Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.07.2015, Blaðsíða 4

4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.7. 2015
Krabbameinsmeðferð reynist
sjúklingum dýrkeypt
Staðreyndin er sú að það er mjög kostn-aðarsamt að greinast með krabbamein,og hagur krabbameinssjúklinga hefur
farið versnandi á Íslandi,“ segir Ragnheiður
Haraldsdóttir, forstjóri
Krabbameinsfélagsins. Sunnu-
dagsblaðið ræddi við nokkra
krabbameinssjúklinga og í
einu tilfelli hafði viðkomandi
þurft að greiða alls rúmar 600
þúsund krónur í beinan kostn-
að vegna sinnar meðferðar á
þremur árum. Hann áætlaði
að hann hefði þurft að borga
rúmlega eina og hálfa milljón
krónur vegna veikindanna, að óbeinum kostn-
aði meðtöldum.
Ljóst er að kostnaður sjúklinga vegna
krabbameins getur orðið talsverður hér á
landi, ólíkt nágrannalöndum okkar. Á hinum
Norðurlöndunum og á Bretlandseyjum taka
sjúklingar engan eða afar takmarkaðan þátt í
fjármögnun meðferðarinnar, samkvæmt upp-
lýsingum frá Krabbameinsfélaginu.
Greiðsluþátttaka sjúklinga
aukist jafnt og þétt
„Áður var greiðsluþátttaka ríkisins mjög mikil í
meðferð krabbameinssjúklinga en því hefur ver-
ið breytt, svo nú er greiðsluþátttaka þeirra svip-
uð og hjá öðrum,“ segir Ragnheiður. „Það kem-
ur sér sérstaklega illa fyrir þá því oft eru þetta
mjög langvinnir sjúkdómar sem krefjast marg-
breytilegrar meðferðar.“
Aðspurð hvaða breytingar sé um að ræða
segir Ragnheiður: „Greiðsluþátttaka sjúklinga
hefur aukist jafnt og þétt undanfarin ár. Ég
starfaði hjá velferðarráðuneytinu í sextán ár áð-
ur en ég kom til starfa hjá Krabbameinsfélag-
inu og þegar ég lít til baka yfir hér um bil tutt-
ugu ára tímabil sé ég að þróunin hefur lengi
verið íslenskum sjúklingum í óhag.“
Hefur orðið af einni og hálfri milljón
„Í beinan kostnað, það er fyrir þjónustu á spít-
alanum og lyf, hef ég borgað meira en 600 þús-
und krónur síðan ég greindist með krabbamein.
Að öllu meðtöldu, beinum og óbeinum kostnaði,
nemur upphæðin að minnsta kosti einni og
hálfri milljón.“
Þetta segir einn viðmælenda sunnudagsblaðs-
ins, karlmaður á þrítugsaldri sem greindist með
krabbamein í ristli fyrir þremur árum en hann
óskaði eftir nafnleynd.
„Maður þarf að borga ákveðna upphæð í
hvert skipti sem maður kemur á Landspítalann,
fyrir sjúkrabílinn þegar þess er þörf, hvert
skipti sem maður hittir lækni og fyrir hverja
blóðprufu, lyfjagjafir og fleira og fleira,“ segir
hann.
Viðtal og skoðun hjá Krabbameinslækni er
verðlagt á 29 svokallaðar einingar samkvæmt
gjaldskrá Landspítalans, sem þýðir að almenn-
ur sjúklingur án afsláttarkorts borgar 7.358
krónur fyrir þjónustuna, en 3.279 með afslátt-
arkorti frá Sjúkratryggingum Íslands. Vitjun
krabbameinslæknis er verðlögð á 8.112 kr. án
afsláttarkorts, viðtal, skoðun og innhelling í
æð 7.429 kr., komur á göngudeild 3.200 kr.,
blóðrannsókn 2.300 kr. og innhelling í æð
kostar 3.550 kr. án afsláttarkorts. Sjúklingur á
rétt á afsláttarkorti þegar hann hefur greitt
ákveðið mikið fyrir meðferð á árinu, eða
36.400 krónur.
„Lyfin hafa kostað okkur hjónin um tvö
hundruð þúsund krónur. Þó svo að maður borgi
ekki fyrir krabbameinslyfin sjálf eru alls konar
stoðlyf og ólyfseðilsskyld lyf sem þarf að kaupa.
Þar má nefna ógleðilyf, lyf fyrir meltinguna og
fleira. Þetta verður fljótt langur listi af þúsund-
köllum.“
Aðspurður hvað átt sé við með óbeinum
kostnaði segir hann:
„Þegar ég tók saman óbeinan kostnað reikn-
aði ég meðal annars bensínkostnað við að keyra
til og frá spítalanum – bara það að borga í
stöðumæli fyrir utan spítalann hefur kostað tugi
þúsunda – óbætt tekjutap þegar ég hef verið frá
vinnu, kostnað í tengslum við breytt mataræði
vegna veikindanna, endurhæfingarkostnað og
ýmislegt fleira sem veikindin hafa haft í för með
sér.
Ég hef þurft að flytja aftur í foreldrahús og
mínir nánustu aðstandendur hafa tvisvar staðið
að fjársöfnun fyrir mig. Hefði það ekki komið til
væri ég gjaldþrota í dag.“
Nýta sér ekki alla þætti meðferðar
Ragnheiður bendir á að mörg meðferðarúrræði,
sem æskilegt sé að sjúklingar undirgangist, séu
ekki síður kostnaðarsöm.
„Það hefur komið fram að sjúklingar fresti
ákveðnum þáttum meðferðar og dragi úr því
sem er ráðlagt hverju sinni,“ segir hún.
„Menn sleppa síðan ýmsu sem ekki er greitt
fyrir nægilega af hinu opinbera, eins og til
dæmis sálfræðimeðferð. Ýmsa þætti í meðferð
krabbameins væri æskilegt að fólk nýtti sér, en
gerir ekki vegna fjárhagslegra aðstæðna.“
Þurfti ekkert að borga í London
Annar viðmælandi Sunnudagsblaðs Morgun-
blaðsins var búsettur á Englandi þegar hann
greindist með eistnakrabbamein fyrir nokkrum
mánuðum.
„Ég er lagður inn á bráðamóttöku klukkan
tvö um nótt, og fjórum tímum síðar er ég kom-
inn með tíma hjá sérfræðingi. Ég nýti mér síð-
an alls konar þjónusta þarna, ég fæ viðtal hjá
lækni, greiningu, skurðaðgerð, ég frysti sæði og
fleira. Ég þurfti aldrei að taka fram kreditkort,
nema til að borga fyrir lyf, sem voru á stöðluðu
verði og ódýrari en hér,“ segir hann.
Samkvæmt upplýsingum frá Krabbameins-
félaginu er meðferð við krabbameini og heim-
sóknir til lækna í nágrannalöndunum Dan-
mörku, Noregi, Svíþjóð og Bretlandi, ókeypis.
Krabbamein eru oft mjög
langvinnir sjúkdómar
sem krefjast margvís-
legrar meðferðar.
Getty Images/Purestock
DÆMI ERU ÞESS AÐ KRABBAMEINSSJÚKLINGAR BORGI MEIRA EN 600 ÞÚSUND Í BEINAN KOSTNAÐ VEGNA SINNAR EIGIN KRABBAMEINSMEÐFERÐAR.
ATHYGLI VEKUR AÐ GREIÐSLUÞÁTTTAKA Í EIGIN MEÐFERÐ SJÚKLINGA ER MEIRI HÉRLENDIS EN Í NÁGRANNALÖNDUNUM. ÞRÓUNIN HEFUR
LENGI VERIÐ ÍSLENSKUM SJÚKLINGUM Í ÓHAG, SEGIR FORSTJÓRI KRABBAMEINSFÉLAGSINS.
Ragnheiður
Haraldsdóttir
* Áður var greiðsluþátttaka ríkisins mjög mikil í meðferðkrabbameinssjúklinga en því hefur verið breytt, svo núer greiðsluþátttaka þeirra svipuð og hjá öðrum.ÞjóðmálMATTHÍAS TRYGGVI HARALDSSON
mth@mbl.is
 Um einn af hverjum þrem-
ur Íslendingum greinist með
krabbamein einhvern tímann
á lífsleiðinni.
 Algengasta tegund krabba-
meins hjá körlum er krabba-
mein í blöðruhálskirtli, en að
meðaltali greinast 211 karlar á
ári.
 Algengasta tegundin meðal
kvenna er brjóstakrabbamein,
en að meðaltali greinast 209
konur á ári.
 Að meðaltali létust 529
manns hér á landi af völdum
krabbameins á tímabilinu
2005-2009.
 Yfir fjórðungur dánarmeina
er af völdum krabbameins.
 Á árabilinu 2008-2012
greindust að meðaltali árlega
746 karlar og 702 konur með
krabbamein.
 Fimm ára lífshorfur krabba-
meinssjúklinga hafa meira en
tvöfaldast frá því að skráning
krabbameina hófst á Íslandi
árið 1954.
 Meðalaldur karla við grein-
ingu er 67 ár, en meðalaldur
kvenna 64 ár.
Heimild: Krabbameinsskrá Krabba-
meinsfélags Íslands
UM KRABBAMEIN
Á ÍSLANDI