Vestfirska fréttablaðið - 29.03.1984, Blaðsíða 3

véstHíii ]
rp.ETTABLADID
Málefnifatladra á Vestfjörðum:
Bræðratunga er bara upphafið
Senn líður að því að
Bræðratunga, þjálfunar- og
þjónustumiðstöð fyrir fatl-
aða (þroskahefta) á Vest-
fjörðum taki til starfa. Af því
tilefni og vegna þess að al-
menningur skenkir þessum
málum yfirleitt takmarkaða
athygli, þótti okkur á Vest-
firska fréttablaðinu við hæfi
að kynna þessi mál örlítið.
Hér á síðunum gefur að líta
nokkra umfjöllun um rétt
fatlaðra í samfélaginu,
hvernig starfseminni í
Bræðratungu verður háttað
og hvernig það er í raun og
veru að eiga fatlað barn.
Áður en lengra er haldið
er rétt að skýrgreina hug-
takið fatlaður. í nýju lögun-
um um málefni fatlaðra
merkir það þá sem eru and-
lega eða líkamlega hamlað-
ir. Fötluðum má því skipta í
þroskahefta annars vegar og
öryrkja hins vegar.
STYRKTARFÉLAG VANGEF-
INNA A VESTFJÖRÐUM
hefur unnió ötullega aö fram-
gangi þessara mála síöan þaö
var stofnaö 5. sept. 1976. Þetta
eru samtök áhugamanna og
foreldra um málefni fatlaöra á
Vestfjörðum og viö stofnun
þeirra höföu rúmlega 1300
Vestfiröingar skráð sig styrktar-
félaga.
Ljóst var aö verkefni fyrir hiö
nýstofnaöa félag voru mýmörg
enda höföu Vestfirðir dregist
allverulega aftur úr hvaö þessi
málefni snerti. Tilgangur Styrkt-
arfélagsins var aö þæta úr
þessu m.a. meö því aö koma á
fót þjónustumiðstöð fyrir fatl-
aöa meö sérmenntuðu starfs-
liöi. Fjöldi styrktarfélaga sýndi
aö vindar þlésu meö félag-
inu, og síöast en ekki síst að
tíðarandinn var loks örlítió aö
breytast og fordómar á undan-
haldi.
Félagiö sótti um lóö og lét
teikna væntanlega þjónustu-
miöstöö. Síöar kom í Ijós aö sú
lóö sem félaginu haföi verið
úthlutað reyndist óhentug og
var henni því hafnað. Nokkrar
tafir uröu þá á málum þessum
þar sem í bígerð voru á Alþingi
ný lög um fatlaða og vildu
menn sjá hverju fram yndi.
Landssamtökin Þroskahjálp
voru síóan stofnuö í október
1976 og var Styrktarfélagið eitt
af stofnfélögum. Undir forystu
Þroskahjálpar var fljótlega haf-
ist handa um aó fá fram nýja
löggjöf um málefni vangefinna
en fram til þessa giltu lög um
fávitastofnanir frá 1967.
Hin nýju lög tóku gildi 1. jan.
1980 og voru nefnd lög um
aðstoð vlö þroskahefta. Náöust
þar margir áfangar. Markmið
laganna var aó tryggja þroska-
heftum jafnrétti viö aóra þjóöfé-
lagsþegna og skapa þeim skil-
yrði til þess að lifa sem eðlileg-
ustu lífi í samfélaginu. Sam-
kvæmt lögunum var landinu
skipt í 8 starfssvæöi og voru
Vestfirðir eitt þeirra. Skyldi þar
starfa svæöisstjórn og fékkst
þannig nokkur heimastjórn.
Lögin kváöu einnig á um aö
veita skyldi þroskaheftum þjón-
ustu á almennum stofnunum
svo sem unnt væri, en annars
skyldu stofnanir fyrir þroska-
hefta vera margs konar, s.s.
vistheimili, sambýli, verndaöir
vinnustaöir, leikfangasöfn o.fl.
Ekkert af þessu tagi var hér til
staðar.
Þegar umrædd lög tóku gildi
gaf auga leið aö Styrktarfélag-
inu yröi fjárhagslega ofvióa aö
standa undir þeim kröfum sem
lögin settu. Tók svæðisstjórn
þá viö byggingamálum og hefur
æ síöan veriö góö samvinna
milli þessara aöila. í framhaldi
af þessu var síðan tekin sú
ákvöróun aö félagið yröi öflug-
ur stuöningsaðili viö þessa
framkvæmd og skyldi þaö vera
eitt af meginverkefnum þess.
SVÆÐISSTJÓRNIR
Samkvæmt lögum um mál-
efni fatlaðra sem tóku gildi 1.
janúar s.l. er yfirstjórn á málefn-
um fatlaöra í landinu í höndum
svokallaórar stjórnarnefndar,
en undir henni sitja síðan átta
svæöisstjórnir eins og skv.
gömlu lögunum. í svæöisstjórn
sitja m.a. héraóslæknir og
fræöslustjóri ásamt þremurfull-
trúum frá samtökum fatlaóra.
Formaöur Svæðisstjórnar Vest-
fjaröa er Magnús Reynir Guö-
mundsson.
í spjalli vió Vf sagöi Magnús
aö Svæðisstjórnin væri nýfarin
aó starfa samkvæmt nýju lög-
unum, sem væru miklu víötæk-
ari en gömlu lögin frá 1980 um
málefni þroskaheftra. Léti nærri
aö nýju lögin næðu til 8 — 10%
þjóðarinnar. Aðspurður sagði
hann aö enn ætti aö miklu leyti
eftir að móta starfssvið nýju
Svæöisstjórnarinnar, en sam-
kvæmt lögum bæri henni aö
vinna aö því aö tryggja fötluð-
um jafnrétti og sambærileg lífs-
kjör við aöra þjóðfélagsþegna
og skapa þeim skilyrði til þess
aó lifa eðlilegu lífi og hasla sér
völl í samfélaginu þar sem þeim
vegnaöi best. í þessu fælist
m.a. aö sjá til þess aö fatlaðir
einstaklingar á Vestfjörðum
fengju þá aðstoö og kennslu
sem þeim bæri.
Engar opinberar tölur eru til
um fjölda fatlaðra á Vestfjöró-
um nú, en fyrir rúmum 10 árum
var gerö könnun á því og kom í
Ijós aó þeir voru milli 70 og 80,
og taldist þaö svipað hlutfall og
í öórum landshlutum. Fram-
kvæmdastjóri Svæóisstjórnar,
Rannveig Guðmundsdóttir, fé-
lagsráögjafi, vinnur nú aö því
aö leita uppi fatlaöa einstak-
linga á svæöinu og kanna aö-
stæður þeirra.
„Helsta verkefni Svæöis-
stjórnar núna er aö berjast fyrir
fjármagni til að geta klárað
Bræöratungu," sagöi Magnús
Reynir. ,,Viö höfum verið aö
reyna aö höfða til þeirra loforöa
sem gefin hafa verið á undan-
förnum árum um aö þaö yrði
veitt nægilega miklu fjármagni í
Bræóratungu til þess aö hún
geti starfað eölilega og viö telj-
um aö hún geti ekki starfað
eölilega nema aó bæöi húsin
séu komin í gagnið."
Fjármagn til slíkra fram-
kvæmda kemur úr Fram-
kvæmdasjóði fatlaðra, en ekki
er búiö aö úthluta úr honum
fyrir áriö 1984.
Magnús sagöi aö sökum
rausnarlegra gjafa sem borist
hefðu yröi hægt aó veita jafn
góöa ef ekki betri þjónustu en
gerðist á sambærilegum stofn-
unum hér á landi.
HLUTVERK SKÓLANNA
Þaö kemur fram í 50. grein
grunnskólalaganna aö börn
sem talin eru víkja svo frá eðli-
legum þroskaferli aö þau fái
ekki notið venjulegrar kennslu í
einni eöa fleiri násmgreinum,
eiga rétt á sérstakri kennslu viö
sitt hæfi. ,,Slík kennsla fer fram
einstaklingslega, í hópum, sér-
bekkjum eöa sérdeildum
grunnskóla, nema til komi
kennsla á sérstofnun." Börnum
sem aö mati dómbærra manna
eigi ekki samleið meö þorra
barna af einhverjum ástæðum
skal séö fyrir kennslu í almenn-
um grunnskóla eða sérstakri
deild á vegum hans. Telji sál-
fræöiþjónusta sem hlut á að
máli aö slíkt muni ekki bera
tilætlaðan árangur skal séö fyrir
kennslu í sérstofnun. Hvert
fræösluumdæmi skal eiga aö-
gang aö slíkum sérstofnunum,
segir í lögunum.
Frá lögbókum til staöreynda:
„Vistunarúrræöi hafa verið
mjög erfiö, þaö heíur engin
stofnun veriö á Vestfjöróum og
Bræöratunga er bara upphaf-
ió,“ sagöi Pétur Bjarnason,
fræóslustjóri í samtali vió Vf. En
meö sérkennslu?
,,Þaó eru nokkur dæmi um
aö viö höfum úthlutað þroska-
heftum sérstakri kennslu og þá
hefur verið um einstaklings-
kennslu aö ræöa. Þetta eru örfá
börn. Til viðbótar þessu höfum
við haft stuöningskennslu fyrir
börn sem hafa átt mjög erfitt
uppdráttar, eru á mörkum þess
að vera þroskaheft. Þaö ertölu-
vert um slíkt en okkur er úthlut-
að stuðningskennslukvóta á
hverju ári og erum bundnir af
honum."
„Sérmenntaðir kennarar
skulu annast kennslu, þar sem
því verður viö korniö," segir í
lögunum. Hvernig standa þau
mál á Vestfjörðum,?
„Þaö er nú einn vandinn, viö
höfum ekki sérmenntað fólk,“
sagöi Pétur. „Sem dæmi um
vandann get ég nefnt aö í vetur
voru tveir einstaklingar sem
þurftu á sérkennslu aö halda en
gátu ekki fengiö vistanir, og
uröum viö þá að grípa til þess
ráðs aö senda kennara suður,
m.a. í Safamýrarskóla, til aö
kynna sér málin svo þeir gætu
kennt þessum einstaklingum.
Þetta er neyóarúrræöi."
Það kemur fram í viðtalinu
við Sigurjón Hilaríusson að
hann ætlast til þess aö skólarnir
á ísafiröi taki við heimilismönn-
um í Bræöratungu þegar þar aö
kemur. Viö spuröum Bergsvein
Auöunsson, skólastjóra Barna-
skólans, hvort skólinn væri í
stakk búinn til aö taka við þess-
um einstaklingum.
„Alls ekki,“ sagöi Berg-
sveinn, „og það hefur ekkert
verið viö mig rætt í því sam-
bandi. Þetta þýðir aukaálag á
kennarana," sagöi Bergsveinn,
en í skóla hans er nú einn
þroskaheftur nemandi og er
hann bæöi í almennri bekkjar-
deild og sérkennslu.
Aöspuröur sagði Pétur
Bjarnason, fræðslustjóri, það
sinn vilja aö stefnt yröi að því
aö skólarnir gætu tekið viö
þessu fólki. Þaö væri þó hæg-
ara ort en gjört því þjálfa þyrfti
starfsfólk til þess, þar eö Ijóst
væri aö þessir einstaklingar
gætu ekki farið í almenna
kennslu. „Okkur er Ijós okkar
skylda og ætlum ekki að víkjast
undan henni,“ sagði Pétur og
gat þess aö oft heföi skort á að
FASTEIGNA- ]
VIÐSKIPTI j
ÍSAFJÖRÐUR:
Sundstræti 29, 2ja herb. j
íbúð á 2. hæð. íbúðin er !
laus.
Stórholt 11, 3 herb. íbúð á ■
1. hæð. Laus 1. mars.
Fjarðarstræti 57, 3ja —4ra I
herb. íbúðá 1. hæð. Laus 1. I
júní.
Seljalandsvegur 85, lítið |
einbýlishús.
Strandgata 5, ca. 120 ferm. |
íbúð á neðri hæð í tvíbýlis- |
húsi. Laus fljótlega.
Túngata 3, 5 herb. íbúð í ■
suðurenda. Allt sér.
Mjallargata 9, einbýlishús I
úr timbri. Stór eignarlóð. ■
Laust 1. maí.
Fitjateigur 6, ca. 130 ferm. |
einbýlishús. Getur losnað I
fljótlega.
Lyngholt 11, fokhelt einbýl- |
ishús ásamt bílskúr.
Silfurgata 12, lítið einbýlis- j
hús. Laust fljótlega.
Góuholt 5, rúmlega fokhelt ■
135 ferm. einbýlishús ásamt |
bílskúr.
Urðarvegur 74, raðhús í !
smíðum.
Stekkjargata 4, lítið einbýl- ■
ishús. Selst með góðum ■
kjörum, ef samið er strax.
[ BOLUNGARVÍK:
[ Traðarstígur 3, ca. 160
ferm. einbýlishús ásamt bíl-
skúr og stóru rými í kjallara.
I Laust eftir samkomulagi.
I Skipti á íbúð á ísafirði eða í
I Reykjavík koma til greina.
I Stigahlíð 2, 2ja herb. íbúð
I á jarðhæð.
Þjóðólfsvegur 14,3ja herb.
I íbúð á 2. hæð.
■ Holtabrún 16, 4ra herb.
ibúð á 1. hæð.
| Heiðarbrún 4, 138 ferm.
I einbýlishús ásamt bílskúr.
| Arnar Geir
S Hinriksson hdl.
Silfurtorgi 1,
! ísafirði sími 4144
skólamenn geröu sér grein fyrir
hlutverki sínu á þessu sviði.
Sama heföi reyndar gilt um for-
eldra, sem heföi oft haft þær
afleiðingar aó þessir einstak-
lingar heföu einangrast. Þaö
væru jafnvel dæmi um að tví-
tugt fólk heföi farið alveg á mis
viö skólagöngu. „Vandinn hef-
ur veriö að viö höfum ekki vitað
um alla þroskahefta," sagöi
Pétur, en kvaö það atriði hafa
lagast síöan Svæöisstjórn var
sett á laggirnar.
ÞÝÐING BRÆÐRATUNGU
Tilkoma Bræðratungu er
sjálfsagt þýöingarmeiri en
margur gerir sér grein fyrir.
Þetta er fyrsti vísirinn aö nokk-
urri þjónustu fyrir fatlaöa á
Vestfjörðum eftir áratuga langa
baráttu margra ágætra Vestfirð-
inga. Ekki þarf aö efa að til
mikilla hagsþóta veröur fyrir
foreldra aö þurfa ekki að leita
suður eftir allri þjónustu, eöa
jafnvel aö flytjast búferlum.
Þaö er Ijóst aö þegar viö
opnun veröur Bræöratunga bú-
in öllum fullkomnustu tækjum
sem völ er á og eru mörg þeirra
keypt fyrir gjafafé sem streymir
Sjá næstu síöu
I' ií
iiii iiii
iii iii
■III iiii iii i
IIIIII
Við bjóðum þér að versla ódýrt
Tekið er viö pöntunum og upplýsingar
veittar varðandi þessi tilboö
í síma 4006 milli kl. 12:00 og 13:00
Stærri innkaup milliliðalaust
beint frá framleiðanda
HN — KJÖTVINNSLA
kr./kg.
'Æ grís, tilbúinn í frysti ...............129,00
V? ungnaut, tilbúiö í frysti .............169,00
1 /1 Dl skrokkur, sagaöur í poka ......... 123,05
1 /1 Dll skrokkur, sagaóur í poka ........117,95
1 /1 skrokkur hangikjöt...................195,00
Súrmatur í 3 I. fötu m/súr: Sviðasulta,
hrútspungar, lundabaggar og bringur,
ein tegund eöa blandað ................... 190,00
Athugió aö einungis á þessum tíma er hægt aö taka viö
pöntunum og veita upplýsingar varöandi ofangreind til-
boö.
Viö sendum í póstkröfu, sé þess óskaö.
venjul./
okkar verð smás.v.
Hrossasaltkjöt, 5 kg. eöa meira 80,64 99,84
Kindahakk, 5 kg. eöa meira 152,84 189,24
Nautahakk, 5'kg. eöa meira 234,57 290,42
Vínarpylsur, 5 kg. eöa meira 138,65 171,67
Bjúgu, 5 kg. eöa meira 110,14 136,37
Fiskbúðingur, 5 kg. eöa meíra 87,43 111,44
Kjötbúðingur, 5 kg. eöa meira 141,14 174,75
Kjötfars, fryst, 5 kg. eöa meira 90,09 111,54
Kindakæfa, 5 kg. eöa meira 136,50 169,00
Kjúklingar, 10 stk. í poka 145,95 191,82
Franskar, 1800 gr„ 8 pk. í kassa ... 118,12 155,25
Parísar, 750 gr„ 14 pk. í kassa 44,10 57,95
KJÖTVINNSLA
SUNDSTRÆTI 36 SÍMI 4006