Vestfirska fréttablaðið - 20.05.1992, Blaðsíða 8

8
Miðvikudagur 20. maí 1992
Á meðal þeirra málaflokka
sem teknir voru til umræðu á
37. Fjórðungsþingi Vestfirð-
inga á Isafirði um fyrri helgi
voru málefni fatlaðra. Laufey
Jónsdóttir, framkvæmdastjóri
Svæðisstjórnar málefna fatl-
aðra á Vestfjörðum, útskýrði
fyrir þingheimi hlutverk
svæðisstjórnarinnar, fjallaði
um starf hennar og kynnti þau
verkefni sem ráðgert er að
koma í framkvæmd á þessu ári
og hinu næsta. I Vestfirska í
næstu viku verður gerð grein
fyrir máli Laufeyjar. Gestir
þingsins voru einnig þær Ásta
B. Þorsteinsdóttir formaður
Landssamtakanna Þroska-
hjálpar og Lára Björnsdóttir
framkvæmdastjóri samtak-
anna, og flutti Ásta erindi sem
hún nefndi „Málefni fatlaðra
á tímamótum“.
Vestfirska fréttablaðið hitti
þær Ástu B. Þorsteinsdóttur
og Láru Björnsdóttur stutt-
lega áður en þær héldu suður
aftur, og bað þær skýra frá
erindinu hingað vestur, stöðu
mála á Vestfjörðum í saman-
burði við aðra landshluta og
stefnu landssamtakanna varð-
andi málefni fatlaðra.
„Við vorum fyrst og fremst
að heimsækja aðildarfélag
Landssamtakanna Þroska-
hjálpar hérna fyrir vestan.
Styrktarfélag vangefinna hér
er eitt af 28 aðildarfélögum
samtakanna. Heimsóknin var
fyrst og fremst til að hitta
félagana hér, en að auki var
okkur boðið að vera á Fjórð-
ungsþingi Vestfirðinga, þar
sem okkur gafst kostur á að
tala við vestfirska sveitar-
stjórnarmenn um þau mál sem
eru efst á baugi hjá samtök-
unum. Þar er aðalhagsmuna-
málið í augnablikinu að fá nýtt
fr-umvarp um málefni fatlaðra
samþykkt á Alþingi [frum-
varpið var samþykkt í gær, á
næstsíðasta degi þingsins -
innskot Vf]. Á Fjórðungsþing-
inu gátum við komið sjónar-
miðum okkar í þessum efnum
á framfæri. Laufey Jónsdóttir
framkvæmdastjóri Svæðis-
stjórnar málefna fatlaðra á
Vestfjörðum var þar líka með
innlegg, þar sem hún sagði frá
stöðunni á Vestfjörðum og
því sem framundan er í lands-
hlutanum.
Segja má að staðan hér í
samanburði við ýmsa lands-
hluta utan höfuðborgar-
svæðisins sé þokkaleg. Það er
margt gott að gerast hérna. í
fyrsta lagi eruð þið búin að fá
mjög hæft fólk til starfa, af-
bragðs framkvæmdastjóra
svæðisstjórnar, en á slíkt hefur
nokkuð skort. Það er grund-
völlur uppbyggingarinnar að
til staðar sé fólk sem kann að
takast á við verkefnin. Þið
hafið fengið Laufeyju Jóns-
dóttur, og hún er búin að fá
fleira fagfólk með sér. Þær
hafa mikil og góð áform um
uppbyggingu á svæðinu.
Nú, við áttum þess kost að
koma í sérdeild fatlaðra í
Grunnskólanum hér á ísafirði,
og okkur leist óskaplega vel á
það sem við sáum þar. Það
sem er kannski sérstaða hér á
ísafirði er það, að þið hafið
getað boðið fötluðum upp á
úrræði í samfélaginu, vinnu úti
á hinum almenna vinnumark-
aði. Það vorum við mjög hrifin
af að sjá - og fólkið sem er nú
að flytjast úr Bræðratungu og
út í eigin íbúðir hérna á Isa-
firði. Það er nú eitt. Þetta fólk
gengur til vinnu á almennum
vinnustöðum, og það eru
verðmæti sem við erum ekki
alltof vön á höfuðborgarsvæð-
inu. Það ber að virða þau fyrir-
tæki sem taka fatlaða í sína
þjónustu. Oft þegar verið er
að tala um úrræði í þessum
málaflokki, þá horfa menn til
stofnana, horfa til húsakynna,
steinsteypu, og svo segja
menn kannski að hér á
ísafirði hafi ekkert byggst
upp, því að hér er bara
Bræðratunga. En það er margt
annað sem er eins og ósýnileg
þjónusta, þjónusta sjálfs sam-
félagsins, eins og tilboð um
vinnu. Og núna fær þetta unga
fólk tækifæri til að flytjast í
eigið húsnæði.
Og varðandi skólamálin
hérna, þá má benda á að við
höfum nú verið með þá stefnu
hjá okkar samtökum - og
reyndar ekki bara hjá okkar
samtökum, það er í lands-
lögum í dag, í nýlegum grunn-
skólalögum - að það skuli vera
einn skóli fyrir alla. Það þýðir,
að það eigi að stefna frá því að
búa fötluðum börnum skóla-
vist í sérskólum, en í staðinn
eigi að gefa þeim tækifæri til
að vera í sama skóla og ófötluð
börn. Og þetta er nú einmitt
það sem blasir við hér á Isa-
firði, þetta hefur ykkur tekist.
Það er sérdeild við skólann
hérna á ísafirði - að vísu sagði
kennarinn okkur að þau vildu
gjarnan sjá meiri tengsl við al-
mennu bekkjardeildirnar, en
það er verið að vinna að því.
Eins og áður var minnst á
hefur fólk alltaf horft svo
mikið á stofnanir og húsa-
kynni sem úrræði, en það er
ekki endilega það sem gerir
þjónustuna vandaða, heldur
fólkið sem veitir hana. Við
vorum einmitt að skoða
Bræðratungu, sem var byggð
upp af miklum stórhug.
Bræðratunga hefur þjónað
þessu byggðarlagi og þessu
svæði ákaflega vel. En það
má kannski segja, að alveg
eins og þróunin verður annars
staðar, þá kemur að því að
Bræðratunga nýtist þessum
landsfjórðungi á annan hátt en
fram að þessu. Eins og fram
kom þá er þetta unga fólk sem
hefur búið í Bræðratungu að
flytja þaðan út í eigin íbúðir.
Þannig þarf kannski á næstu
árum að hugsa upp nýtt hlut-
verk fyrir Bræðratungu. Við
sáum fyrir okkur t.d. að þarna
gæti verið ákjósanleg sumar-
dvöl, fyrir jafnvel landið allt,
að Vestfirðir gætu boðið
öðrum landshlutum að kaupa
þjónustu hér ef sumardvalar-
hugmyndin yrði ofan á, eða
eitthvað annað sem menn
hugsa upp.
Við vorum líka að tala um
þennan erfiða landshluta. Það
er mjög erfitt og flókið að
byggja upp þjónustu á svona
landfræðilegaerfiðusvæði. En
þá kemur kannski þetta nýja
frumvarp til skjalanna. Það
gefur möguleika á því að
skipta svona svæðum upp í
þjónustusvæði. Það væri t.d.
ákjósanlegt að Suðurfirðirnar
yrðu sérstakt þjónustusvæði.
Við viljum auðvitað gjarnan
sjá að sveitarfélögin komi
meira inn í þessa þjónustu, að
smám saman færist þjónustan
við fatlaða yfir til sveitarfélag-
anna, í takt við það að þau
eflast og styrkjast. Við viljum
einmitt líta á það sem byggða-
mál að sveitarfélögin stuðli að
því að þetta fólk, foreldrar
fatlaðra barna til dæmis, þurfi
ekki að flytjast suður yfir heið-
ar, við viljum að þeir sem eiga
fatlað barn geti fengið sömu
og jafnvel betri þjónustu í
sinni heimabyggð.
Já, og það er ekki bara það
að þetta fólk þurfi ekki að
flytjast í burtu, þetta er miklu
stærra hagsmunamál, þetta er
sama hagsmunamálið og öll
önnur byggðamál eru. Þetta
fólk er vinnukraftur hér á
staðnum, einnig má bcnda á
að þjónusta við fatlaða laðar
að sér t.d. sérfræðinga sem
einnig nýtast öðru fólki, svo
sem þroskaþjálfar, fóstrur,
sálfræðingar, sérmenntaðir
kennarar o.s.frv. Þetta kemur
ekki aðeins öðru fólki til góða,
heldur er það einnig atvinnu-
skapandi fyrir byggðarlagið,
að byggja upp þjónustu
við fatlaða í heimabyggð. Það
þarf ekki endilega mikla stein-
steypu kringum slíkt.
Þetta er allt hluti af þeirri
stefnu sem er kennd við sam-
skipun - integration - að fatl-
aðir eigi að vera úti í samfélag-
inu á meðal ófatlaðra, að það
eigi ekki að aðgreina þá frá
heildinni, og við höfum auð
vitað verið að vinna eftir þess-
ari stefnu í mörg ár. Okkur
hefur kannski ekki miðað
mjög hratt alls staðar. Þó
hefur þetta nú sem'betur fer
breyst mjög mikið. Ef lands-
byggðin hugsar vel sinn gang
og horfir ekki alltaf til Reykja-
víkur með einhverja glýju í
augunum yfir því sem þar er
boðið upp á, þá eru kannski
skilaboðin þessi, að það er oft
á misskilningi byggt að höfuð-
borgin hafi endilega vandaðri
úrræði að bjóða fötluðum,
kannski ennþá síður. Það er
kannski ákveðin blekking sem
fólk hefur verið beitt, að vísa
alltaf á sérfræðinga í Reykja-
vík. Það má benda á það, að
þurfi fólk á sérfræðingum og
sérfræðiþjónustu að halda, þá
eru sérfræðingar alveg eins
færanlegir og annað fólk. Það
má fljúga með þá austur og
vestur og út og suður og yfir-
leitt hvert á land sem er. Þetta
er kannski aðeins byrjað, en
það virðist alltaf vera talað um
peningaleysi þegar þarf að
fara með sérfræðingana út á
Iand, en það er ekki eins mikið
talað um peningaleysi þegar
foreldrar þurfa að fara með
börnin sín til Reykjavíkur til
að leita til sérfræðinga. Það
þykir alveg sjálfsagt.
En þetta með blöndunina,
það er mikilvægt fyrir fatlaða
að fá að vera innan um ófatl-
aða, en það er líka mikilvægt
fyrir aðra að fatlaðir blandist
eðlilega í samfélaginu. Annars
verður samfélagið ekki heilt.
Þetta er eðlilegur þáttur
lífsins, að ákveðinn hluti fólks
er fatlaður. Eins og einn vinur
okkar sagði: Það verður ekki
heil spegilmynd, ef eitt brotið
í spegilinn vantar.
Svo er annað sem er svo
mikilvægt varðandi blöndun-
ina, að við vinnum að henni
allt frá upphafi, að við byrjum
strax þegar börnin eru ung.
Það er mikilvægt að fötluð
börn fái samfellu í sitt líf, að
þau séu í leikskólum með
öðrum börnum og síðan al-
mennum skólum við hlið ófatl-
aðra barna, og síðan er þessi
samfella viðhöfð allt lífið. Við
höfum verið að horfa á mjög
neikvæða atburði á Reykja-
víkursvæðinu undanfarin ár,
þar sem hafa blossað upp for-
dómar, að okkar mati, í garð
fatlaðra. Við breytum þessu
ekki nema fatlaðir séu alltaf
sýnilegir í þjóðfélaginu, alveg
frá upphafi. Ef byrjað er á því
að senda börn í burtu í sér-
skóla, eins og t.d. héðan til
Reykjavíkur, þá eiga þau
mjög erfitt uppdráttar þegar
þau koma til baka. Þetta verð-
ur að vera frá byrjun, og þá
gengur fólkinu miklu betur að
blandast samfélaginu þegar
það er orðið fullorðið."
Á ísafirði að loknu Fjórðungsþingi: Frá vinstri Ásta B. Þorsteinsdóttir, formaður Landssamtakanna Þroskahjálpar, Hildigunnur
Lóa Högnadóttir, formaður Styrktarfélags vangefinna á Vestfjörðum, Kristján Jónsson sem manna lengst og mest hefur unnið
að málefnum fatlaðra á Vestfjörðum, og Lára Björnsdóttir, framkvæmdastjóri Þroskahjálpar.
Sérfræðingarnir eru
líka færanlegir!
Formaður og framkvæmdastjóri Þroskahjálpar í heimsókn fyrir vestan
Myndlistarsýning
eldri nemenda í Grunn-
skólanum á ísafirði
opnuð á föstudag
í vetur var tekin upp sú
nýbreytni í Grunnskólans
á ísafirði að hafa mynd-
mennt og lcirvinnu sem
valgreinar í 8.-10. bekk. Á
föstudaginn (22/5) kl. 16.00
verður opnuð sýning á
völdum málverkum og
leirmunum nemendanna,
og. verður sýningin síðan
opin kl. 14-19 alla virka
daga fram að skólaslitum,
sem verða á miðvikudaginn
í næstu viku. Sum verk-
anna verða tii sölu.
Fjórðungsþing Vestfirðinga:
Ráðinn verði
ferðamálafulltrúi
fyrir Vestfírði
Á Fjórðungsþingi Vestfirðinga á ísafirði um fyrri
helgi var samþykkt eftirfarandi ályktun um ferðamál:
37. Fjórðungsþing Vestfirðinga telur mikilvægt að efla
ferðamannaþjónustu á Vestfjörðum svo sem kostur er,
enda telur þingið það mikilvægan þátt í að fjölga atvinnu-
tækifærum.
Því er Ijóst að brýnt er að ráða ferðamálafulltrúa fyrir
Vestfirði til að fylgja eftir tillögum starfshóps um stefnu-
mótun í ferðaþjónustu á Vestfjörðum og til að vinna að
öðru leyti i þágu ferðaþjónustunnar í fjórðungnum.
Eðlilegt er að ferðamálafulltrúinn verði starfsmaður
Ferðamálasamtaka Vestfjarða.
Til að ná markmiðum starfshópsins er æskilegt að ráðn-
ingartími ferðamálafulltrúa verði 4 ár til að byrja með.
Fjórðungssamband Vestfirðinga samþykkir að ieggja
Ferðamáiasamtökunum til fé næstu tvö árin.
Áætlaður kostnaður við starf fulltrúans er 3 milljónir
króna á ári.
Þingið samþykkir að fela stjórn Fjórðungssambandsins
að leita eftir því við Byggðastofnun, að stofnunin leggi
fram helming af kostnaði við starf fulltrúans, sem kæmi
þá til lækkunar á framlagi sambandsins.
Auk þess samþykkir þingið að fela stjórn sambandsins
að kanna, hvort unnt sé að fá starfsaðstöðu fyrir fulltrúann
í húsnæði Byggðastofnunar á ísafirði.
Þingið telur nauðsynlegt, að í ráðningarsamningi ferða-
málafulltrúans verði ákvæði um reglubundnar vettvangs-
ferðir um einstök svæði fjórðungsins.
Þingið þakkar starfshópi um stefnumótun í ferðaþjón-
ustu á Vestfjörðum fyrir vel unnin störf.