Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.2014, Síða 13

Vikublað 11.–13. nóvember 2014 Fréttir 13
Gallsteina-
aðgerð
– 4 mánuðir Bætt staða ríkissjóðs
auðveldar leiðréttingu
n Meðalleiðrétting hjóna 1,5 milljónir n Full leiðrétting vegna verðbólgu meiri en 4%
Ö
ll verðbólga umfram 4 prósent
á árunum 2008 og 2009 verður
leiðrétt til fulls með beinu og
óbeinu framlagi ríkisins. Þetta
kom fram þegar forystumenn
ríkisstjórnarinnar, Sigmundur Dav-
íð Gunnlaugsson forsætisráðherra
og Bjarni Benediktsson, fjármála- og
efnahagsráðherra, kynntu niðurstöð-
ur og framkvæmd skuldaniðurfærslu
ríkisstjórnarinnar í gær.
Betra en ráð var fyrir gert
Með óbeinu framlagi ríkisins er átt
við 20 milljarða króna sem ríkið gefur
eftir af sköttum á séreignarsparnaði.
Samkvæmt aðgerðinni er fólki gert
kleift að leggja séreignarsparnaðinn
inn á höfuðstól húsnæðislána sinna
til lækkunnar þeirra. „Eiginfjárstaða
56.000 heimila styrkist með beinum
hætti og um 2.500 heimili færast úr því
að eiga ekkert eigið fé í fasteign sinni
yfir í jákvæða eiginfjárstöðu,“ segir í
gögnum ríkisstjórnarinnar.
Sigmundur Davíð sagði skulda-
niðurfærsluna mikið ánægjuefni og
niðurstaðan væri betri en menn hefðu
gert ráð fyrir í upphafi. Með því er átt
við að niðurfærsla skulda er að jafn-
aði hærri en ráð var fyrir gert. Hjón fá
að meðaltali 1,5 milljóna króna leið-
réttingu. En einstaklingar nálægt 1,1
milljón að jafnaði. Útreikningar sýna
að um 70 prósent einstaklinga sem
njóta leiðréttingarinnar skulda minna
en 15 milljónir króna og 70 prósent
hjóna skulda minna en 30 milljónir
króna.
Fjármagnað á styttri tíma
Athygli vekur að fjármögnun aðgerð-
anna verður stytt úr þremur árum í
eitt vegna aukinna skatttekna ríkis-
sjóðs. Það á að tryggja betri nýtingu
fjármuna sem ella hefðu farið í vaxta-
greiðslur til banka eða annarra fjár-
málastofnana og gerir stjórnvöldum
kleift að greiða hærri fjárhæðir inn á
höfuðstól lánanna. Þannig er ráðgert
að greiða niður íbúðalán um 40 millj-
arða króna á þessu ári, 20 milljarða
króna í upphafi næsta árs og loks 20
milljarða króna í byrjun árs 2016.
Við þetta bætast aðrir 70 milljarð-
ar króna sem ætlað er að flytjist úr sér-
eignarsparnaði heimila til lækkunar
höfuðstóls íbúðalána.
Í gögnum ríkisstjórnarinnar og
verkefnisstjórnar um höfuðstólsleið-
réttinguna segir að aðgerðin vegi
þyngst fyrir fólk undir meðaltekjum,
sem var innan við fertugt við hrun, átti
lítið eigið fé í húsnæði sínu og skuld-
aði á bilinu 15 til 30 milljónir króna.
Umsækjendur eiga næsta leik
Fram kom á blaðamannafundinum
og í kynningargögnum ríkisstjórn-
arinnar að öllum verðtryggðum lán-
um umsækjenda hafi nú verið skipt
í tvo greiðsluhluta. Það merkir að
leiðréttingarhluti fasteignalánsins, til
dæmis 1,5 milljónir króna, hefur verið
dreginn frá frumláninu. Þannig lækk-
ar greiðslubyrði strax og umsækjend-
ur samþykkja leiðréttingarfjárhæð-
ina sem unnt er að gera á vefnum
leiðretting.is með rafrænum skil-
ríkjum. Þar eru leiðbeiningar gefn-
ar meðal annars á myndskeiði sem
skýrir það ferli sem umsækjendur
leiðréttingarinnar standa nú frammi
fyrir. n
Þ
að er forvitnileg forgangsröðun
að sjá að nýfundnir peningar í
ríkissjóði séu nýttir til skuldaleið-
réttinga í miðju læknaverkfalli,“
segir Þórólfur Matthíasson.
„Heildarkostnaður ríkissjóðs er mjög
hár, eða 100 milljarðar króna eða 1,5
sinnum stofnkostnaður nýs Landspítala.
Áttatíu milljarðar koma til greiðslu strax.
Þá fjármuni hefði verið hægt að nota til
að lækka skuldabyrði ríkissjóðs. Tuttugu
milljarðar eru teknir að láni hjá skatt-
greiðendum framtíðarinnar, en það eru
þeir fjármunir sem það kostar ríkissjóð
að gefa eftir skatta af séreignarsparnaði sem fer inn í höfuðstólsgreiðslur.
Framtíðarkynslóðir þurfa að hækka skatta sem þessu nemur.
En þó heildarupphæðin sé há og muni vega þungt í skauti fyrir rík-
issjóð bæði í bráð og lengd, þá er upphæðin sem hver og einn skuldari
fær tiltölulega lág. Meðallán lækkar um 1,3 milljónir og greiðslubyrði
lækkar þá um 5–6 þúsund krónur á mánuði. Sem er svipuð upphæð
og virðisaukaskattur mun hækka vegna hækkunar úr 7 í 12 prósent.
Helmingur lána lækkar um 1,2 milljónir eða minna.
Meiningin mun vera sú að draga frá fyrri aðgerðir vegna vaxtabóta
og vegna 110 prósenta leiðarinnar og sértækrar skuldaaðlögunar. Stór
hluti leiðréttingarinnar núna fer því líklega til aðila sem eru með já-
kvætt eiginfé í eignum sínum. Það má segja að þetta sé mjög dýr aðferð
við að koma 2.300 fjölskyldum úr neikvæðu eiginfé í jákvætt. Ef það var
markmiðið að hjálpa þeim hópi sem var með neikvætt eiginfé, þá hefði
verið mun skynsamlegra að halda áfram með aðferðafræði 110 pró-
senta leiðarinnar. Það hefði verið hægt með því að lækka viðmiðið úr
110 í 100 prósent. Það hefði verið ódýrara og réttlátara. Því miður eru
gögnin í kynningarefni ríkisstjórnarinnar ekki nægjanlega góð til að
sjá hversu margir glíma enn við neikvætt eiginfé. En þar er hópur sem
mun væntanlega gera kröfu um frekari bætur meðal annars í ljósi þess
að mjög margir þeirra sem eru með jákvætt eiginfé hafa nú fengið allt
frá 1 til 4 milljóna króna að gjöf,“ segir Þórólfur.
Verulegur kostnaður
fellur á ríkissjóð
Þórólfur Matthíasson, hagfræðiprófessor við Háskóla Íslands
É
g hef stutt niðurfærslu
skulda heimilanna með
þeim rökum að þetta sé vel-
ferðaraðgerð sem að feli í sér
að heimilin beri ekki ein ábyrgð
á fjármálahruninu og að koma
verði til móts við þau vegna verð-
bólguskotsins sem fylgdi hruni
gjaldmiðilsins. Ég hef líka stutt
þetta á svipuðum forsendum og
fjármálahagfræðingarnir Paul
Krugman og Kenneth Rogoff hafa gert. Þetta sé gott fyrir efnahagslífið
í kreppuástandi. Þetta auki eftirspurnina sem að sínu leyti örvar efna-
hagslífið. Það hefur svo jákvæð áhrif á atvinnustig og jafnvel á kaup-
mátt. Verðbólguáhrifin af þessu eru hverfandi.
En þetta merkir samt ekki að ég sé að öllu leyti hrifinn af útfærsl-
unni. Ég tel að það hafi verið röng leið að draga frá það sem fólk var
búið að fá með öðrum aðgerðum áður. Það á sérstaklega við um þá
sem verst voru staddir. Ég held að þeir hefðu átt að fá að njóta þessarar
leiðréttingar til fulls. Þeir eru ekki í góðri stöðu þrátt fyrir stuðning frá
síðustu ríkisstjórn. Almennt tel ég einnig að leiðréttingin hefði átt að
vera stærri.“
Stefán segir ekki endilega rök fyrir því að taka það fé sem í leið-
réttinguna fer til annarra nota, breyta forgangsröðun með takmarkað
fé. „Ég held að það séu góð rök fyrir þessu. Ef þessi aðgerð hefur góð
áhrif mun ríkissjóður njóta þess í meiri tekjum. Hann er hvort eð er að
njóta meiri tekna en áður. Þar að auki var fundinn fyrir þessu nýr skatt-
stofn með álagningu á fjármálafyrirtækin og slitabú gömlu bankanna.
Mér finnst að ekki megi horfa fram hjá því. Þennan skattstofn má hik-
laust tengja við þetta. Ef sá skattstofn skilar meiru í framtíðinni finnst
mér að það eigi að renna til heimilanna með einum eða öðrum hætti.“
Styður leiðréttingu
sem velferðaraðgerð
Stefán Ólafsson, félagsfræðiprófessor við Háskóla Íslands
Húsnæðisverðið er þegar leiðrétt
Guðrún Johnsen, lektor við viðskiptafræðideild Háskóla
Íslands, bendir á þá staðreynd að markaðurinn hafi nú
þegar leiðrétt þá dýfu sem fasteignaverðið tók með
hruninu og eignarýrnun hafi að því leyti gengið til baka.
„Vísitala fasteignaverðs á höfuðborgarsvæðinu hefur
hækkað um 30 prósent frá desember 2010 að nafnvirði,
en þá var hún í lægsta gildi frá árinu 2007 og mældist
hún 302,6. Nú er vísitala fasteignaverðs á höfuðborgar-
svæðinu komin í 401,2 og hefur aldrei verið hærri frá
1994. Sprotafyrirtækið Gangverð gefur enn ítarlegri sýn
á hækkun fasteignaverðs en á heimasíðunni husnaedi.
gangverd.is er hægt að sjá verðþróun á ólíkum stöðum. Raunverð á höfuðborgarsvæð-
inu hefur hækkað um 15 prósent frá desember 2007 á meðan landsbyggðin hefur hins
vegar séð raunlækkun húsnæðis upp á 8 prósent á sama tíma,“ segir Guðrún.
Jóhann Hauksson
johannh@dv.is
„Sigmundur Davíð
sagði skuldaniður-
færsluna mikið ánægju-
efni og niðurstaðan væri
betri en menn hefðu gert
ráð fyrir í upphafi.
Meiri tekjur ríkissjóðs Staða
ríkissjóðs leyfir hraðari greiðslur vegna
skuldaleiðréttinga segir fjármálaráð-
herra. Bjarni Benediktsson og Sigmundur
Davíð Gunnlaugsson kynntu skuldaleið-
réttinguna í Hörpu í gær. Mynd SigtryggUr Ari