Feykir - 05.01.1994, Blaðsíða 3

1/1994 FEYKIR3
Folöld drepist tvö haust í röð eftir rekstur af heiðinni
Hörð gagnrýni komið fram á hvernig staðið er að hrossasmölun á Eivindastaðaheiði
Síðustu tvö haust hefur það
gerst að folöld hafa drepist eft-
ir rekstur hrossa úr eftirleitum
af Eyvindarstaðaheiði, og þyk-
ir það tíðindum sæta þar sem
menn minnast þess ekki að það
hafi gerst áður að hross hafi
drepist við lok gangna. Gagn-
rýni hefur komið fram á
stjórnendur smölunarinnar og
barst dýraverndunaraðilum
m.a. kæra frá Magnúsi Ind-
riðasyni í Húsey eiganda fol-
aldsins sem drapst í fyrrahaust,
en sá rannsóknaraðili sá ekki
ástæðu til að aðhafst frekar í
málinu, þar sem ekki þótti sýnt
að óeðlilega hefði verið að
smölun staðið. Það var síðan
Borgar Símonarson í Goðdöl-
um sem átti folaldið er drapst á
liðnu hausti. Segir hann m.a. í
grein í nýjasta hefiti hestatíma-
ritsins Eiðfaxa: „Er með ein-
dæmum að menn skuli ár eftir
ár komast upp með slíka með-
ferð á búfénaði sem gengur á
heiðinni. I>ótt þetta séu ef til vill
grófústu dæmin við smölun, þá
er þetta minnkun fyrir alla sem
nálægt þessum hlutum koma“.
Að sögn Goðdalafólks var ásig-
komulag hrossa þeirra, er af
heiðinni komu í haust, afar
slæmt og staðfestir Eymundur
Mrarinsson bóndi í Saurbæ
það, en hann átti einnig hross í
þessum sama rekstri.
Borgar telur að smalamenn
hafi gert sig seka um mikil mis-
tök þegar hrossin vom geymd í
hólfi í þrjá sólarhringa við
Ströngukvísl á liðnu hausti. Þó
svo að þcim hafi verið gefið liey,
þurfi að gefa mikið hey til að
folöld fái í sig, auk þess sem þau
kunni ekki átið. Þá hefur hann
uppi efasemdir um að hrossin
hafi haft nægan aðgang að vatni.
Borgar heldur því blákalt fram að
langvarandi hungur hafi átt þátt í
því að folaldið þoldi ekki álagið
sem fylgdi rekstrinum niður
Mælifellsdal og nær hefði verið
að sleppa hrossnum niður í Gil-
hagadal ffekar en reka þau þessa
leið til skilaréttar. Eymundur í
Saurbæ segir að útlit hrossanna
hafi bent til þess að þau hafi lítið
étið í hólfinu. „Þau vom strengd í
kvið“, sagði Eymundur.
Mannleg mistök
Stjómendur smalamennsk-
unnar segja að á engan hátt hafi
verið öðmvísi að smalamennsku
staðið á Eyvindarstaðaheiði sl.
tvö haust en öll árin þar á undan
og hrossin hafi bókstaflega stað-
ið í fóðri í hólfínu við Ströngu-
kvíslarskálann þannig að þau hafi
haft nóg að éta. Hér sé um óhöpp
að ræða og hafi einhver mistök
átt sér stað séu þau mannleg og
ekki gerð af ásetningi. „Við
meira að segja reyndum að gæta
þess sérstaklega í haust að huga
vel að hrossunum, svo að ekki
yrðu eftirmál af smöluninni eins
og varð haustið á undan. Það
þýddi ekkert annað en geyma
hrossin í hólfinu annars hefðu
þau mnnið fram á heiðina aftur.
Reksturinn niöur Mælifellsdalinn
var gerður í samráöi við fjall-
skilastjóra Lýtinga og munu
hrossin hafa rekist mjög vel og
því verður ekki um kennt að
rekstur þeirra úr hólfinu niður
Mælifellsdalinn hafi verið of
hraður, enda gaf tíminn sem hann
tók ekki ástæðu til að ætla það“,
sagði einn þeirra er þátt átti í
smöluninni, en málsaðilar á þeim
væng vildu síóur að málið væri
ýft upp frekar, enda væri nauðsyn
að sátt næðist um þessi mál. Þess
má einnig geta að rannsókn dýra-
læknis leiddi í ljós mikla orma-
veiki í folaldinu frá Goðdölum,
og telur hann að það hafi veikt
folaldið og átt þátt í dauða þess.
Óðar skepnur
Smalamenn segjast aldrei hafa
lent í viðlíka eltingarleik eins og
við Húseyjarmerina og folaldið í
fyrrahaust, og þaó var ekki fyrr
en sýnt var að hrossin mundu
ekki nást á hestum, sem vélhjól-
um var beitt, en notkun þeirra við
smölun mun vera bönnuð hér á
Iandi. Þetta hafi verið neyðarúr-
ræði og ekki þurfi aó undra það
að krufhing hafi leitt í ljós slæma
meðferð á folaldinu. Gangna-
maður einn líkti eltingaleik sem
stygg hross gætu leitt, til þess
þegar brjálaðir nautkálfar úr Os-
landshlíð vom eltir upp til fjalla í
Unadal nú í haust.
Magnús Indriðason í Húsey
krafðist bóta vegna dauða fol-
aldsins, en hann segir að merin
móðir þess hafi cinnig látið á sjá
vegna meðferóarinnar. Upp-
rekstrarfélag fremri hluta Seylu-
hrepps hefur ekki sinnt bótakröfu
Magnúsar. Fyrir folaldið frá Goð-
dölum var strax grcitt tæplega níu
þúsund krónur, en ckkert hefur
síðan heyrst frá fulltrúum
upprekstrarfélagsins varðandi
frekari uppgjör á göngum og eft-
irleitum.
Þeir sem blaðið hafði tal af
vegna þessa máls vom flestir á
því að það gæti leitt til þess að
hrossaupprekstur á heiðina yrði
tekin til endurskoðunar.
Þrjú lömb finnast
á næst síðasta degi
gamla ársins
Þrjú Iömb frá Fossum í
Svartárdal, sem ekki skiluðu
sér til réttar í haust, fundust
daginn fyrir gamlársdag í
svokölluðum Fossárdal, sem
gengur fram af Svartárdal.
Að sögn Sigurjóns Guð-
mundssonar, eins þriggja
bræðra sem búa á Fossum,
voru lömbin nokkuð vel á sig
komin, sérstaklega þegar
tekið er tillit til þess að frekar
hörð tíð var í desember.
Þetta vom tvö gimbralömb
og botnóttur hrútur og töldu
menn sjá til hans í göngunum í
haust, en hann mun einhvem
veginn hafa náð að smjúga
undan smalamönnum. Bræð-
umir þrír áttu sitthvort lambið og
vom þau öll stakir tvílembingar.
Einhvem veginn virðist sem
erfiðara hafi reynst að heimta fé
nú í seinni tíð og kann það að
stafa af því að oft er undir-
mannað við smölun, þar sem að
fáliðara er í sveitum en áður og
erfiðara aó fá fólk í göngur. Góð
tíð í haust hefur haldið fé til
fjalla, en að sögn Sigurjóns á
Fossum hafa menn verið að
heimta fé alveg fram á þennan
dag. Til að mynda skilaói sér ær
með lamb heim í Skeggsstaði á
dögunum. Er hugsanlegt að
fengjutíð hafi haft áhrif á
endurkomu ærinnar til fööur-
hús, en eins og þeir sem til
þekkja í sveitum hefur hún
staðið yfir undanfamar vikur.
Útsala — Útsala — Útsala
Útsalan hefst í Spörtu fhnmtudaginn 6. janúar kl. 13,00.
Gerið góð kaup.
Mikill afsláttur af öllum vörum.
Sparta fataverslun/skóbúð
Þrettándakvöld Heimis
Þrettándafagnaður
karlakórsins Heimis verður í
Miðgarði laugardaginn
8. janúar kl. 21,00.
Fjölbreytt söngskrá meö fjölmörgum nýjum,
skemmtilegum lögum.
Einsöngvarar meö kórnum:
Einar Halldórsson og Pétur Pétursson.
Tvísöngur: Gísli og Sigfús Péturssynir.
Söngstjóri Stefán R. Gíslason.
Undirleikarar Tómas Higgerson og
Jón St. Gíslason.
Hinn kunni skemmtikraftur Jóhannes
Kristjánsson kemur í heimsókn og að loknum
skemmtiatriðum sjá Geirmundur og félagar um
stuóió í syngjandi sveiflu.
/
Oskum öllum velunnurum
kórsins gleðislegs nýs árs.
Með kœrri þökk fyrir liðnu árin
Karlakórinn Heimir