Vestfirska fréttablaðið - 19.04.1984, Blaðsíða 13

vestfirska
vestfirska
rRETTABLADID
Eiríkur Guðjónsson fœddist í Skjaldabjamarvík á
Ströndum 1908. Var þar fram á fermingaraldur, en
fluttist þá í Þaralátursfjörð. Þar bjó hann til 1935 eða
svo, en fluttist þá með konu sinni í Höfn í Homvík og
varþar í eitt ár. Síðan lá leiðin að Búðum íHlöðuvík og
þar bjó hann til 1943. Þá var byggð farin að leggjast í
eyði og Eiríkur flutti til ísafjarðar, bjó reyndar í
Amardal þangað til 1967 að hann missti konu sína.
Síðan hefur hann mestmegnis dvalist á ísafirði og s.l. 12
ár unnið hjá íshúsfélagi tsfirðinga. Hann býr nú á Hlíf.
Veltum okkur i snjónum
til að ná úr okkur
mestu bleytunni
Eiríkur segir þá hafa búið til
skíðin sjálfa. Valinn var góður við-
ur, harður, hann heflaður og
beygður í hita. „Svo var ekki gengið
með tvo stafi eins og núna, heldur
með einn stóran staf, broddstaf.
Svo þegar maður renndi sér dró
maður hann á eftir sér eins og stél.
Einu sinni þegar við vorum á leið
í beitarhúsin á skíðunum lentum
við í snjóflóði. Það fleytti mér alla
leið niður í sjó. Ég vissi nú ekki af
mér almennilega en heyrði að Jónas
kallaði til mín. Þá sá ég að hann var
kominn upp í axlir í sjónum og rétti
mér stafinn og ég náði í hann. Það
var aflandsvindur og ef ég hefði
ekki náð í stafinn þarna, þá hefði
mig rekið frá og væri ekki hérna
núna. Það stóð glöggt,“ og núna
hlær hann feginsamlega.
„Þegar við komum upp úr velt-
um við okkur í snjónum til að ná úr
okkur mestu bleytunni og hlupum
heim. Það var ekki mjög langt,
svona hálftíma gangur.“
Nú er ég að sökkva...
„Ég hef tvisvar fallið í sjóinn á
ævinni. f hitt skiptið var ég að sjó
með Ingimar Finnbjörnssyni í
Hnífsdal. Þetta var 14 tonna bátur
sem hét Mímir eins og allir hans
bátar. Við vorum úti á Kögri, það
var norðan bræla, veltingur. Ég
stóð við lúguna og var að láta ofan í
lestina. Ég sneri baki í lunninguna
og í einni veltunni datt ég aftur á
bak í sjóinn, en náði í lunninguna
um leið, svo ég féll á bakið. En svo
valt báturinn náttúrulega á hina
hliðina og þá missti ég takið og
flaut afturmeð. Svo vissi ég ekki
neitt meir, nema ég flaut þama eins
og korkur. Það sem bjargaði mér
var að ég kom niður á bakið þannig
að loftið hélst í stígvélunum. Þama
lá ég í sjónum rólegur og kyrr en
þegar ég leit upp sá ég bátinn vera
að velta langt í burtu. Þeir finna
mig áreiðanlega ekki, hugsaði ég.
Svo kom brotsjór og ég fór í kaf og
þá hugsaði ég: ja, nú er ég að
sökkva. Það er merkilegt að ég var
ekkert hræddur. Svo kom ég upp
aftur af því það var svo mikið loft í
stígvélunum og þá sá ég bátinn
koma á fleygiferð beint að mér.
Síðan lögðu þeir að mér eins og
belg. Þeir stóðu tveir hásetarnir við
borðstokkinn með haka og húkk-
uðu í mig. En það var ferð á
bátnum og hakinn spenntist í lóðar-
hjólið og brotnaði. Ég rann aftur
með. Þá öskraði Ingimar: „Ætliði
að missa manninn fyrir mér!“
Svo bakkaði hann bara að mér.
— Ef ég hefði ekki verið svona
rólegur og farið að busla, þá hefði
ég snúið mér við og loftið farið úr
stígvélunum. Þá hefði ég sokkið
eins og skot, því ég var ekkert
syndur að gagni. Þetta var 1. apríl
1930,“ segir Eiríkjur og hlær.
Draumurinn að
verða fyglingur
„Ég byrjaði strax að síga í bjarg
þegar ég kom til Hafnar. Það var
draumur allra ungra manna að
verða það sem kallað var fyglingar.
Nafngiftin er komin til af því að
áður fyrr meðan eggin voru ekki
söluvara var mikið snaraður fuglinn
og dreginn upp, það var kallað að
fygla fuglinn upp.
Það voru ekki allir sem gátu sigið
því sumum er svimhætt og það var
litið upp til þeirra sem voru sig-
menn, þeir þóttu meiri menn en
aðrir. Það þótti því ákaflega merki-
legur hlutur að vera fyglingur.
Þegar maður er á brúninni virðist
þetta ekki vera neitt sérstakt, maður
lítur niður í bjargið, þetta eru svona
hillur, og manni finnst ósköp einfalt
að síga þetta í traustri festi, vitandi
það að allt er sterkt og nógir menn
að draga upp. En svo þegar maður
fer að síga þá sér maður fljótt
hvemig þetta er. Það getur oft mun-
að mjóu.“
Festin rann úr
höndum þeirra
„Einu sinni var ég á þræðingi að
safna eggjum. Ég var rétt farinn
þaðan þegar stór bakki féll úr
bjarginu niður á hann. Hefði ég
orðið undir þá hefði ég orðið að
klessu. Öðru sinni var ég að sveifla
mér í bjarginu. Þá festist vaðurinn í
nibbu, þannig að steinn losnaði úr
bjarginu og fór með miklum hvin
framhjá mér eins og byssukúla.
Guðmundur Óli, bróðir minn,
fórst í bjarginu 1954. Hann var að
síga þar sem heitir Gíslamiðhöfn í
Hombjargi, það er talinn einn besti
staður í bjarginu, fast og gott bjarg.
Hann var búinn að síga niður allan
daginn þama. Svo ætlaði hann að
fara eina ferð til viðbótar. Þá féll
moldarspilda á festina og allt fór af
stað. Það voru 8 hraustir menn á
festinni og hún rann úr höndunum
á þeim, var nærri komin á enda
þegar hún stoppaði. Svo var hann
dreginn upp en þá var hann dáinn.
Læknirinn sagði þegar hann kom
að það mundi hafa fallið eitthvað
þungt á höfuðið á honum, hálshð-
urinn gekk upp í heilann.“
Snerist eins
og snœlduskaft
„Það var oft gaman að síga í
góðu veðri og sjá yfir hafflötinn.
Annars var ég klaufi að spranga,
var hræddur við það. Sumir voru
mjög lagnir við að sveifla sér fram
og aftur, en ég var aldrei nógu
flinkur við þetta. Einu sinni man ég
að ég var kominn á loft og snerist
og snerist eins og snælduskaft. Það
var gefin niður festin og þegar ég
kom niður á sillu var ég orðinn
alveg kolringlaður,“ segir hann og
hlær dátt. „Eg var mesti klaufi við
..Það var merkilegt að ég var ekkert hræddur."
13
þetta en ég var aldrei beint hrædd-
ur að síga. Ég man að einu sinni
þegar ég var að síga þá var festin
blaut og sleip svo mennimir misstu
tak á henni og ég féll flatur og rann
nokkuð langt eftir klettahellu. Þá
var maður dáUtið smeykur náttúru-
lega.
Einu sinni fór ég einn í bjargið —
það var glannaskapur náttúrulega.
Ég fór á handvaði niður og gekk
svo um og tíndi saman egg. Síðan
fór ég uppá stall nokkum, ekki
stærri en þetta borð þama,“ — og
bendir á borðstofuborðið. „En svo
hef ég ekki farið nógu gætilega og
mun hafa rekið mig einhvers staðar
í með þeim afleiðingum að ég missti
næstum jafnvægið, vó salt þama á
brúninni.“
„ Við skulum bara
gefa oggefa...“
„Það vom einu sinni feðgar úr
Bolungarvík sem áttu festi en vant-
aði sigmann, voru alhr klaufar að
síga. En gamli maðurinn faðir
þeirra vildi endilega fá þá til að
síga. Svo var einn þeirra, kallaður
Eggja-Grímur af því hann seldi svo
mikið af eggjum, hann var taHnn
líklegastur til að síga. Þeir tróðu
honum í festaraugað og síðan fór
hann niður fyrir. Þá sagði bróðir
hans: „Við skulum bara gefa og
gefa þangað til hann er kominn
niður á 60 faðma.“ Svo gáfu þeir og
gáfu, en þegar þeir Htu síðan fram
yfir brúnina þá stóð kaUinn rétt
fyrir neðan brúnina og hafði hring-
að vaðinn niður fyrir sig í stóra
lykkju. — Svo fór hann nú að síga
og varð nokkuð seigur.“
Bestu ungamir!
„Það voru oft færeyskar skútur
fyrir Homvík á þessum tíma. Það
var oft mikið kapphlaup ofanaf
bjarginu um að verða fyrstur fram
til að selja Færeyingunum egg. Þeir
létu fyrir eggin ýmsan vaming, salt,
kex, jafnvel fatnað. Þetta voru nú
óvönduð viðskipti oft, sumir létu þá
hafa ungana. Þeir voru að afsaka
sig með því að þetta væru bestu
ungamir.
Það var töluverð búbót að því að
selja egg í þá daga, þau seldust svo
vel. En auðvitað máttu þau ekki
vera unguð.“
„Það er ekki maður,
það er bara Jón á Seli!“
„Það þótti tíðindum sæta þama
norðurfrá ef kom maður. Þá kom
hann með fréttir. Einu sinni var
mér sögð sú saga úr Bolungarík á
Ströndum að bömin komu inn og
sögðu: „Það er að koma maður.”
Það var kallað að kæmi maður að
fá gest. Annar bóndinn fór út að
gæta. Svo kom hann inn og sagði:
„Það er ekki maður, það er bara
Jón á Seli.“ Sel var næsti bær við
og þótti ekki tiltökumál þó kæmi
maður þaðan, enda ekki nema hálf-
tíma gangur á milli og þótti stutt.“
Kaffið skilið eftir
úti á túni
„Þegar spánska veikin gekk var
ég í Skjaldarbjamarvík. Þá setti