Vestfirska fréttablaðið - 30.04.1992, Blaðsíða 6

tVESTFIRSKAi
6
y
Fimmtudagur 30. apríl 1992
LESENDUR:
Ásthildur Cesil Þórðardóttir:
s
Um veðurathuganir á Isafirði
Nú þegar líður að vori og
fólk fer að spá í sumarfríið sitt,
þá sest ég niður og spekúlera
í því sem koma skal.
Eitt af mínum hjartans mál-
um í mörg ár rættist í fyrra-
sumar, þegar farið var að gefa
upp hitastig og veður frá Isa-
firði. Ég er nefnilega sannfærð
um að það er þýðingarmeira
en margan grunar að gefa upp
hitastigið í kaupstaðnum en
ekki bara í Æðey og á Galtar-
vita. Hvernig ætli Egilsstaða-
búum fyndist það ef aðeins
væri gefið upp veður á Dala-
tanga - eða Akureyringum að
fá aðeins veðurlýsingu frá
Siglunesi eða Grímsey?
EKKI
HEIMSKAUTALOFTSLAG
Veðrið í fyrrasumar kom
mjög vel út hjá okkur, þegar
farið var að lesa reglulega frá
ísafirði. Fólk uppgötvaði
nefnilega að á Vestfjörðum
ríkir ekki heimskautaloftslag
eins og margir hafa haldið
hingað til. Hitinn reyndist
nefnilega oft hærri en á Akur-
eyri.
Ásthildur Cesil Þórðardóttir.
120 ÞÚSUND KRÓNUR
Á ÁRI
En svo kom reiðarslag -
draumurinn stóð ekki lengi.
Lögreglan vildi fá greiðslu
fyrir þctta viðvik, þó að það
væri innt af hendi í vinnutím-
anum, ogbæjarsjóður villekki
borga um 120 þúsund krónur
á ári fyrir herlegheitin. Nú lesa
starfsmenn bæjarins af mæl-
inum - í vinnutímanum en án
aukagreiðslu. Ég deili ekki á
þeirra störf, þeir hafa staðið
sig með sóma, en það sorglega
er að hitastig er ekki tekið á
morgnana eins og var, heldur
aðeins í hádeginu. Ég er ekki
viss um að fólk hér geri sér
almennt grein fyrir þýðingu
þess að veður sé lesið á morgn-
ana, þegar fólk á ferðalagi
hlustar eftir því - til að ákveða
hvert það ætlar. Við missum
tekjur vegna færri ferða-
manna, kannski vegna villandi
upplýsinga um veður. Erþetta
ekki umhugsunarefni, kæru
samborgarar?
ER ENGIN ÖNNUR
LAUSN?
Ef lögreglan á ísafirði er svo
fjárvana, að ekki má gera
svona smáræði í vinnutíman-
um án þess að taka fyrir það
greiðslu, er þá engin önnur
lausn, þar sem fólk er í vakta-
vinnu? Hvað með hótelið, eða
sjúkrahúsið? Að fara út og
gera veðurathuganir tekur um
það bil 10-15 mínútur. Eða
má ekki greiða citthvað fyrir
svona þýðingarmikla þjónustu
sem skiptir máli fyrir bæinn?
Mér finnst að hagsmunaað-
ilar í ferðaþjónustu á ísafirði
og í nágrenni eigi að láta málið
til sín taka og fá því framgengt
að aftur verði lesið í útvarpinu
hitastig frá ísafirði á morgn-
ana.
Ásthildur Cecil Þórðardóttir.
Penna-
vinur
PENNAVINUR
Vestfirska hefur borist
stutt bréf frá Þýskalandi
(bréfið er reyndar á
ensku):
Ég er 17 ára þýsk stúlka og
mig langar að eignast
pennavin á ísafirði.
Claudia Meyer
Béziersstr. 41
D-71(H) Heilbronrt
Deutschland
JR vídeó flytur
Jóhannes (JR) Ragnarsson er að flytjast búferlum með
vídeóleiguna sína þessa dagana, úr leiguhúsnæði í gamla
Hæstakaupstaðarhúsinu við Norðurveg og í húsnæði sem
hann er búinn að kaupa að Mánagötu 6, bak við Gosa.
Jói er búinn að vera í þessum bransa hátt á sjöunda ár.
Fyrst var hann í níðþröngu húsnæði við Sundstrætið. og
síðan er hann búinn að vera við Norðurveginn um fjögurra
ára skeið. Titlarnir hjá honum eru á fimmta þúsund og
bætist stöðugt við.
Vegna flutningsins er JR-vídeó lokað föstudaginn 1.
maí en á laugardaginn kl. 20 verður opnað með glæsibrag
við Mánagötuna.
Hópferðabílar
Guðna G. Jóhannessonar
Hópferðabílar
til leigu
í styttri og lengri ferðir
utan bæjar sem innan.
25, 30 og 45 sæta bílar í boði.
Upplýsingar í símum 94-4136
og 985-32714 og hjá Ferðaskrifstofu
Vestfjarða símar 3457 og 3557.
_r
FUGLAÞATTUR
sr. Sigurðar Ægissonar
18. Langvía
Langvían er af ættbálki fjör-
unga (strandfugla) og tilheyrir
þaðan ætt svartfugla, ásamt 21
núlifandi tegund. En svartfugl-
ar eru mestan partinn svartir
og hvítir sjófuglar, er kafa og
synda af mikilli leikni. Þeir eru
hálsstuttir og vængirnir litlir
og mjóir. Nefið er oddhvasst og
oft hliðflatt. Þeir fljúga beint og
hratt, með þytmiklum vængja-
burði; yfirleitt þó ekki langt í
einu. Fæturnir eru mjög aftar-
lega á bolnum. Þessir fuglar
sitja venjulega uppréttir og eru
ákaflega félagslyndir.
Langvían er 38-41 sm á
lengd, um 1 kg á þyngd, og
með 64-70 sm vænghaf. Fræði-
menn skipa henni í nokkrar
deilitegundir. Allra nyrst, frá
svæðinu N-Noregur (mestan
partinn norðan 69°N), Múrm-
ansk, Bjarnarey, Svalbarði og
Novaja Semlja, er Uria aalge
hyperborea. Þá tekur við Uria
aalge aalge, er nær frá frá A-
Kanada, um Grænland, ísland,
Færeyjar, norðurhluta Skot-
lands (að 55°38‘N), Eystrasalt,
og S-Noreg. Og syðst er Uria
aalge albionis, sem nær frá
Bretlandseyjum (sunnan
55°38’N), um írland, Helgo-
land, Bretagneskagann á NV-
Frakklandi, og vesturhluta
Pýreneaskagans. Auk þessara
deihtegunda eru svo a.m.k.
tvær aðr§r, báðar í Kyrrahafi:
californica og inornata.
Að sumri til eru fuglar
norrænu deilitegundanna
(hyperborea og aalge, einkum
þó hinnar fyrrnefndu) allt að
því svartir að ofan, en hvítir að
neðan. Að auki eru þeir með
dökkar kámur á síðunum og
dökkt í undirvæng. Suðræna
deilitegundin (albionis) er hins
vegar nokkuð ljósari á baki,
eða dökkkaffibrún og að jafn-
aði minni. Kyrrahafsdeiliteg-
undirnar liggja á milh hluta, að
þessu sinni.
Á veturna halda norrænu
fuglarnir dökka litnum að
mestu á baki, en hin suðræna
verður grábrún. Augnlitur
þeirra allra er svartur, og gogg-
ur og fætur líka. Úti í náttúr-
unni er mjög erfitt að greina á
milli kynjanna.
í varpbúningi liggja mörk
dökka og hvíta litarins þvert
yfir hálsinn, en í vetrar- og ung-
fuglabúningi eru þau uppi við
kohinn, ofan við dökka rák
aftur frá auga.
Til er sérstakt litarafbrigði
tegundarinnar, er nefnist
hringvía, og nemur ákveðnum
hundraðshlutum í stofninum,
og verður því algengara, sem
norðar dregur á útbreiðslu-
svæðinu. Einkenni þessara
fugla er hvítur augnhringur og
sams konar lit rák aftur frá
honum. Þetta hlutfall er 0% á
Pýreneaskaga, 1-5% í Eng-
landi, 6-17% í Skotlandi, 7-53%
á íslandi (mest í Vestmanna-
eyjum), 12.5% íS-Noregi, 19.4-
24.6% í N-Noregi, 36- 50% á
Nóvaja Semlja, og 57.3% í
Bjarnarey.
Aðalútbreiðslusvæði lang-
Langvía (hringvía) í varpi.
(Brian P. Martin: World birds,
1987).
víunnar er N-Atlantshaf, en
líka Beringshaf, nyrst í Kyrra-
hafi. Á rekíssvæðum N-íshafs-
ins er aftur meira um stuttnefj-
ur.
Þéttustu stofnar langvíunn-
ar eru frá Skotlandi til N-
íslands. Á þessu svæði eru
taldar vera um 2 mihjónir varp-
para.
Langvían er flækingur víða
suður um lönd, m.a. við Italíu,
Marokkó, og Azoreyjar.
Fækkun hefur orðið í mörg-
um langvíustofnum á síðustu
árum, og er ástandið þó sýnu
verst í Færeyjum. Þar hefur
orðið meira en helmings
fækkun, dottið niður í 200 þús-
und pör á seinustu 30 árum. Á
skosku eyjaklösunum hefur
þessa orðið vart lika, þó ekki í
eins ríkum mæh.
Langvían er, eins og aðrir
svartfuglar, mjög félagslynd,
bæði um varptímann og á
öðrum árstímum.
í apríl er fuglinn kominn í
bjargið og tilhugalíf er í al-
gleymingi, en langvían er ein-
kvænisfugl og velur sér maka
til frambúðar. Varpið hefst
semt í maí, og öhu fyrr á
norðanverðu landinu.
Langvían helgar sér örlítinn
varpstað til langframa, eða
nokkurs konar hreiðurhelgi, og
ver blettinn. Egginu, sem get-
ur verið ákaflega margbreyti-
legt á litinn, en er þó oftast
blágrænt, með gulum,
brúnum, rauðum, eða svörtum
yrjum, verpir hún svo á bera
klöppina, fyrst ahra svartfugla,
eða í maí. Það er perulaga,
þ.e.a.s. mun breiðara í annan
endann, svo það veltur í krapp-
an hring, sem dregur úr hætt-
unni á að það detti fram af.
Engin fuglategund önnur í
heiminum er með jafn fjöl-
breytilegt munstur eða eggja-
lit. Líklega er þetta aðferð nátt-
úrunnar til að auðvelda fuglun-
um að rata á egg sitt í öllum
þrengslunum.
Stundum verpir langvían
dreift, en oftar leggja þó stórir
hópar undir sig ákveðið flæmi,
sem þá kaUast langvíubæli; er
það ýmist ofan á eyjum, í
skútum, eða á bekkjum eða
mjóum þræðingum sjávar-
bjarganna.
Útungun tekur um 4 vikur.
Báðir foreldrar skiptast á um
að Uggja á, en þegar unginn er
kominn úr egginu, bíður annar
fuglinn á meðan hinn sækir í
fæðuleiðangur. Þegar unginn
er orðinn um 3 vikna gamall,
hálfstálpaður, en ófleygur,
stekkur hann, ásamt öðru for-
eldrinu, úrbjarginu, í sjó fram.
Kvenfuglinn dvelur við
hreiðrið nokkuð eftir þetta, en
langvíukarlinn sér um að ala
önn fyrir unganum næstu vik-
urnar.
Að loknu varpi skilja hjónin,
en mætast að ári við hreiður-
stað, á gömlu syllunni eða í
bælinu, en nýir makar kynnast
trúlega á samkomustöðum
tegundarinnar.
Langvíur verða kynþroska 4
eða 5 ára gamlar, að talið er, og
fá þá sess í langvíubæli.
Langvíur eru, eins og aðrir
svartfuglar, prýðis kafarar, og
geta sótt allt niður á 70 m dýpi.
Eru vængirnir notaðir líkt og
bægsli, en stýrt með fótunum.
Aðalfæðan er alls kyns fiskur
úr sjónum, einkum þó sá, er
gengur í torfum nálægt yfir-
borðinu (loðna og sandsíh), en
einnig krabbadýr, skeldýr, og
ormar.
Langvían er mjög algengur
varpfugl í íslenskum fugla-
björgum, og hefur stofnstærð-
in verið áætluð þar um 1.6
miUjón verpandi pör.
Enginn fugl getur orpið jafn
þétt og langvían. Eru dæmi um
70 verpandi fugla á 1 m2 spildu.
Elsta langvía, sem menn vita
deili á, náði því að verða rúm-
lega 32 ára gömul.