Frjáls Palestína - 01.06.2007, Blaðsíða 10

10 FRJÁLS PALESTÍNA
Börnin okkar eru öll hugsjúk frá unga
aldri. Þegar þau svo eru orðin nógu
gömul til að gerast alvöru hermenn,
hafa þau fyrir löngu lært að vera góðir
hermenn, sem þýðir að hugur þeirra
er gjörspilltur og þau geta ómögulega
efast um „sannleikann“ sem búið er að
innræta þeim. Þetta skýrir að hluta þau
skelfilegu voðaverk sem góðir ísraelskir
drengir fremja í dag, drengir sem eru
sífellt kallaðir „fólk með gildismat“. Þess
vegna er löngu kominn tími til að spyrja:
Hvaða gildismat er það? Eftirfarandi línur
eru hluti af persónulegum formála eftir
Tal Sela, sem er einn af nemendunum
mínum við háskólann, að lokaritgerðinni
sinni á önninni, en hún fól m.a. í sér
greiningu á kennslubók í sögu:
„5. september 1997 tók ég þátt í
björgunaraðgerð í Líbanon. Allir vinir
mínir börðust í orrustunni, 12 hermenn
voru drepnir. Næstu daga var ég ham-
ingjusamur: „Ég er á lífi, ég slapp,“ sagði
ég við sjálfan mig. Hins vegar fann ég,
ári síðar, til mikils þunglyndis. Ég var
dapur og sligaður af trega. Ég ákvað
að leita til sálfræðings. Eftir nokkra
tíma tókst mér að safna kröftum á ný,
líkamlega og siðferðislega. Ég gat hent
reiður á hugsunum mínum. Þá skildi ég
að tilfinningauppnámið sem ég fann fyrir
var í raun siðferðisvandi, hann varðaði
samvisku mína. Það sem ég fann í raun
fyrir var óþol, skömm og reiði. Hvernig
gat ég verið svona auðtrúa og látið hafa
mig að öðru eins ginningarfífli? Hvernig
get ég útskýrt það, að friðsamur maður
berskjaldi sig sjálfviljugur gagnvart jafn
hryllilegri lísreynslu? Í dag keyrði ég
friðaraktívista að eftirlitsstöðvum Ísra-
elshers á herteknu svæðunum, rétt eins
og ég geri alltaf aðra hverja viku. Þar
sá ég hermann handjárna leigubílstjóra
vegna þess að leigubílstjórinn hlýddi ekki
fyrirskipun hermannanna að leggja hér
en ekki þar. „Við margsögðum honum
þetta,“ sögðu hermennirnir. Maðurinn
var látinn liggja þyrstur á jörðinni í versta
sumarhitanum tímunum saman. Vinur
hans var heppnari: Hann varð að standa
uppréttur í fangaklefa án handjárna. Hvað
er það sem fær þessa ísraelsku drengi til
að skipa sjálfa sig hæstaréttardómara uns
þeir tapa allri dómgreind? Ég tel að það
sé hin mikla orðræða zíonismans sem
þjónar því hlutverki að vera hópsamviska
alls ísraelska samfélagsins, jafnt út á við
sem inn á við. Þessi mikla orðræða er
það kerfi gilda sem lætur okkur samsama
okkur þessum tiltekna hópi.“
Þetta er kerfið sem ræður sam-
skiptunum milli okkar og Palestínu-
manna. Hvernig getur maður annars
skýrt það að ungt fólk sem var kennt að
elska náungann eins og sjálft sig drepi
nágranna sína, rústi menntastofnunum
þeirra, bókasöfnum og spítölum að því
virðist af þeirri ástæðu einni að þeir
eru nágrannar þeirra? Eina skýringin er
sú að hugir þeirra hafa verið sýktir af
foreldrum, kennurum og leiðtogum sem
sannfæra þau um að hinir séu ekki jafn
miklar manneskjur og við erum og þess
vegna sé maður í raun ekki að drepa fólk
þegar maður drepur þá; þetta á sér fleiri
nöfn, til dæmis „hreinsun“, „refsingu“,
„aðgerð“, „áætlun“, „herferð“ og „stríð“.
Þó svo að ég ég tali um ísraelska drengi,
einskorðast þessi sótt ekki við Ísrael.
Eins og þið vitið gengur hún um allan
heim. Frændi minn, Doroni, sem er sjö
ára gamall og býr í Bandaríkjunum, kom
heim á Hrekkjavökunni og sagði að hann
vildi verða hermaður og fara síðan til
Íraks og bjarga Bandaríkjunum. Hversu
margir ungir Bandaríkjamenn, sem
áttuðu sig ekki á því, frekar en hann,
hversu fáránleg þessi fullyrðing var, fóru
í raun og veru til Íraks og dóu án þess
að vita hvers vegna, en með orðin um
að „bjarga Bandaríkjunum“ á vörunum?
Spurningin er þessi: Hvernig voru þessi
fölsku gildi stimpluð í huga þeirra, og
hvernig er hægt að þurrka þau burt?
Dawkins segir að mannshugurinn
sé haldinn tveimur miklum sjúkdómum:
Hvötinni til þess að arfleiða komandi
kynslóðir að blóðhefnd, og viðleitninni
til að kenna fólki um sem hópi, frekar
en sem einstaklingum. Leiðin til að sigra
þessi kerfi falskra gilda er að afhjúpa
þau. Hugsýkingar veikjast aðeins að
hluta til fyrir tilstilli ungs fólks eins og Tal
og annara Ísraela, sem neita að gegna
herþjónustu, eins og „Stríðsmenn fyrir
friði“. En flest hugsýktu börnin okkar losna
ekki úr krumlum sýkingarinnar fyrr en
þau öðlast hinstu hvílu í neðanjarðarríki
hinna dánu barna. Fyrst þar mun renna
upp fyrir þeim að það skiptir ekki máli
hvort þau voru berhöfðuð í sýnagógu
eða kirkju eða mosku, hvort þau voru
umskorin eða ekki, hvort þau mæltu
forboðin orð, borðuðu svín eða kú eða
hvort þau fengu sér heitt súkkulaði á eftir
salamipizzunni sinni rétt áður en þau
voru sprengd í loft upp af einhverjum sem
gerði það ekki. Ísraelskar, bandarískar,
enskar og ítalskar mæður ala börnin sín
upp með allri sinni umhyggju og ástúð,
til þess að fórna þeim til dauðaguðsins,
rétt eins og móðurlíf þeirra væri klakstöð
fyrir hermenn, og feður hvetja börnin
sín til að gerast trúir herjum sem tryggja
allt annað en öryggi. Þegar þessi börn
deyja, til þess að einhver annar græði,
axla foreldrarnir missi sinn með virðingu
og stolti, eins og þeim var sjálfum kennt,
setja myndirnar af dánu börnunum sínum
á arinhilluna og andvarpa: „Hann var
svo myndarlegur í einkennisbúningnum
sínum.“ Það er kominn tími til að
segja þessum foreldrum að enginn er
myndarlegur í einkennisbúningi hrotta-
skapar. Það er kominn tími til að segja
þeim að einkennisbúningar, heiðursmerki
og titlatog eru ógeð. Segið þeim að að
virðingu þeirra og stolti sé kastað á glæ.
Það er kominn tími til að segja gyðingum
að eina leiðin til að draga úr gyðingahatri
sé að fordæma einu ríkisstjórnina í
heiminum sem sendir unga gyðinga-
stráka og stelpur vísvitandi í rauðan
dauðann og ofsækir heila semíska þjóð
svo jaðrar við þjóðarmorð – að útskýra
fyrir þeim að það er ríkisstjórn gyðinga og
aðgerðir hersins hennar, en ekki eitthvað
áskapað hatur gegn kynstofni gyðinga,
sem eru ástæður þess að nýja táknið
sem við sjáum svo oft í kröfugöngum
fyrir Palestínu var hugsað upp – þar
sem Davíðsstjarnan er lögð að jöfnu við
hakakrossinn.
Það er hræðilega erfitt fyrir fólk sem
hlaut menntun sína í Ísrael eða Banda-
ríkjunum eða einhverju öðru „vestrænu
lýðræðisríki“, að viðurkenna að við vorum
alin upp við fölsk og rasísk gildi. Alin upp
í ótta við þá sem eru öðruvísi. Það eina
sem getur orðið til að breyta hugarfarinu
er síendurtekin myndin af limlestu litlu
líkunum af fórnarlömbum þessara gilda.
Á morgun er Yom Kippur, helgasti dagur
gyðinga. Á þessum degi er ætlast til þess
að fólk biðjist fyrirgefningar. Ekki að það
fyrirgefi, heldur að það reyni að öðlast
fyrirgefningu. Mig langar til að vitna
í erindi sem ljóðskáldið Hanoh Levin
heitinn, sem var eitt mesta leikskáld
Ísraels, orti á sjöunda áratugnum:
Kæri faðir,
þegar þú stendur yfir gröf minni,
gamall og þreyttur og einmana,
og sérð þá grafa mig í jörðina,
biddu mig þá um fyrirgefningu, faðir.
Við verðum öll að biðja börnin okkar
fyrirgefningar fyrir að hafa ekki verið
betur á verði, fyrir að hafa ekki barist
nógu hart fyrir því að halda loforð okkar
um betri heim, fyrir að vernda þau ekki
fyrir þessum illa sýkli, fyrir að láta þau
verða fórnarlömb þessarar hræðilegu
hugarsóttar sem þjáir okkur öll. Við
þurfum að líta á saklausu, dolföllnu,
vonsviknu litlu andlitin þeirra og spyrja
sjálf okkur: Hvers vegna er vangi þeirra
blóðrisa?
Dr. Nurit Peled-Elhanan er tungu-
málakennari við Hebreska háskólannn
í Jerúsalem. Í september árið 1997
var dóttir hennar, Samarder, drepin af
palestínskum sjálfsmorðsprengjumanni.
Hún og fjölskylda hennar tilheyra sam-
tökum sem heita Harmslegnar pal-
estínskar og ísraelskar fjölskyldur fyrir
friði.
Einar Steinn Valgarðsson þýddi.