Vestfirska fréttablaðið - 05.01.1984, Page 2

( vestfirska
fRETTABLASIS
i vestfirs ka I
FRETTABLASID
Vikublaö, kemur út á fimmtudögum kl. 18:00 — Skrifstofa
Hafnarstræti 14, sími 4011 — Opin virka dagafrá kl. 10:00 —
12:00 og 13:00 — 17:00 — Blaðamaður Rúnar Helgi
Vignisson, sími 3325 — Útgefandi og ábyrgðarmaður Árni
Sigurðsson, Fagraholti 12, ísafirði, sími 3100 — Verð í
lausasölu kr. 22,00 — Auglýsingaverð kr. 110,00 dcm. —
Smáauglýsingar kr. 210,00 — Áskriftarverð er
lausasöluverð, reiknað hálfsárslega eftirá — Prentun:
Prentstofan ísrún hf. sími 3223.
Vestfirðingar í forystu
Um langan aldur hafa Vestfirðingar átt ýmsa mikilhæfa
forystumenn í þjóðmálum og athafnalífi landsmanna.
Meðal stjórnmálaskörunga ber að sjálfsögðu hæst Jón
Sigurðsson. í sjálfstæðisbaráttunni naut Jón Sigurðsson
ómetanlegs stuðnings Vestfirðinga á margvíslegan hátt, og
má þar fremstan nefna Ásgeir skipherra Ásgeirsson frá
Rauðumýri, sem um sína daga var einn umsvifamesti
athafnamaður landsins.
Á síðasta ári hófust ýmsir Vestfirðingar til metorða á
landsvísu. Á stjórnmálasviðinu má benda á, að tveir
þingmenn Vestfjarða urðu ráðherrar í hinni nýju ríkis-
stjórn. Þótt forsætisráðherra verði vart talinn Vestfirðing-
ur, er þess að gæta að hann hefur verið þingmaður
Vestfirðinga í nærfellt tvo áratugi. Er hann gjörkunnugur
málefnum Vestfirðinga og sjónarmiðum Vestfirðinga.
Matthías Bjarnason varð aftur ráðherra, en hann er sá
vestfirzkra stjórnmálamanna sem getið hefur sér hvað mest
orð fyrir skörungsskap og málafylgju bæði sem þingmaður
og ráðherra.
Þriðji Vestfirðingurinn, Sverrir Hermannsson, var einnig
skipaður ráðherra og enda þótt hann sitji á þingi fyrir
Austfirðinga, er leitun á manni sem er jafn vestfirzkur í
sinni og skinni.
Fjórði vestfirzki þingmaðurinn er Þorvaldur Garðar
Kristjánsson sem átt hefur langa setu á þingi og getið sér
mjög gott orð í þingstörfum. Hann hefur oftsinnis verið
deildarforseti á þingi, en var kjörinn forseti Sameinaðs
þings er þing kom saman í'haust.
Verður ekki annað sagt en Vestirðingar eigi verðuga og
góða fulltrúa í æðstu stjórn landsins og er það fagnaðarefni
fyrir landshluta sem þarf að heyja baráttu fyrir lífsbjörg-
inni.
En Vestfirðingar hafa víðar komið við sögu en á
stjórnmálasviðinu á liðnu ári. I haust var Guðjón A.
Kristjánsson kjörinn forseti Farmanna- og fiskimannasam-
bands íslands. Guðjón er kunnur og fengsæll skipstjóri í
togaraflotanum sem unnið hefur mikið að félagsmálum
sjómanna. Er vestfirzkum sjómönnum mikill sómi að kjöri
hans í þetta veigamikla embætti forystumanns í öflugum
samtökum sjómanna.
Á Fiskiþingi í haust er leið var Jón Páll Halldórsson
kjörinn vara-fiskimálastjóri. Jón Páll hefur um langt skeið
verið erindreki Fiskifélags íslands á Vestfjörðum og er
gjörkunnugur fiskveiðum og sjávarútvegi landsmanna.
Hann hefur um langt árabil verið framkvæmdastjóri
Norðurtangans hf. á ísafirði, en það er rótgróið og mjög
vel rekið frysti- og útgerðarfyrirtæki og eitt hinna stærstu á
landinu. Jón Páll Halldórsson hefur haft margvísleg af-
skipti af málefnum sjávarútvegsins og hafa greinar hans
um sjávarútvegsmál í blöðum vakið mikla athygli.
Hér hafa verið nefndir nokkrir Vestfirðingar sem fram
úr sköruðu á síðasta ári og marga fleiri mætti nefna, en hér
verður látið staðar numið.
Vestfirska fréttablaðið óskar öllum þessum mönnum
velfarnaðar í starfi og væntir mikils af heillaríkum störfum
þeirra í þágu lands og þjóðar. Z
r
Smáauglýsingar —"[
BAHÁITRÚIN
Upplýsingar um Baháá'trúna
eru sendar skriflega, ef ósk-
I að er. Utanáskrift: Pósthólf
■ 172, ísafirði. Opið hús að
Sundstræti 14, sfmi 4071 öll
I fimmtudagskvöld frá kl.
| 21:00 til 23:00.
TIL SÖLU
Bronco árgerð 1973, 8 cyl.
beinskiptur m/vökvastýri.
Verð kr. 100.000 eða 80.000
staðgreitt.
Upplýsingar í síma 4337.
ÍBÚÐ ÓSKAST
til leigu strax. Leiguskipti
möguleg á íbúð í Mosfells-
sveit.
Upplýsingar í síma 4358 og
4048 og 91-66759.
HEFUR EINHVER
SÉÐ KÖTTINN MINN?
Hann fór út á nýársdag en
gleymdi að setja á sig háls-
ólina og hefur ekki komið
heim síðan. Hann er svartur
með hvítt trýni, hvíta bringu
og hvíta sokka, heitir Stein-
grímur en þekkir ekki nafnið
sitt.
Vinsamlegast látiö vita í
vinnusíma 3072. Bergur
Orðið er laust
--Lesendadálkur-
, ,Eftirlitsstöðvar4 6
— Forystugrein svarað
I forystugrein Vestfirska
Fréttablaðsins (hér eftir
skammstafaö VF) 24. nóv. s.l.
er fjallað um ratsjárstöö á Vest-
fjörðum. Þar er eindregið hvatt
til uppsetningar slíkrar stöövar
á Vestfjöröum, og í því sam-
bandi skírskotað til hernaðar-
legra öryggisþátta, og þess, aö
slíkar ratsjárstöövar myndu
koma að ómetanlegu gagni fyr-
ir öryggi skipa og loftfara, og
einnig til eftirlits meö fiskveiði-
átt viö. Gefum ,, GIUK-hliðinu"
orðið:
,,Grundvöllur loftvarna er rat-
sjáin. Hún gefur varnarherafla
viðvörun og upplýsingar um
staðsetningu árásaraðila. Rat-
sjárviðvörun í GIUK-hliðinu fer
fram á tvennan hátt, annars
vegar með aðstoð landratsjár-
stöðva, og hins vegar fljúgandi
ratsjárstöðva, þ.e. hinna svo-
nefndu AWACS véla sem stað-
settar eru í Keflavík og
afla. Vélunum er ætlað að geta
uppgötvað, fyigt eftir og borið
kennsl á bæði herskip og flug-
vélar og einnig stjórnað her-
flugvélum NATO."
VEIKLEIKI LOFTVARNA-
KERFAÁ JÖRÐU
Og enn höldum við áfram að
blaða í riti Gunnars Gunnars-
sonar.
„Hugmyndin að baki fljúg-
andi ratsjár- og stjórnstöðva
„Landratsjár
duga hins
vegar skammt
til að nema
flugvélar í
lágflugi..."
lögsögu Islendinga. í greinarlok
segir:
,,Hér eiga (slendingar að
taka ákvörðun í samræmi víð
íslenska hagsmuni og viö eig-
um ekki að láta háværa minni-
hlutahópa glepja okkur sýn í
miklu öryggismáli."
Það mál sem þarna er fjallað
um, og sem VF hefur nú tekið til
umfjöllunar í forystugrein, er
mál, sem ábyggilega á eftir að
setja mikinn svip sinn á umræð-
ur manna hér á Vestfjörðum á
næstunni. Jafnvel gæti hér ver-
ið í uppsiglingu „mikið hitamál"
eins og eitt dagblaðanna komst
aö orði ekki alls fyrir löngu. Þá
er horft á það, sem undirritaður
neitar þó að trúa á, að íslensk
stjórnvöld leyfi uppsetningu
slíkra landratsjárherstöðva
víðsvegar um land, þ.á.m. hér á
Vestfjörðum.
Af gefnu tilefni er því nauð-
synlegt að lesendum VF gefist
kostur á að kynnast öðrum
sjónarmiðum en þeim sem
koma fram í tilvitnaöri forystu-
grein. Grein þessi er því skrifuð
í trausti þess, að VF standi und-
ir nafni, og Ijái hinum ólíkustu
sjónarmiðum rúm sem varða
vestfirsk málefni, enda tilefnið
stórt.
LANDRATSJÁR LÍTILVÆGAR
SAMANBURÐI VIÐ AWACS-
VÉLAR
Það er oft réttilega kvartaö
undan því, að við íslendingar
höfum litla sérfræðilega þekk-
ingu í varnar- og öryggismál-
um, þannig að viö getum metið
þau mál sjálfstætt og þá útfrá
okkar eigin hagsmunum. Nú vill
svo vel til, að einmitt á þessu
afmarkaða sviði, ratsjármálun-
um, er til íslenskt sérfræðirit,
sem m.a. fjallar ítarlega um rat-
sjármál á íslandi. Þetta er þekkt
íslenskt sérfræðirit, sem Gunn-
ar Gunnarsson, starfsmaður
Öryggismálanefndar, tók sam-
an, og birt var 1981, undir nafn-
inu ,,GIUK-hliðið.“ Þar sem rat-
sjármálin gætu orðið mjög í
brennidepli hjá okkur Vestfirð-
ingum á næstunni, þá er vel til
þess falliö hér, að blaða lítið eitt
í þessu merka riti, svo að les-
endum VF gefist kostur á að
kynnast örlítið því sem þafna er
Schackleton véla í Skotlandi.
Landratsjárnar eru hluti
hinna svonefndu DEW-línu
(Distant Early Warning-Line)
sem komið var upp á sjötta
áratugnum og liggur þvert yfir
norðanvert Kanada og heldur
síðan áfram um stöðvar á
Grænlandi, Islandi, Færeyjum
og Hjaltlandseyjum. Upphaf-
lega voru 57 ratsjárstöóvar í
DEW-línunni en þeim hefur
heldur fækkað og eru nú 31.
Nokkrar endurbætur hafa verið
gerðar á DEW-línunni, en hún
er í meginatriðum byggð á
tækni frá sjötta áratugnum.
Flestar ratsjánna geta uppgötv-
að flugvélar í háflugi allt upp í
40.000 feta hæð og 370 km
fjarlægö. Landratsjár duga
hins vegar skammt til aó nema
flugvélar í lágflugi þar sem fjöll
og aðrar ójöfnur í landslagi
skyggja á ratsjárgeislann.
Einnig veldur lögun jarðar því,
aö geislinn fjarlægist hana eftir
því sem lengra dregur frá rat-
sjánni. Venjulegar ratsjár upp-
götva ekki flugvélar, sem fljúga
mjög lágt, fyrr en þær eru um
50 km. undan.
AWACS eru fullkomnustu
fljúgandi ratsjár- og stjórn-
stöðvar sem völ er á. í 30.000
feta hæð nemur ratsjáin vélar í
lágflugi í 400 km radius og í
háflugi yfir 550 km. Þetta þýðir
að hvorvélin um sig geturfylgst
með vélum í lágflugi yfir tæp-
lega 500.000 ferkm. svæði og í
háflugi yfir 950.000 ferkm.
svæði. Samanborið við þær
virðist DEW línan vera heldur
lítilvæg.“
HLUTVERK AWACS-VÉLANNA
Og við höldum áfram að
blaða.
,,Á friöartímum eru AWACS-
vélarnar hafðar til eftirlits og
þjálfunar. Á ófriðartímum væri
meginhlutverk þeirra stjórnun
herafla. Myndu AWACS-
vélarnar á íslandi m.a. vera not-
aðar til þess að samræma loft-
varnir í Noregi, Bretlandi og á
íslandi.
E-3A Sentry eða AWACS
(Airborne Warning and Control
System) er hönnuð til aö gegna
þríþættu hlutverki til eftirlits,
aðvörunar og stjórnunar her-
eins og AWACS, á rót sína að
rekja til veikleika loftvarnar-
kerfa á jörðu. Hér er um að
ræða þrjá meginveikleika.
í fyrsta lagi geta landratsjár
ekki „séð“ flugvélar, sem
fljúga í mjög lítilli hæð fyrr en
þær eru skammt undan vegna
lögunar jarðkringlunnar. Ratsjá
AWACS vélanna getur greint
endurkast ratsjárgeisla af flug-
vél sem ber við jörð eða hafflöt
frá endurkasti í bakgrunni.Þetta
veldur því, að þær geta nýtt sér
flughæðina, og séð yfir miklu
mun víðara svæði en landrat-
sjár.
í öðru lagi er sjónsvið land-
ratsjárstöðva staðbundið.Að-
vörun um árás t.d. meö stýri-
flaugum frá flugvélum berst þar
af leiðandi fyrirvaralítið. Hreyf-
anleiki AWACS stækkar það
svæði geysilega mikiö, sem loft-
varnarþotur fá upplýsingar um,
svo andstæðingum er unnt að
mæta áður en hann kemur
vopnum sínum við.
I þriðja lagi eru LANDRAT-
SJÁR VIÐKVÆMAR FYRIR ÁR-
ÁSUM FRÁ SPRENGJUFLUG-
VÉLUM OG ELDFLAUGUM.
Fljúgandi rajárstöð er ekki eins
auðvelt skotmark."
í Ijósi þessara tilvitnana í
ritið um „GIUK-hliðið, varðandi
veikleika landratsjárstöðva
samanborið við AWACS vélarn-
ar í öllu því sem fellur undir
venjubundna hernaðar- og eft-
irlitsþætti, hlýtur að vakna sú
spurning, hversvegna í ósköp-
unum koma fram óskir einmitt
núna um endurbyggingu slíkra
landratsjárherstöðva hér á
landi? Því ef þessar óskir eru
ekki komnar fram vegna hern-
aðarlegra þátta, þá eru þær
tæplega komnar fram vegna
sérstakrar umhyggju þeirra í
Pentagon fyrir öryggi sjó-
manna, flugumsjónar- og land-
helgisgæslu á íslandi. Þarna
hljóta því á að vera á ferðinni
aðrir hernaðarþættir, sem ekki
voru sjáanlegir og tilgreindir á
sínum tíma í ritinu um „GIUK-
hliðið." Hernaðarþættir, sem
hljóta að vega mjög þungt í
dag.
Framhald á bls. 7