Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2001, Qupperneq 92

Múlaþing
skiptum Hallgríms bónda Ólasonar við þá
menn sem tóku óboðnir hús hans til sinna
nota, að vísu ekki nema efri hæðina. En
þegar Grímur og fjölskylda hans sáu sér
ekki lengur fært að búa við það ófrelsi, sem
var samfara bannsvæði þessu, fluttu þau
alfarin frá Skálanesi inn í Seyðisfjarðar-
kaupstað.
Stökktu á tógið strákur
Um leið og hér lýkur að scgja frá Grími
og viðskiptum hans við hemámsliðið langar
mig til að bæta hér við smá frásögn, þó hún
komi ekkert við stríðinu enda skeði það sem
sagt verður hér frá nokkrum árum áður.
Grímur átti árabát alla sína búskapartíð á
Skálanesi. Hann stundaði jöfnum höndum
búskap til sjós og lands. í þeim árabáti, sem
hér kemur við sögu, var lítil vél sem hægt var
að taka úr bátnum og halda á í annarri hendi
á land. A Skálanesi var hafnleysa og þurfti
því að setja báta á land til þess að forða þeim
undan brimi. Um höfn var ekki að ræða fyrr
en inn á Eyrum sem er innar í firðinum og er
um klukkustundar róður þangað frá
Skálanesi.
I þetta sinn sem hér um ræðir var Grímur
að flytja komvöm á báti sínum innan úr
kaupstað og átti að setja vöruna upp á
Hleinina sem fyrr er getið. Þegar kom að
Hleininni var ofurlítill brimsúgur. Vinnu-
maður Gríms var með honum sem Skafti hét
Kristjánsson, þá ungur að ámm. Skipar nú
Grímur Skafta að stökkva upp á Hleinina
með kollubandið. Sjálfur settist hann undir
árar. Eitthvað var Skafti ragur við að stökkva
en kastaði þó bandinu, sem var grannt tóg,
upp á klöppina, stóð í stafni og beið færis.
Grími fór nú að leiðast þetta hik hjá Skafta.
Tógið lá þama yfir Hleinina og beið þess
aðeins að verða bundið við sitt berghald. Þá
hrópar Grímur: „Stökktu á tógið, strákur!“
Skafti var vanur að hlýða húsbónda sínum
tafarlaust, annað þekkti hann ekki. Og svo
fór í þetta sinn að Skafti hlýddi skipun
húsbóndans og stökk á tógið sem lá laust
uppi á klöppinni en hvarf sjáfur samstundis í
djúpið. Skafta skaut aftur upp úr djúpinu.
Grímur snaraðist til og náði strax góðu taki á
honum og kippti honum upp í bátinn. Þetta
var þó á engan hátt hættulaust. Brimsúgurinn
var það mikill að það gat illa farið meðan
verið var að bjarga Skafta. Báðir voru þeir
Grímur og Skafti ósyndir. Hætt er því við að
dauðaslys hefði getað hlotist af þessari
ótakmörkuðu hlýðni Skafta ef báðir hefðu
lent í sjónum. Eftir að Grími tókst að
innbyrða Skafta reri hann frá Hleininni út
með Tanganum og komst þá í kallfæri við
sitt heimafólk sem kom þegar niður á
Hleinina og tók þar við böndunum, bæði frá
stafni og skut. Gekk svo allt vel eftir þetta.
En líklega hefur Skafti orðið reynslunni
ríkari. Honum varð ekkert meint af volkinu.
Grímur sagði mér síðar að í þetta sinn
hefði hann séð hvað mest eftir orðum
sínum. Hann hafði sagt þetta í hálfkær-
ingsleiða yfir því hvað mikill seinagangur
var á Skafta við að stökkva upp á Hleinina
en það taldi Grímur vel framkvæmanlegt
ungum og hraustum manni. En að Skafti
skyldi hlýða þessari skipun svona umsvifa-
laust sagðist Grími ekki hafa komið í hug.
Hann hafi aðeins ætlað að hvetja Skafta til
að stökkva upp á Hleinina með þessari
storkandi skipun.
Gönguæfingar
Öðru hverju voru famar gönguæfingar
hjá herliðinu. Voru þá oft um 200 manns í
göngunni. Þessar göngur munu hafa hafist
hjá aðalstöðvunum í Seyðisfjarðarkaupstað.
Aðalgönguleiðir voru nokkrar, þar á meðal
leiðin frá kaupstaðnum út með firðinum
sunnanverðum, allt út að Skálanesi. Allir
voru þessir hermenn með bakpoka og
90