Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1996, Page 135

Frá Jökuldalsfólki og Eiðaþinghármönnum
og hopaði eigi fyrr en eftir mitt sumar, og í
tilbót við veðurfarið herjuðu mislingar
mjög á fólk, sem vafalaust hefur um þær
mundir ekki haft mikið mótstöðuafl til að
verjast veikinni. Þegar svona áraði leitaði
fólk gjaman aftur upp til sveita frá sjávar-
síðunni í leit að bjargræði þar sem vart hef-
ur verið um að ræða björg af sjó þegar ísinn
var samfrosta landinu vikum og mánuðum
saman. Þó vildi til að einhvemtíma um þær
mundir komst skip til hafnar á Seyðisfirði
undan hafísrekinu með korn og aðrar vörur
til Thostrupsverslunar, og talið er að það
hafi bjargað mörgum frá hungri, og víst er
að ærið stirt hefur verið um gæftir, ef
nokkrar. Fróðleg samtímaheimild (árferðis-
annáll) eftir Snæbjöm bónda Egilsson á
Hrafnkelsstöðum er birt í Austurlandi 1. bls.
233-6.
Hvort Ami á Brennistöðum hefur dáið
skömmu eftir 1880 og Rósa þá orðið vistar-
laus er ekki vitað, en sjá varð hún á eftir
yngri syni sínum Bjama yfir móðuna miklu
1881. Máske flýði hún eftir það undan
harðindunum og mislingunum inn til dala í
von um að þar væri ef til vill mildara veður-
far og meiri björg, en víst er að hún fór með
Guðnýju dóttur sína 1882 til Jökuldals, og
hafi þær verið á ferð fyrir miðjan júlí er víst
að blásið hefur kalt um þær mæðgur á leið-
inni og víða fokið yfir hæðir. Einmitt á
þessum tíma var á ferð að norðan Þorvaldur
Thoroddsen náttúrufræðingur ásamt fylgd-
armanni sínum, og komu þeir við á Grunna-
vatni? þar sem verið var að reisa við byggð
eftir öskufallið 1875, ( þar sýnist ekki vera
tekin upp byggð fyrr en 1886) og þaðan hélt
hann að Brú. Daginn eftir, 7. júlí, var veð-
ur ískyggilegt en þrátt fyrir það skoðaði
hann hálendið inn af Brú, inn í Laugarvalla-
dal, og segir í Ferðabók að hann hafi ekki
getað fengist við rannsóknir á þessum öræf-
um sökum verkfæraleysis og illviðra. Að
því búnu fór hann að Eiríksstöðum og
dvaldist þar næsta dag hjá Gunnlaugi bónda
Jónssyni og fræddist af honum um um-
hverfið og öræfin þar um slóðir. Segir Þor-
valdur að fjárrækt og hirðing sé hér einhver
hin besta á landinu, fjárhús vel byggð, há og
rúmgóð, sauðir verða mjög vænir, fallið oft
yfir 70 eða 80 pund. Húsakynni eru hér
snotur og bændur efnaðir, landrými mikið
og - langt á milli bæja, takið eftir, hann tel-
ur það kost! Næsta dag héldu þeir Þorvald-
ur sem leið lá niður Jökuldal að Hvanná, og
sýnast lítið hafa viðkomu á þeirri leið. All-
an tímann eystra var kalsaveður og jafnvel
snjókoma og hitastig afarlágt.
I kirkjubók Eiða segir að þær mæðgur
Rósa og Guðný hafi farið að Hákonarstöð-
um, en nú finnast þær innkomnar í Hof-
teigssókn eins og í upphafi er sagt. Nú
hafði tíminn skipt um stef, og var komið
annað fólk í Hákonarstaði heldur en var
forðum daga; Snjóholtssystur famar vestur
um haf og með þeim fósturdæturnar úr
Eiðaþinghá, þær Guðbjörg og Sigríður dótt-
ir Rósu. Nú voru búendur þar Sveinn
Magnússon frá Brattagerði og Sigurveig
Jónsdóttir frá Asbrandsstöðum, og höfðu
þau hjónin keypt jörðina eftir öskufallið og
búið þar síðan. Ef til vill hefur Rósa kann-
ast við húsfreyjuna, þar sem hún var úr
Vopnafirði. Líklegra er þó að förinni hafi
raunar verið heitið annað, og sýnist sem
Rósa hafi alveg vitað hvað hún vildi eins og
í fyrra sinnið. Hún var enn ekki nema rúm-
lega 44 ára, og ef til vill hefur hana langað
til að ganga um stund á vit fortíðarinnar,
minnug þess er hún kom ung stúlka til Jök-
uldals og gekk í hjónaband í Hofteigskirkju.
Ef til vill hefur hún viljað vita hvort hún
gæti nú fengið tækifæri einu sinni enn.
133
L