Vestfirska fréttablaðið - 03.01.1992, Blaðsíða 5

Þorsteinn, Friðný og sonurinn Jóhannes.
ekki trúa öðru en að þetta
verði boðið út á næstunni,
enda þurfum við á því að
halda. Það er ansi þröngt hjá
okkur núna, yfirleitt þrjú og
upp í fimm rúm á göngunum,
sem er náttúrlega engan veg-
inn þægilegt fyrir sjúklingana
og bölvanlegt fyrir starfsfólk-
ið, en það tekur þessu af stó-
ískri ró og vinnur sín verk af
mikilli kostgæfni.“
- Hvað með annan aðbúnað á
þessu húsi og þá með tilliti til
hlutverks Fjórðungssjúkra-
hússins?
„Auðvitað vantar alltaf ein-
hver tæki, en það er spurning
um forgangsröð. Við erum
mjög þokkalega tækjum búin,
en þau eru farin að úreldast og
sum orðin léleg, það er að
segja, það eru komin betri
tæki fram á sjónarsviðið sem
gera allar sjúkdómsgreiningar
auðveldari og nákvæmari.
Víst væri mikill akkur í því að
eignast slík tæki, en það gerist
ekki í einni svipan, þau verða
bara að koma í fyllingu
tímans. Mörg fyrirtæki og fé-
lög í bænum hafa verið dugleg
við að styðja okkur, þannig að
það er til nokkur peningur í
tækjakaupasjóði sem við kom-
um til með að nýta á næstunni.
Það þarf bara að leita eftir
bestu og hagkvæmustu tækj-
unum. Með tilkomu nýju
deildarinnar verður svo knýj-
andi þörf á að fá sérfræðing í
lyflækningum. En aðstaðan er
í heildina mjög þokkaleg, það
er í sjálfu sér ekkert yfir henni
að kvarta.“
- Nú er oft talað um að hér sé
ekkert hægt að gera, ef eitt-
hvað sé að séu allir sendir með
sjúkraflugi til Reykjavíkur.
„Það er alls ekki rétt. Það
er ýmislegt hægt að gera
hérna. En það sem okkur
vantar er fagleg þekking,
þckking sem kemur með fólki
sem búið cr að starfa lengi í
sínum sérgreinum, sem búið
er að vera á stærri stöðum og
öðlast víðsýni og reynslu. Þeg-
ar við höfum slíku starfsfólki
á að skipa er hægt að leysa
geysilega mörg vandamál.
Auðvitað komum við aldrei til
með að geta leyst öll vandamál
læknisfræðinnar, því til þess
eru sérdeildirnar, hátækni-
deildirnar á spítölunum í
Reykjavík. Ég ímynda mér
þó að það ætti að vera hægt að
sinna hérna á Isafirði 85-90%
allra tilfella. Það sem kannski
kemur til með að verða mestur
þrándur í götu okkar er rann-
sóknaraðstaðan, hin svokall-
aða hátæknirannsóknarað-
staða, sem við munum náttúr-
lega aldrei hafa efni á að setja
upp á svona spítala. En það er
vilji okkar sem stöndum í
þessu að færa sem mest af heil-
brigðisþjónustunni heim í
hérað, vegna þess að það
hlýtur að vera þægilegra fyrir
fólkið að fá hana við húsdyrn-
ar heima hjá sér frekar en að
takast á hendur ferðalög, sem
oft geta verið kostnaðarsöm,
og koma síðan í umhverfi sem
mörgum hverjum er framandi.
Það er sennilega ekkert nota-
legt fyrir gamalt fólk sem
hefur búið hérna lengi að fara
suður á spítaia, jafnvel þótt
það eigi einhver ættmenni þar.
Ég fyrir mitt leyti mundi helst
vilja leita mér lækninga þar
sem ég bý, þar sem fjölskylda
mín er. Við megum heldur
ekki gleyma því að sjúkrahús-
ið er með stærstu vinnustöðum
bæjarins og heilbrigðisþjón-
ustan er einn af þremur þátt-
um sem gera hvert byggðarlag
lífvænlegt, það eru sem sagt
skóli, atvinna, heilbrigðis-
þjónusta. Eru þetta ekki þrjár
meginkröfur mannréttinda?"
Á vakt allan
sólarhringinn
- Hvernig cr að vera yfirlæknir
á svona sjúkrahúsi? Er það
þungbær ábyrgð? Liggurðu
andvaka á nóttunni?
„Nei,“ segir hann ákveðið.
„Ég verð náttúrlega stressaður
eins og allir aðrir en ég á af-
skaplega auðvelt með að
slappa af og hvíla mig, þannig
að ég get ekki sagt að þessi
ábyrgð, sem er talsverð, fari
neitt illa með mig. Það sem er
kannski erfiðast er að vera á
vakt allan sólarhringinn allt
árið um kring. Ég á reyndar
dágóð frí út af gæsluvöktum
og bakvöktum sem ég sinni,
en það er ekki alltaf auðvelt
að fá menn til að leysa sig af.
Það er miklu frekar bindingin
sem fer í mann heldur en
ábyrgðin."
- Hvernig tilfinning var það
fyrir þig Isafjarðarpúkann að
snúa aftur í þinn fæðingar-
hrepp sem einn þýðingarmesti
einstaklingur hans?
„Ég veit það ekki,“ segir
hann hugsi. „Ég hef aldrei litið
svo á að þessi staða byði upp
á að maður væri einn af þýð-
ingarmestu mönnum bæja’’fé-
lagsins. Hins vegar er því ekki
að leyna að ég er með sérþekk-
ingu og reynslu sem enginn
annar býr yfir hér á svæðinu
og miðla gjarnan af henni. Jú,
víst var það erfitt, það var
erfitt að koma heim aftur, því
erum við ekki oft dómfrekari
gagnvart fólki sem við vitum
deili á heldur en hinum sem
við þekkjum ekki neitt? Það
kann að vera að ég hafi haft
meiri áhyggjur af þessu heldur
en efni stóðu tii; mér var
afskaplega vel tekið af öllu
starfsfólki sjúkrahússins og
það hefur staðið með mér í
gegnum súrt og sætt, sjúkra-
hússstjórnin og framkvæmda-
stjórinn hafa stutt dyggilega
við bakið á mér og þessi stuðn-
ingur hefur gert mér lífið létt-
bærara."
- Hjálpar það ekki að þekkja
aðstæður?
„Það er í mörgum tilvikum
gott, en ekki alltaf. Gestsaug-
að er oft gleggra og getur auð-
veldað manni að leggja hlut-
lægara mat á aðstæður."
- Nú er þetta afar þröngt sam-
félag hérna fyrir vestan og
margir þegnar þess verða ein-
hvern tímann á vegi þínum
sem sjúklingar. Hvernig er
síðan að umgangast þetta fólk
utan vinnutíma, þegar þú ert
ekki í hlutverki læknisins. Er
það eitthvert vandamál fyrir
Þ'g?
„Nei, það er ekkert vanda-
mál fyrir mig. I cinkalífinu úti-
loka ég gjörsamlega það sem
ég hef verið að gera í vinn-
unni. Víst kemur fyrir að fólk
spyr mig einhvcrs í tengslum
við vandamál sem við höfum
áður fengist við. Þá reyni ég
að svara, en annars velti ég
því aldrei fyrir mér hvort fólk
hafi verið hjá mér. Nei, það er
ekki erfitt.“
Áhugí á manneskjunni
- Sumir líkja því að fara í
læknisfræði við eins konar
köllun.
„Ég væri ekki sjálfum mér
samkvæmur ef ég mundi segja
það. Nei, þetta var ekki
köllun, þetta var fyrst og
fremst áhugi á starfinu,
læknisfræðin býður upp á
marga möguleika, maður þarf
bæði að nota hendur og
hugvit. Ég tel að ég hafi farið
í þetta fyrst og fremst út af
áhuga á manneskjunni."
- Hefur yfirlæknirinn önnur
áhugamál, en læknisfræðina?
„Víst hef ég það. Reyndar
hef ég látið áhugamálin nánast
sitja á hakanum þetta árið, en
ég stunda skíði ef ég get, fer
ýmist á svigskíði eða göngu-
skíði. Svo er ég haldinn þeirri
áráttu að fara til fjalla þegar
hausta tekur á rjúpnaskytterí.
Ég hef gaman af því að fara í
fjallgöngur og gönguferðir,
fór í viku á Hornstrandir síð-
astliðið sumar með bakpoka
og tjald. Við gengum úr Horn-
vík til Reykjafjarðar. Það var
kannski ekkert alltof gott
veður, en ég hafði gaman af
því samt. Ég hafði aldrei kom-
ið á Hornstrandir áður og
þetta var sannarlega ekki síð-
asta ferðin. Nú, svo reyni ég
að lesa, maður þarf náttúrlega
að fylgjast með í faginu og það
tekur talsverðan tíma. Það er
mjög mikilvægt því að öðrum
kosti yrði engin framþróun.
Við erum jú í hreinni vinnu
hérna og ekki í neinum rann-
sóknum eða tilraunum, þann-
ig að við verðum að fá þær
rriðurstöður annars staðar
frá.“
Læknar ábyrgir
gjörða sinna
„Ég held að það sé misskiln-
ingur að maður geti lært af
reynslu annarra. Reynsla er
nokkuð sem maður verður að
öðlast upp á eigin spýtur,“ seg-
ir Þorsteinn í framhaldi af
hugleiðingum um framþróun.
- En er það þá ekki eitt af
vandamálum læknisfræðinnar
ef læknirinn verður að gcra sín
eigin mistök til að geta lært af
þeim?
„Jú, vegna þess að maður
má helst ekki gera nein
mistök. En við erum bara
mannlegir og auðvitað henda
okkur mistök eins og alla aðra.
Það vegur hins vegar upp á
móti að vera búinn að kynnast
ýmsu „g hafa séð hvernig
reyndari menn bregðast við
þegar eitthvað fer úrskeiðis,
því oft gera menn smávægileg
mistök sem hægt er að bjarga
á mjög einfaldan hátt hafi
maður séð það gert.“
- Nú hefur maður stundum á
tilfinningunni að hugtakið
mistök sé dálítið viðkvæmt í
læknastéttinni, það hafi aldrei
mátt segja í heyranda hljóði
að læknar séu mennskir og
geri mistök eins og aðrir og
þeir eru jafnvel sóttir til saka
fyrir mistök sín.
„Er ekki sjálfsagt að þeir
séu ábyrgir gerða sinna? Mér
finnst það.“
- En getur þessi ábyrð sem
læknum er falin á lífi náungans
aldrei vegið svo þungt að hún
verði nánast lamandi?
„Ef mér þætti þessi ábyrgð
of mikil væri ég náttúrlega
ekki að þessu. Um leið og ég
fæ á tilfinninguna að þetta sé
mér um megn hætti ég. Ann-
ars yrði ég veikur. Ég held að
þetta sér bara eins og í hverju
öðru starfi."
Hægt að lækna
á einfaldan hátt
- Oft finnur maður hjá al-
menningi tröllatrú á færni
læknisins. Hann er settur í
nokkurs konar hásæti, hann er
næstur fyrir neðan Guð. Þegar
eitthvað bjátar á leitum við
gjarnan til læknis og leggjum
lífið í hendurnar á honum.
„Það er sem betur fer sterk-
ur lífsviljinn hjá mörgum ogef
þeir finna að eitthvað bjátar á
leita þeir sér hjálpar og oft á
tíðum þarf svo lítið til að
hjálpa, þannig að þaðer í valdi
læknisins að hjálpa á mjög ein-
faldan hátt. Með litlum til-
kostnaði og jafnvel bara með
góðum ráðum er í mörgum til-
vikum hægt að hjálpa og við-
komandi verður þakklátur
fyrir að öðlast heilsu á ný, sem
hann hefði kannski gert líka
án læknisins. Ég held satt að
segja að við læknum ekki svo
mikið, líkaminn gerir það
sjálfur. Aftur á móti getum
við, út frá reynslu okkar, leið-
beint fólki og róað það og
hugsanlega gefið því tiltrú á
ný. Það er nefnilega mín trú
að ástand sálar og líkama
hangi saman. Hvaðersálarlíf?
það er svo allt annað mál.“
- Nú talar fólk oft um að þessi
eða hinn læknirinn sé frunta-
legur, hann umgangist sálina
ekki af nægilegri nærgætni.