáði
Vestfirska.
Indriði sagði að breytt viðhorf í
trúarefnum hefði ekki hlotið
neina sérstaka náð hjá foreldrum
og ættingjum margra þeirra, sem
létu „turnast" á þessum samkom-
um og ylli þar mestu ýmsar sögur
sem sagðar væru af Hvítasunnu-
hreyfingunni og skilningsleysi
manna á starfi hennar. Væri því
enn eftir að sjá hver árangurinn
yrði af samkomunum á trúariíf
ísfirðinga og annarra sem sóttu
þessar samkomur.
Indriði kvað það reginmisskiln-
ing að menn væru gengnir í
Hvítasunnuhreyfinguna þótt þeir
létu frelsast, því að annað og
meira þyrfti til þess. Hann sagði
að mjög lítill munur væri á þessu
starfi og lútersku kirkjunni í
grundvallaratriðum og þeir legðu
áherslu á að þeir væru að beina
fólki að biblíunni líkt og kirkjan
gerir, og sjálfur presturinn á Isa-
firði viðurkenndi þetta starf sem
réttmætt og hefði komið á sam-
komur til þeirra og predikað.
Tjaldsamkomurnar stóðu í viku
og áætlað var að um 100 manns
hefðu verið viðstaddir hverja
samkomu.
Eins og vera ber voru unnin
þarna lækningaundur með fyrir-
bænum, og var þó mun minni
áhersla lögð á þennan lið sam-
komanna en gert var í fyrra, að
sögn Indriða. Nefndi hann sér-
staklega tvo sem læknuðust með
fyrirbæn, kanadíska konu, sem
varð fótaskortur í stigagangi í
Fjarðarstræti og slasaði sig á
handlegg. Annar ungur maður,
harmóníkuleikari, sem þjáðist í
baki fékk einnig lækningu og gat
hætt lyfjameðferð.
Áformuð er önnur herferð fyrir
Krist á næsta ári hérlendis, jafn-
vel stærri í sniðum en sú sem nú
var farin og er undirbúningur að
henni þegar hafin, að sögn Ind-
riða Kristjánssonar.
Ffensillinn ísafirði auglýsir:
Þessa viku og næstu:
veitum við 10% magnafslátt af utanhúss-
málningu og þakmálningu
Veggstrigi á stórlækkuðu verði
Bútasala á gólfteppum.
Tilvalið í mottur, á ganga o.fl.
Notið tækifærið
Málið áður en vetur gengur í garð.
Pensillinn !2?in
Athugaði fuglalíf
víða um Vestfirði
Önundarfjörður sker sig úr hvað fjölbreytni varðar, en ekki þótti ástæða
til að amast við veglínunni yfir fjörðinn.
Úlafur Karl Nilsen, Ifffræðingur, gælir vlð æðarkollu.