Vestfirska fréttablaðið - 17.12.1985, Blaðsíða 41

vestlirska
ntETTABLADID
Smábátum undir 10 lestum hefur fjölgað gífurlega á undanfömum árum.
sem varlegt er að treysta. Ég
skoðaði nýjustu gæðamats-
skýrsluna fyrir tímabilið janúar
til maí á þessu ári og þar kemur
í ljós að um það bil 80 línubátar
á allri vetrarvertíðinni, línubát-
ar, skiluðu að landi algerlega
gallalausu hráefni, samkvæmt
þessari skýrslu.
Ég vil nú bara beina orðum
mínum til þeirra sem til þekkja
og spyrja hvort þeim þyki þetta
líkleg niðurstaða, hvort þeim
þyki líklegt að 80 línubátar sem
vísast fiskuðu þúsundir tonna
hafi komið með hvert gramm af
fiski algerlega gallalaust. Ég
held að allir sem til þekkja sjái
að hér er ekki um að ræða
neinar raunhæfar tölur, hér er
maðkur í mysunni og því vara
ég mjög við því að fara út í
samanburð á gæðum fisksins á
þessum grundvelli.
ÁLIT ÞEIRRA SEM STARFA í
GREININNI SJÁLFRI
Ég vil hinsvegar benda á að
fjölmargir þeir sem þekkja til
eru þeirrar skoðunar að í raun
og veru hafi ástand fiskjarins
síst batnað með tilkomu kvóta-
kerfisins og í þessu sambandi
langar mig til þess að vitna til
álits tveggja manna sem báðir
eru þaulkunnugir daglegu starfi
í þessari grein, fisktæknar frá
Fiskvinnsluskóla íslands, sem
starfa við sjávarútveg. Einar
Garðar Hjaltason hjá Hrað-
frystihúsinu í Hnífsdal og
Hörður Geirsson hjá Pólnum hf
á ísafirði. Þeir segja svo í grein
sem birtist í Ægi 4. tölublaði
1985.
„Greinilegt er að sumarveið-
in hefur aukist ískyggilega á
milli þessara ára og var þó ekki
á bætandi. Besta starfsfólkið við
snyrtingu og pökkun eru úti-
vinnandi húsmæður, og hvorki
erlendur starfskraftur né skóla-
fólk í sumarafleysingum stand-
ast þeim snúning. Það er því
augljóst að ekki getur gefið
góða raun að veiða mestan afla í
júlí og ágúst þegar flestar hús-
mæðumar taka sér sumarfrí eða
verða að vera heima vegna lok-
unar dagheimila. Afleiðingar
þess að hrúga fiski á land þegar
flestir vanir starfsmenn eru
fjarverandi, hljóta að vera þær
að verkstjórar neyðast til þess
að láta vinna fiskinn í hrað-
virkustu pakkningar til þess
einfaldlega að hafa undan tog-
urunum. Þá geta menn lent í
þeirri aðstöðu að vinna í
pakkningar sem gefa mjög lítið
af sér.“
Því hefur verið haldið fram
að þessi staðreynd að afla var
hrúgað á land í júlímánuði eigi
ekkert skylt við stjórnun fisk-
veiða. En hver er skoðun þeirra
manna sem starfa í greininni
sjálfri frá degi til dags. Þeir
segja svo:
„Undirritaðir eru sannfærðir
um að kvótakerfi í núverandi
mynd hafi ekki aukið gæði afl-
ans og ekki stuðlað að því að
samræma veiðar og vinnslu við
afrakstursgetu fiskistofna.“
AF ÞRÓUN UNDANFARINNA
ÁRA MÁ RÁÐA I
FRAMTÍÐINA.
Þetta er sem sagt mat þeirra.
Og ef við enn fremur skoðum
hvernig þróunin hefur verið frá
41
því að núverandi fyrirkomulag
var tekið upp þá kemur auðvit-
að í ljós að það hefur verið jöfn
og stöðug þróun í þessum efn-
um. í júlí á þessu ári bárust á
land alls 42.263 tonn.
Ég hef hér í höndunum tölur,
20 ár aftur í tímann sem sýna að
aldrei fyrr hefur borist á land
annar eins afli á þessum tíma.
M.a.s. 1981 hið fræga aflaár, þá
bárust einungis á land í júlí-
mánuði 34, 371 tonn. Miðað við
áætlanir Fiskifélags íslands á
þessu ári, má búast við að júlí-
aflinn verði svona 13 til 14 % af
heildarafla ársins í ár. Árið 1981
er hann 7,5%. Ef við skoðum
þróunina aftur í tímann, þá er
það alveg ljóst að það verður
umtalsverð breyting á árinu
1984, og það fær mig enginn til
þess að fallast á að þetta sé al-
gjör tilviljun, menn hafi allt í
einu misst þetta allt úr böndun-
um og þetta eigi ekkert skylt við
kvótaskerfið og núverandi að-
stæður við fiskveiðistjómun. Ég
held að það þurfi æði mikla til-
viljun til þess að svo kunni að
vera.
Varðandi spuminguna um
athafnafrelsi sem markmið við
fiskveiðistjómun þá þarf nátt-
úrulega ekki vitnanna við. Það
liggur fyrir að eitt markmiðið
með núverandi fyrirkomulagi
við stjórnun fiskveiða er ná-
kvæmlega það að stýra, stjóma,
takmarka og koma í veg fyrir.
Þetta getur varla talist mikil-
vægt framlag til athafnafrelsis-
ins í landinu.
Óhætt
að veiða
mun meira
af þorski
Einar Kristinn Guðfmnsson, útgerðarstjóri í Bolungarvík.
r
I því skyni að gefa lesendum blaðsins kost
á að glöggva sig enn betur á þeim atriðum
sem sett eru fram hér á undan, slógum við á
þráðinn til Einars Kristins Guðfinnssonar og
báðum hann að útlista aðeins nánar einstök
atriði ræðunnar.
I upphafi ræðunnar kemur fram hörð gagn-
rýni á núverandi aðferðir við ákvörðun há-
marksafla. Hverjar eru ykkar tillögur í þeim
málum?
„Meginatriðin eru þau að ef
við lítum aftur í tímann yfir árin
1950 til 1980, þá kemur í ljós að
meðalþorskafli á þessum tíma
er um það bil 400 þúsund lestir
á ári. Nú, við teljum mjög mik-
ilvægt að þessi atvinnugrein geti
búið við einhverja festu og eitt-
hvað starfslegt öryggi. Okkar
skoðun er sú að það sé óhætt frá
líffræðilegu sjónarmiði, og
mikilvægt frá efnahagslegu
sjónarmiði að ákvarða þorsk-
aflann með tilliti til reynslu fyrri
ára.
Við teljum að það megi, með
ákveðnu fráviki veiða á ári mun
meira af þorski."
Nú kemur fram í þessari til-
lögu ákveðin gagnrýni á Haf-
rannsóknarstofnun og mat
fiskifræðinga á veiðiþoli stofns-
ins.
„Ég vil í þessu sambandi vísa
í rökstuðning sem fram kemur í
ræðunni. Það sem hinsvegar er
alvarlegast í þessu máli er sá
trúnaðarbrestur sem orðið hef-
ur milli fiskifræðinga og sjó-
manna. En ég vil þó lýsa ánægju
minni með margt sem hefur
verið gert á þessu ári til þess að
endurvekja þennan trúnað, t.d.
þátttöku sjómanna sjálfra í
rannsóknum á fiskistofnum.
Þetta er mjög jákvætt af hálfu
Hafrannsóknarstofnunar. En
hitt er alveg ljóst að trúnaðar-
bresturinn er verulegur.“
Þú talar um samdrátt i þjóð-
arframleiðslu sem sjávarútveg-
urinn hafi mátt gjalda fyrir í
meira mæli en aðrar atvinnu-
greinar. Viltu aðeins skýra það
nánar út?
„Þegar best lét í sjávarútvegi,
í kringum 1980 og aflabrögð
voru með besta móti í öllum
greinum, var mikil gróska í
sjávarútveginum. Til viðbótar
þá bættist mikið innstreymi er-
lends lánsfjár, sem gerði það að
verkum að hér ríkti fölsk
þensla. ofan í góðærið. Síðan
gerist það að það dregur úr
þenslunni vegna minnkandi af-
la. Það var mjög örðugt áð
draga á sama tíma úr inn-
streymi af erlendu lánsfé án
þess að hér skapaðist vand-
ræðaástand.
En það er ljóst að þetta lánsfé
kom fyrst og fremst innflutn-
ings- og þjónustugreinum til
góða og bætti samkeppnisstöðu
þeirra gagnvart sjávarútvegi, og
gerði hann veikari fyrir, sér-
staklega með tilliti til launa-
kjara. Af þessu erum við meðal
annars að súpa seyðið í dag.“
Viltu í örfáum orðum útskýra
muninn á aflamarki og sóknar-
marki.
„Aflamark byggir á reynslu
fyrri ára, afli skipa á árunum
1981 og 83 skar úr um úthlut-
aðan kvóta þeirra fyrir árið
1984 og 1985. Sóknarmarkið
gerir ráð fyrir að mönnum sé
úthlutaður afli en munurinn er
sá að mönnum er skammtaður
ákveðinn fjöldi sóknardaga.
Þessi dagafjöldi byggir á
reynslu fyrri ára en mönnum er
meinuð sóknin ákveðinn fjölda
daga á ári. Annar munur er sá
að það má ekki flytja til afla á
milli skipa sem eru á sóknar-
marki. Þetta er eitt af því sem
gerir það að verkum að útgerðir
þar sem eru fleiri en eitt skip
með margskonar útgerð , hafa
fyrir vikið ekki getað notað
sóknarmark. Þetta er skýringin
á því að einungis einn togari á
Vestfjörðum valdi sóknarmark
á þessu ári, þó væntanlega verði
þeir fleiri á því næsta.“
Varðandi kvótasölur, eru ein-
hverjar hömlur á sölu kvóta?
„Ef við skoðum þær kvótatil-
færslur sem átt hafa sér stað, þá
kemur í ljós að mikill meirihluti
slíkra tilfærslna á sér stað í
fyrsta lagi innan útgerða, innan
verstöðva og síðan er nokkuð
um kvótaskipti, það er að segja
að menn láti þá kvóta af einni
fisktegund í skiptum fyrir aðra.
Síðan eru hinar eiginlegu
kvótasölur á milli byggðarlaga
og á þeim eru talsverðar höml-
ur. Slíkar beinar sölur hafa ver-
ið nokkuð algengar samt sem
áður. Það er rétt að það komi
fram í þessu sambandi að við
Vestfirðingar höfum sem heild