Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Síða 106

enginn greinarmunur gerður á því sem er „veraldlegt“ eða „heilagt“. Hug-
myndir um eitthvað „heilagt" eru þannig ævinlega háðar því í hvaða sam-
hengi þær eru settar í hvert og eitt sinn eins og Mack rekur í umfjöllun um
þetta efni. Svæði sem kemur til með að öðlast frátekinn eða helgan reit ein-
kennist aðeins af endurtekningu (helgi)athafna á meðan annað í landslaginu
er opið fyrir tilviljunum.28 Ólíkt Eliade, heldur Smith því fram að hlutverk
tilbeiðslustaðar eins og musterisins í spádómsbók Esekíels samanstandi
ekki af hugmynd um raunverulega byggingu heldur félagslega kortlagningu
á dýrkunarstað sem á sér enga jafningja.29
Smith telur að í frásögn Esekíels af framtíðarmusterinu megi greina fems
konar hugmyndafræðileg kort: valdakort (40.1-44.3) þar sem byggt er á
hugmynd um aðgreiningu hins veraldlega valds frá hinu andlega valdi; hlut-
verkakort (44.4-31) sem byggir á hugmyndinni um hreinleika og saurgun;
landakort (45.1-8 & 47.13-48.35) sem gengur út á landfræðilega skiptingu;
og loks leiðbeiningarkort (46) sem hefir með að gera upplýsingar um helgi-
hald. Fyrstu kortin lýsa þannig samskiptum konungs og presta. Frá sjónar-
hóli valdsins er konungurinn prestunum æðri en frá sjónarhóli hreinleika-
hugmyndarinnar eru prestarnir konunginum æðri. Þriðja kortið fjallar um
skiptingu landsins eftir þessum valda- og hreinleikahugmyndum enda þótt
einnig hér sé átt við hugmyndafræði fremur en landafræði í eiginlegum
skilningi, eins og Smith ítrekar, (land sem uppfylling guðlegs fyrirheits).
Loks fjallar síðasta kortið um helgiathafnir og hvaða hlutverk prestarnir fara
með og hvaða erindi konungurinn og almenningur á í musterið sem felst í
því að útvega efni til fómfæringar.30
Þannig er gerð musterisins, sem Eliade, telur endurspegla skikkan
heimsins að guðlegri fyrirmynd, fyrst og fremst myndlíking fyrir félagslegt
fyrirkomulag að skilningi Smith. Musterið hefir um leið ekki því hlutverki
að gegna að viðhalda hinu alheimslega skipulagi sköpunarinnar heldur því
að viðhalda tilteknu jafnvægi innan samfélagsins á einhverjum tilteknum
stað og tíma.31
29 To Take Place, 47-49
30 Ibid., 56-70.
31 Smith segir,...the first two maps were hierarchical, insisting repeatedly on the absolute subordination
to YHWH as king in a system of power, and to the Zadokite priests in a system of status. The temple ser-
ved as a metonymy for the totality of the social domain of Israel, and the key distinctions inherent in the
“house of Israel" were mapped in terms of its typography and architecture. Having gained such a hier-
archical perspective, the third and fourth maps dissolved the metonymy and allowed the complexity of
the chief components of the “house of Israel” to emerge in their reciprocal relations, one to the other,
integrated into a toal system. This system appears to have been more egalitarian, recognizing the integr-
ity and legitimacy of each of the subsystems. But it is an egalitarianism possible only from the perspec-
tive of hierarchical domination by the highest order, with its attendant clarity as to the classification and
ranking of subsystems achieved in the first two maps” (ibid., 70-71).
104