Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Blaðsíða 12

Þetta vers er s.k. leisa (Leyse) en svo nefnast vers sem enda á bænar-
ákallinu Kyrie eleison - Drottinn, miskunna þú. Lúther tekur hina gömlu
leisu upp nær óbreytta sem fyrsta vers í sálmi sínum og bætir við sex versum
þar sem hann útskýrir merkingu jólaatburðarins.
Fyrsta versið í sálmi Lúthers hljóðar svo:
1. Gelobet seist du, Jesu Christ,
daB du Mensch geboren bist
von einer Jungfrau, das ist wahr;
des freuet sich der Engel Schar.
Kyrieleis!
Breytingarnar sem Lúther gerir á leisunni eru óverulegar en um leið í
samræmi við guðfræðilega heildarsýn Lúthers. I leisunni segir heute geb-
oren ist. Það orðalag gerir liðinn atburð að nútímaatburði sem alls ekki er
fjarlægt hugsun Lúthers eins og síðar verður vikið að. Hins vegar vill Lút-
her með orðalaginu Mensch geboren ist hnykkja á því að á jólum verður
Guð maður í Jesú Kristi og útiloka þar með alla skynhyggju, dóketisma.4
Breytingin frá himmlische Schar til Engel Schar eða frá himneskum her-
sveitum til englasveita virðist gefa textanum persónulegra yfírbragð og skír-
skota til boðskapar engilsins út frá Lúkasarguðspjalli (Lk 2.8-12). Lagið
sem Lúther felldi sálminn við er frá því á 14. öld og lagað af tónlistarmann-
inum Jóhanni Walter.
í hinum versum sálmsins er að fínna sígild kristin áhersluatriði um hold-
gun Guðs sonar. Um leið koma fyrir ákveðin áhersluatriði úr guðfræði Lút-
hers. I öðru versi segir að við finnum í jötunni þann sem er hinn eini sonur
Guðs föður, hin æðstu gæði. Þar ítrekar Lúther kenningu Kalkedonþings um
tvö eðli Krists. Ahersluatriði hans sjálfs koma fram í því sem hann segir um
að Guðs sonur hylji sig voru auma holdi og blóði. Til þessa að opinberast
mönnum verður Guð að hylja hátign sína:
2. Des ewgen Vaters einig Kind
jetzt man in der Krippe findt.
In unser armes Fleisch und Blut
verkleidet sich das ewig Gut.
Kyrieleis!
í þriðja versi ítrekar hann hversu sá sem liggur í faðmi móður sinnar er
4 Um skynhyggju sjá Einar Sigurbjörnsson 1991, s. 44-47.
10