Alþýðublaðið - 15.10.1924, Blaðsíða 2

9

Bæir og sveitir.
At yfirlitl því yfir manntjöldann
á Iandinu, fjölgunina síðustu þrjú
árin og skiftingu manntjöidáns
og fjölgunarinnar á kaupstaði
eða bæl og sveitir, sem birt var
nýiega hér f blaðinu eftir sfðustu
Hagtíðindum, máttl sjá, að meira
en öll mannljölgunln, sem er um
3000 alt tímabilið eða hér um
bil 1000 á ári, hefir á tfmabiiinu
farið f kaupstaðina.
Mörgum mönnum er þetta
áhyggjuefni, því að þeir þykjast
sjá fram á það, að kaupstaðirnir
vaxi með þessu sveitunum yfir
höfuð, og telja það óholt þjóð-
félaginu. Skoðunar þessarár gætir
bæði meðal sveltarbúa og kaup-
staðarbúa, og er auðséð, að hjá
hinum fyrri stafar hún fyrst og
fremst af hagsmunaástæðum
sj&lfra þeirra, en hjá hinum sfð-
ari verður hún ekkl skýrð á
þann hátt, heldur virðist þar
ráða meirá hugsun um þjóðfé-
iaglð sem heild, enda á slíkur
hugsunarh&ttur sér enn þá eðli-
Iega fremnr stað þar. Ef káup-
staðarbúar hugsuðu eingöngu
um sinn hag og þá afskynsemi,
væri þeim fólksfjölgun í kaup-
stöðum kepplkefii, þvf að á
fólklnu rís velmegunin, ef rétt er
stjórnað, og ef vel væri stjórnað,
gæti öll þjóðin hæglega lifað í
kaupstöðunum sjö og jafnvel í
Reykjavfk einni saman,
En ©f mönnum er í alvöru
mótstætt, að fólkið safnist f kaup-
staðlna, þá dugir ekki að vola
yfir þelrri staðreynd, heldur verð-
ur að gera það, sem þarf, til að
breyta um stefnu fólksstraumsins.
Til þess nægir ekki að brjóta
landsrétt á þeim, sem vilja fiytjast
í kaupstaðina úr sveitunum, með
fávfsiegum útllokunarlögum eða
ákvæðum í húsnæðisreglugerð.
Eí fóikið vlll ekki vera f sveit-
unum og fær ekki að vera í
kaupstöðunum, þá ter það yfir
þá til útlanda, hvað sem hver
segir.
Til þess áð breyta um stefnuná
verðnr að finna þær orsakir, sem
vaida fóiksstraumnum i kaup-
staðlna, og þegár þekking á
þeim er fengin, að skapi skil-
yrðl fyrlr því, að þær hverfi, og i
nýjar ástæður til þess, að fólkið
sé kyrt í sveitunum eða hveifi
þáugað úr kaupstöðunum.
Hvað dregur fólkið úr sveit-
unum? Enginn vafi er á þvi frá
sjónarmiði þess, er hér ritar, að
það er þrá fólksins eftir meiri
eða ef til vlll heldur nýrri menn-
ingu og maira mannlegu sám-
neyti. Fólk vill hafa yndi af lífi
sfnu, og máður er manns gam-
an. í kaupstöðum virðist fóiki
þcss meiri kostnr, og þess vegna
sæklr það þangað.
Ef þeir menn, sem þykjast
hafa vlt á þvf, hvað fólki sé
fyrir b?ztu, og þykjast því eiga
að ráða íyrir þvf, Kta svo á, að
fóiki missýnist í þeasu, þá liggur
ekki annað fyrir en að Ieiða það
f sannieikann. Ef fólkið fer vllt
vegar, þá vaníar það mentun,
svo að þáð sjái íótum sfnum for-
ráð, og mentun er það, sem
fólkið sækist eftir og hygst að
fá f kaupBtöðunum, og auk þsss
ýmisleg þægindi, sem fremur er
kostur á f kaupstöðum en sveit-
um.
Viðfangsefnið er þvf ekki eins
flóklð og það sýnist verá. Með
aukinnl mentun ætti að hverfa
löngun fólksins úr sveitunum og
koatur á mentun í sveitunum að
háida því kyrru þar. Það llggur
sem sé f augum uppi, að það
eitt megnar að halda fóiki í
aveitunum, ef þess er kostur þar,
sem annars dregur það þaðan.
Ráðið, ef menn vilja breyta
núverandi staðreynd, er þvf það
að gera lífið í sveitunum jafn-
aðiaðandi fyrir fólkið sem f kaup-
stöðunum. Að vissu ieyti standa
sveitirnar víðast f sjálfu sér bet-
ur að vígi en kaupstaðirnir sakir
náttúrufegurðar landsins, sem
þar er meirl, en það þarf að
opna augu fólksins fyrlr henni.
Til þess þarf alþýðumentun. Það
þarf að gera störfin léttari og
ljúfari. Til - þess þarf alþýðu-
mentun. Það þarf að gera fólki
kost á melra andlegu og Ifkam-
legu samneyti f sveitum en nú
er. Til þess þarf meiri alþýðu-
mentun en nú er þar.
Mt' iukinni aiþýðumentnn er
hægt að halda fólkinu f sveit
unum, ef menn vilja, og alþýðu-
mentunina er hægt að auka, ef
menn vilja, Nú er svo mikið fé
1 afgangs likamle^um þörfum þjóð-

Alþýðublaðið |
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðils
við Ingólfsstrœti — opin dag-
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 síðd.
Skrifstofa
á Bjargarstíg 2 (niðri) öpin kl.
9J/a—10»/» árd. og 8—9 síðd.
S i m a r:
633: prentsmiðja.
988: afgreiðsla.
1294: ritstjórn.
Verðlag: Ij
Askriftarverð kr. 1,0C á mánuði. a
Auglýsingaverð kr. 0,16 mm. eind. S
Snoaaaaaooaoaaaoímiaaam
Ljósakröniir,
og alls konar hengi og horð-
lampa, höfum við í afarfjöl-
breyttu og fallegu úrvali.
Heiðraður almenningur ætti
að nota tæklfærið, meðan úr
nógu er að velja, og fá lamp-
ana hengda upp 6 k e y p Is.
Virðingarfylst
Hf. rafmf. Hiti & Ljðs.
Laugavegl 20 B. — Sími 8B0.
Útbralðlfi Alþýðublaðlð'j
hvar sam þlð eruð og
hvart sam þlð farlðl
arinnar f framleiðslu hennar, að
hún getur vel varlð miklu til
fullnæglogar andlegra þarfa slnna.
Hitt er annað mái, hvort þelr,
s»m nú ráða, viija verja því til
mentunar alþýðu, þó að það sé
vfst, að því verður ekki betur
varið. Reynslán sker úr þvf, og
þá sé&t lfka, hvort þeim mönc-
um f hópi ráðamannanná, sem
telja sér núlega skltting fólksins
f bæi og sveitir áhyggjuefni, er
nokkur alvara, eða þeir að eins
fárast yfir þessu til að draga at-
hygli almennings frá nærstæaðsta
umhugsunárefninu, baráttuni milli
stéttar alþýðu og burgeisa, sem
auðvaldsfyrirkomulagið skapar
þjóðinnl.