Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.2014, Qupperneq 20

Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
20 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason • Ritstjóri: Hallgrímur Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jóhann Hauksson • Ritstjórnarfulltrúi: Ingi Freyr Vilhjálmsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Vikublað 11.–13. nóvember 2014
Pítsan er komin
Þ
að eru bjartari horfur í efna-
hagsmálum núna en verið
hafa lengi. Í nýrri hagspá ASÍ
fyrir árin 2014 til 2016 finnum
við tölulega lýsingu á þessu: Hag-
vöxtur langt yfir 3%, einkaneyslan
eykst um rúmlega 4% í takt við
3% meiri kaupmátt launa og fjár-
festingar vaxa um rúm 20%. Störf-
um fjölgar, atvinnuleysi minnkar,
verðbólgan er lítil – ennþá.
Þetta eru alveg svakalega fínar
tölur sem Már Guðmundsson seðla-
bankastjóri segir flesta í löndunum
í kringum okkur öfunda okkur af.
Skuldalækkanir ríkisstjórnarinnar,
sem litu dagsins ljós í dag og for-
sætisráðherra segir að séu meiri
en búist var við í upphafi – og þar
með meiri en mestu skuldaaðgerðir
í heimi – bætast svo við veisluna að
ógleymdu afnámi vörugjalda.
Það kæmi þess vegna ekkert á
óvart ef einhverjir færu að halda að
núna séu að koma litlu jólin, eins
konar litla 2007. ASÍ bendir á í hag-
spánni sinni að einkaneyslan núna
sé reyndar miklu minni en á árun-
um 2007–2008, en samt svipuð og á
fyrri helmingi ársins 2005.
En bíddu, var það ekki einmitt
2005 sem fasteignaverð byrjaði að
hækka upp úr öllu valdi þannig að
þeir sem bjuggu í eigin húsnæði
fóru allt í einu að upplifa sig sem
milljónamæringa. Var það ekki
sirka þá sem ballið byrjaði sem svo
endaði með stórtjóni 2008 og nú er
verið að reyna að bæta fyrir?
Reynslan sýnir að hagvöxtur
af því tagi sem verið er að fagna
er varasamur. Hann er holur að
því leyti að hann er borinn uppi
af auknum þjóðarútgjöldum, ekki
auknum útflutningi. Við erum í
neyslu, ekki sparnaði og gróða. Til
lengri tíma kallar þetta bara á meiri
verðbólgu, hærri vexti og snjóbolta-
áhrifin á verðtryggðu lánin. Millj-
arðatugirnir sem fóru í aðstoðina
brenna þá á nýju verðbólgubáli.
Sem er þeim mun súrara því helm-
ingurinn af björgunarfénu fór til
þeirra sem höfðu ekki þörf fyrir það
en ekki í björgulegri hluti eins og til
dæmis nýjan spítala.
Önnur hættumerki þess að
þrýstingurinn aukist bara á krón-
una, þessa franskbrauðsmynt okk-
ar sem alltaf gefur eftir, eru erfiðar
horfur á vinnumarkaði. ASÍ orðar
þetta svona: „Þrátt fyrir að ríkissjóð-
ur verði rekinn með afgangi er ekki
sjáanlegt að ríkisfjármálin muni
styðja við það sem hlýtur að vera
eitt helsta markmið efnahagsstjórn-
arinnar, að viðhalda stöðugleika.
Þvert á móti virðast stjórnvöld ætla
að gera sömu hagstjórnarmistökin
og gerð voru á árunum fyrir hrun
þegar ríkisfjármálin unnu beinlín-
is gegn viðleitni Seðlabankans til að
koma á stöðugleika. Þá má gera ráð
fyrir að sú hrina launaleiðréttinga,
sem hófst í upphafi ársins, muni
halda áfram þannig að taktur launa-
breytinga verði svipaður næstu árin
og á yfirstandandi ári.“
Þetta eru hagstjórnarmistök,
segir ASÍ.
Það er sannarlega ekki traust-
vekjandi og til marks um ótrúlega
ónákvæmni í hagstjórn að skyndi-
lega skuli 40 milljarðar króna birtast
aukalega í ríkiskassanum. Á sama
tíma tilkynnir ríkisstjórnin að nú sé
hægt að gera meira og fyrr í skulda-
lækkunarpakkanum. Þar er sem
sagt bætt í og haldið áfram að sáldra
peningum yfir landslýð þegar mun
brýnni þörf hlýtur að vera á því að
greiða niður erlendar skuldir og
bjarga heilbrigðiskerfinu frá hruni.
Það fylgir því þessari
pítsupöntun ákveðin ógleði. Og
eins og svo oft þegar pöntuð er
pítsa, þá verður þessi ekki étin með
góðri samvisku. n
Alveg út úr
kortinu
Snorri Ásmundsson er óánægður með Framsóknarflokkinn. – DV
Beðið var eftir Bjarna
Þögn Bjarna Benediktssonar fjár-
málaráðherra um stjórnarformann
Fjármálaeftirlitsins, Höllu Sigrúnu
Hjartardóttur, vakti talsverða
athygli. Bjarni skipaði Höllu í starf-
ið en eftir að fjölmiðlar greindu frá
hagnaði hennar á viðskiptum með
olíufélögin Skeljung og P/F Magn,
og einnig kæru Íslandsbanka í
hendur henni, óx þrýstingurinn á
Bjarna frá fjölmiðlum að tjá sig um
málefni Höllu Sigrúnar.
Halla Sigrún varð hins vegar fyrri
og sagði í tilkynningu að hún ætl-
aði að hætta sem stjórnarformaður
Fjármálaeftirlitsins um í lok ársins.
Bjarni þurfti því ekki að tjá sig um
skipan hennar fyrr en eftir að hún
tók af skarið. Sjálfur telur Bjarni
ekkert misjafnt liggja fyrir um við-
skipti Höllu sem krefjist þess að
hann láti hana hætta samstundis.
Íslandsbanki hefur hins tekið
viðskipti bankans með Skeljung og
P/F Magn til skoðunar á ný.
„Mórölsk viðurkenning“
Ólafur Arnarson hagfræðingur sagði
á sunnudaginn að skuldaleiðrétting
ríkisstjórnarinnar væri „mórölsk
viðurkenning“ á
því að Íslendingar
væru ekki óreiðu-
fólk upp til hópa
heldur hafi stór
hluti þjóðar-
innar orðið fyrir
„forsendubresti“
vegna þeirra sem áttu að passa upp
á hlutina en gerðu það ekki.
Fyrirkomulag leiðréttingarinnar
var kynnt í Hörpu á mánudaginn.
Samkvæmt Ólafi er leiðréttingin
því fyrst og fremst siðferðilegt at-
riði, réttlætismál. Án þess að það
þurfi að spyrja frekari spurninga
um hvernig hver og einn stofnaði til
þessara skulda og á hvaða forsend-
um.
„Hyskið“ og
„athyglishóran“
Tvö minnstu, en samt kannski
umtöluðustu, fréttamál liðinna
daga snúast bæði í grunninn um
það eilífa nudd
sem er á milli fólks
í Reykjavík og á
landsbyggðinni.
Einar Kára-
son notaði orðið
„hyski“ til að tjá
sig um skoðan-
ir landsbyggðarfólks á staðsetn-
ingu flugvallarins í Reykjavík og
var það nú vanhugsað hjá honum
verður að segjast. Upp reis mikil
óánægjualda á vefmiðlum og fékk
Einar yfir sig fjölmargar haturs-
fullar athugasemdir sem meðal
annars snerust um að hann væri
lattelepjandi höfuðborgarmaður.
Á sama tíma hjólaði þingmað-
ur Framsóknarflokksins, Þor-
steinn Sæmundsson, í listamann-
inn Snorra Ásmundsson fyrir verk
hans um framsóknarmanninn úti
í móa sem er með allt niður sig.
Sagði Þorsteinn að Snorri væri
„athyglishóra“.
Seint verður sagt að hið besta
og fallegasta í íslenskri umræðu-
hefð birtist þegar pólaríseringin á
milli borgar og byggðar er beinlín-
is gerð eins mikil og hugsast getur
með vanhugsuðum ummælum
um „hyski“ og „athyglishórur“.
Ég var í neyslu
Jóhannes Gísli segist hafa snúið við blaðinu. – DV
Ég var heppin
Jóhanna Kristjónsdóttir spjallaði við Yasser Arafat og Saddam Hussein. – DV
S
norri Ásmundsson er
merkilegur listamaður sem
er alltaf að stuða umhverf-
ið sitt og þrýsta á gildin sem
við notum til þess að láta allt
virka. Sveigja þau og koma í ann-
að samhengi. Hann hefur boðið sig
fram sem forseta, borgarstjóra og
formann Sjálfstæðisflokksins. Því
miður náði hann ekki kjöri en ég
held að Snorri hafi þröngvað okkur
til að íhuga eðli og tilgang lýðræðis-
ins með þessum uppákomum.
Stjórnmálakerfið er ekki fyrir fáa
klíkubræður. Það er fyrir alla og líka
listamenn. Stjórnmálakerfið er ekki
sjálfkrafa tæki þeirra ríku til að hafa
það gott eins og dæmin sanna sér-
staklega vel núna, heldur alveg eins,
tæki sem til þess að móta réttlátt og
fagurt samfélag.
Þetta eru mjög knýjandi pæl-
ingar því það er ekkert mál að reikna
það út að miðað við auðlindir lands-
ins og mannfæð gætum við haft það
töluvert betra en Norðmenn. Auð-
ur Íslands er meiri á hvern haus
en auður hins ríka Noregs á hvern
haus.
Auðnum er bara ekki skipt rétt-
látlega. Óþarfi er að tíunda þetta
frekar.
Valdið og eðli þess
Snorri er að ýta á hugmyndir um
valdið og eðli þess. Það eru stór við-
fangsefni og það eru ekkert margir
listamenn á Íslandi sem eru að
vinna með þau.
Í fyrradag varð uppákoma við
sýningu Snorra í Gallerí Betra veð-
ur á Laugaveginum. Sýningin sem
hann opnaði heitir Framsóknar-
maðurinn og er hugleiðing hans
um þetta mikilvæga valdaapparat
í íslenskum stjórnmálum og stöðu
þessu í samfélaginu í fortíð og fram-
tíð.
Inntakið er
framsóknarmaðurinn
Verkið er einfalt eins og sjá má.
Gína í lopapeysu með buxurnar
á hælunum snýr baki að áhorfend-
um. Við sjáum ekki hvað hann er
að stússa. Þetta er framsóknarmað-
urinn hans Snorra. Birtingarmynd
Snorra sjálfs af hugrenningum sín-
um. Inntak verksins er að finna í því
hvað framsóknarmaðurinn er að
gera eða hvað var hann að gera. Er
hann að hysja upp um sig buxurn-
ar eða er hann nýbúin að girða þær
niður? Hvað stendur eiginlega til?
Er hann að fara að þjarma að ein-
hverjum? Hverjum þá? Er það þjóð-
in sem er fær að finna fyrir besef-
anum? Eða er það einhver annar?
Hver þá? Er það mögulega táknið
um hina eðlilegu skikkan og remb-
ingslausu sjálfsmynd sem fær að
finna fyrir því? Er það mögulega
lýðræðið og þau fögru gildi sem við
tengjum við það?
Eða er framsóknarmaður Snorra
Ásmundssonar bara tákn um póli-
tíska hugmyndafræði sem er með
allt niður um sig?
Ég er ekki alveg viss en gæti trúað
að inntak verksins sé þarna ein-
hvers staðar. Verkið vekur upp alls
konar hugrenningar sem hver og
einn getur tekið og tengt við fram-
sóknarmanninn.
Marklaus
Ég er ekkert hrifinn af Framsóknar-
flokknum. Mér hefur alltaf þótt það
og ég skil ekki þessa framsóknar-
stefnu. Mér finnst hún marklaus og
hafa verið notuð sem skálkaskjól
fyrir ósvífið fólk í þeim tilgangi að
verða miljónamæringar.
Eftir hrun gekk Framsóknar-
flokkurinn í endurnýjun lífdaga og
núna er hann popúlistaflokkur sem
gerir út á útlendingaandúð, ein-
angrunarstefnu og þjóðrembu sem
mögnuð er upp með gömlum trix-
um.
Mér hugnast þetta ekki frekar en
Snorra Ásmunds.
Svo var það eins og í draumi að
þingmaður Framsóknarflokksins
Þórunn Egilsdóttir kom á sýninguna
og rabbaði við Snorra um verk-
ið. Þar féllu orð sem vöktu nokkra
athygli. Hún sagðist vona að verkið
Framsóknarmaðurinn, „myndi ekki
bitna á honum í framtíðinni“.
Það er tvennt sem er eftirtektar-
vert í þessu samhengi. Þingmaður-
inn gerir ráð fyrir að verkið sé svo
skemmandi fyrir orðspor Snorra að
hún vonar að það hafi ekki áhrif á
ferilinn hans í framtíðinni. Hún er í
rauninni að segja: „Við skulum vona
að þú hafir ekki stigið yfir strikið hjá
umburðarlyndum okkur, því þá ertu
í slæmum málum.“
Hvað á að bitna á honum?
Og svo er það hitt.
Hvað á hún við þegar hún seg-
ir að hún voni að þetta muni ekki
bitna á honum í framtíðinni. Hvað
á að bitna á honum? Mun hann
verða fyrir bíl? Mun einhver sem
hann þekkir missa vinnuna? Verður
hrækt á hann? Lendir hann í slysi?
Útilokum frá styrkjum kannski? Er
Framsóknarflokkurinn með putt-
ana í þessum öngum stjórnkerfis-
ins?
Hvað átti þingmaðurinn við með
þessum orðum? Það væri frábært ef
það kæmi fram því ef þetta eru trix
sem notuð eru í öðru samhengi,
erum við í slæmum málum.
Ef sú staða er uppi, er það ekki
í fyrsta skiptið sem Framsóknar-
flokkurinn reynir að stýra því hvaða
list er þjóðinni þóknanleg og hvaða
list er það ekki. Það var t.d. pólitísk
ákvörðun á sínum tíma hvaða skáld
yrðu sett í kennslubækur Náms-
gagnastofnunar.
Og þarna á Laugaveginum small
þetta allt saman. Einum var sýndur
rassinn. Honum var ógnað. Hann
heyrði þegar sylgja var knúin frá
belti og buxur féllu niður á ristar.
Hann beið eftir því sem koma
myndi og þarna …
… var ekki hægt að greina lista-
verkið frá veruleikanum. n
The Progressive Party Man
Teitur Atlason
skrifa
Af blogginu
Mynd TeITur ATlASon
Leiðari
Hallgrímur Thorsteinsson
hallgrimur@dv.is