Feykir - 26.10.1994, Blaðsíða 5

37/1994 FEYKIR5
„Takk fyrir, séra Hjálmar Jónsson"
I svolítilli blaðagrein sem ég skrifaði um
daginn minntist ég áræðu sem séraHjálm-
ar Jónsson hélt á Alþingi þegar brottrckst-
ur minn og Hannesar Gissurarsonar var þar
til umræðu. Ég gat þess að þögn hefði sleg-
ið á jafnt þingmenn sem áheyrendur viö
ræðu prestsins og má neína í framhjáhlaupi
að mcira að segja Olafur Ragnar Grímsson,
sem talaði næstur á eftir séra Hjálmari, var
nærfcllt orðlaus, sem ekki gerist oft. I
Morgunpóstinum er séra Hjálmar svo
spurður um þessi ummæli og hann er
býsna kokhraustur, virðist stoltur af ræðu
sinni og segir: „Annars man ég ekki til að
ég liafi sagt einhver stóryrði í minni tölu,
fjarri því".
Séra Hjálmari til glöggvunarog upprifj-
unar fer hér á eftir niðurlag ræðu hans. Oró-
rétt uppskrifuð af myndsegulbandi. í fyrri
hluta ræðunnar hafði hann fjölyrt um að
uppsagnimar á Rás 2 væm aðeins innan-
hússmál Ríkisútvarpsins og fráleitt að
nokkuð ætti að tala um þvíumlíkt á Al-
þingi. Síðan segir hann:
„En ef stjómendur (á Rúv) væm ekki að
passa útvarpslögin svona rækilega, finnst
mér að þeir mættu heldur fjölga pistlahöf-
undum, heldur en að fækka þeim - það
mætti koma upp eins konar afrás, þar sem
hver og einn gæti staðið á sínum haugi og
gargað. Mín vegna mættu eins margir og
bara kæmust að standa í vilpunum og ausa
hver úr sínum koppi. Það gæti nú komið
fyrir að menn fengju nóg einhvem tíma, en
ég vil þó miklu fremur málefnalega um-
ræðu um þessi efni, Ríkisútvarp og þjóó-
mál, þannig verður það meira lifandi, og
þjóðarútvarp, eins og háttvirtur þingmaður
Pétur Bjamason talaói hér um áðan. Og
fremur en þetta afkáralega upphlaup hér í
þinginu, vildi ég að rætt væri um vamir
gegn öllu því ofbeldi sem berst vamarlitl-
um bömum til dæmis, á Islandi, gegnum
sjónvarp, það væri virkilega eðlilegra og
betra að taka það fyrir, heldur en það að fá
að ráða því hverjir flytji pistla á Rás 2. Og
nú vil ég spyrja háttvirtan þingmann, Svav-
ar Gestsson, ætlar hann og hans fylgismenn
í þessu máli að belgjast út af réttlætiskennd
í hvcrt skipti sem skipt er um pistlahöfund
á Rás 2 í Ríkisútvarpinu? Ætla þeir að
krefjast umræðu utan dagskrár á Alþingi
þegar stjómendum á Ríkisútvarpinu finnst
eðlilegt að færa til starfsmenn? Það er eins
gott aó þessir háttvirtir þingmenn komist
ekki til of mikilla áhrifa í þjóðfélaginu, þá
þyrfti kannski að sæta því að verða að segja
í kirkjunum: „Pistilinn skrifaði postulinn
Illugi".
Það er svo sem von að prestur skuli hafa
kosið að gleyma scnt flestum af þessum
orðum. Því hér er margt athugavert.
I fyrsta lagi veit Hjálmar Jónsson það
auðvitað jafh vel og þjóðin öll að uppsagn-
imar voru ekki „eðlilegar tilfærslur" starfs-
manna RÚV. Uppsagnimar stöfúðu annað-
hvort af beinum pólitískum þrýstingi eða
þeim ótta sem yfirmenn Rúv eru nú haldn-
ir við slíkan þrýsting, að fenginni reynslu -
og kemur víst í sama stað niður. Þetta veit
séra Hjálmar Jónsson eins vel og allir aór-
ir og að hann skuli ekki vilja kannast við
þaó lýsir einungis hversu vonda samvisku
útvarpsráðsmaður Sjálfstæöisflokksins hef-
ur í málinu.
í öðru lagi er fima ósmekklegt, svo ekki
sé fastar að orði kveðið, að blanda ofbcldi í
sjónvarpi og áhrifum þess á böm inn í
þessa umræðu. Meiningin liggur í auguni
uppi og þýóir ekki að þræta fyrir hana: Þeir
sem em að eyða tíma í umræður um titt-
lingaskít eins og málfrelsi og pólitískan
þrýsting á Ríkisútvarpið, þeir bera óbeint
ábyrgð á ofbeldi í sjónvarpinu og hræðileg-
um áhrifum þess. Takk fyrir séra Hjálmar
Jónsson.
í þriója lagi. Pistlum eins og þeim sem
ég hef flutt í Ríkisútvarpinu - þar sem leit-
ast hefur verið við að benda á ýmislegt sem
athugavert er í þjóðfélaginu, bæði meðal
ráðamanna og annarra - er líkt við vilpu
þar sem ég eys úr mínunt koppi, eða stend
á mínum haug og garga. Taldc fyrir séra
Hjálmar Jónsson. Þeir sem styðja málfrelsi
í þjóðfélaginu og frjáls skoðanaskipti vita
nú hvar þeir hafa þig.
Niðurlagsorð hans em svo líklega ein-
hver vesældarlegasta tilraun til fyndni sem
ég hef á ævinni heyrt og hef ég þó heyrt
marga slæma brandara um tíðina.
Dlugi Jökulsson.
Veitingahúsin á Sauðárkróki:
Hafa sniðgengið lög
um bann við
áfengisauglýsingum
Hörð samkeppni veitingahúsanna
þriggja nærtækasta ástæðan
„Greinilegt er að þetta heíur
verið að færast í aukana undan-
farið. Eg minnist þess ekki að
hafa séð svona svæsnar áfengis-
auglýsingar eins og þær sem
dunið hafa yfir núna upp á
síðkastið. Við í áfengisvarnar-
nefndinni höfum reynt að beita
okkur gegn þessu með kærum
og kvörtunum, en höfum litlu
fengið áorkað. Mér finnst úti-
lokað að menn geti horft fram
hjá þessu lengur. Maður spyr
sig orðið hvað komi næst“, seg-
ir Haraldur Hermannsson for-
maður áfengisvarnarnefndar
Sauðárkróks vegna meintra
brota forráðamanna vínveit-
ingahúsa á Sauðárkóki á lögum
sem fela í sér bann við áfengis-
auglýsingum. Sýnt þykir að
hörð samkeppni veitingahús-
anna þriggja í bænum hafi rek-
ið forráðamenn þeirra út í
þessa hluti. „Við höfðum fylgst
með því í nokkurn tíma
hvernig samkeppnisaðilinn aug-
lýsti og sáum ekki annað fært
en fara í það sama“, segir einn
forráðamanna veitingahús-
anna.
Afengisvamamefndin telur að
það hafi varla farið framhjá bæj-
arbúum að í nokkum tíma hafa
veitingahúsin veriö meó beinar og
óbeinar auglýsingar á áfengum
drykkjum. Og svo virðist sem sí-
fellt sé gengið lengra í þessum
efnum. Um þverbak hafi keyrt
um síðustu helgi þegar Hótel
Mælifell auglýsti Sauðár-
krókskeppi í könnuþambi og
veitti meira að segja vegleg verð-
laun til keppninnar svo hún trekkti
nú ennþá meira. Freyðandi bjór-
könnu mátti sjá í auglýsingu frá
Pollanum í sama blaði Sjónhoms-
ins. Vikuna áður hafði Kaffi
Krókur auglýst danska stemmn-
ingu, og í boói þar var Tuborg og
Gamall danskur. Algengt er að
veitingahúsin keppist við að aug-
lýsa bæði veró á bjór og víni.
Bjöm Mikelsson yfirlögreglu-
þjónn á Sauðárkróki gekk í málið
sl. föstudag og ræddi þá við alla
aóila er málinu tengjast. Bað hann
um að auglýsingar af þessu tagi
yrðu stöðvaóar svo að ekki þyrfti
að koma til málarekstra. Aó hans
mati hafa þessar auglýsingar ver-
ið ólöglegar.
Löggjöfin
I löggjöfinni segir m.a. að
Þegar veitingahúsunum í Aðalgötunni fjölgaði upp í þrjú í sumar, var haft á orði að nú gætu
menn farið að stunda kráarrölt í Gamla bænum. Jafnframt var vitað að samkeppnin í
veitingarekstrinum ætti eftir að harðna og svo virðist sem mönnum hafi hlaupið fullmikið kapp
í kinn. Myndin er tekin á þeim dögum þegar Hótel Mælifell sat nær eitt að hitunni er ferðamenn
álpuðust í Gamla bæinn. Erlendir ferðamenn að borða fyrir utan hótelið í sumarblíðunni.
hverskonar auglýsingar á áfengi
og einstökum áfengistegundum
séu bannaðar. Enn fremur sé
bannað að sýna neyslu eða hvers
konar aðra meðferð áfengis í aug-
lýsingum eða upplýsingum um
annars konar vöru eða þjónustu.
Ákvæðið tekur með sama hætti til
auglýsinga sem eingöngu fela í
sér firmanafn og/eóa firmamerki
áfengisframleiðanda. Þó er fram-
leiðanda, scm auk áfengis fram-
leiðir aðrar drykkjarvörur, heimilt
að nota firmanafn eóa merki í
tengslum við auglýsingu þeirra
drykkja enda skal tekið fram með
áberandi hætti að um óáfenga
drykki sé að ræða í skilningi á-
fengislaga og ckki sé vísað til
hinnar áfengu framleiðslu. Skal
letur sem vísar til hins óáfenga
drykkjar ekki vera minna ábcr-
andi en letur firmanafhsins og/eða
firmamerkisins.
Ekkert eftirlit
Ekkert reglubundið eftirlit er
hefur verið með áfcngissölu á
vínveitingaliúsunum á Sauðár-
króki frá síðustu áramótum. Starfs-
manni ráðuneytis við eftirlit á vín-
vcitingahúsum á Sauðárkróki var
sagt upp störfum fyrir aldurssakir
um síðustu áramót og enginn ráð-
inn í staðinn. Nokkmm misserum
áöurhafði starfsskilyði hans verið
skert verulega með afnámi vakta-
álags og launalækkun. Haraldur
Hermannsson sem gegndi þcssu
starfi, segir að ærin ástæða hafi
verið aó hafa mann í eftirliti á vín-
veitingahúsunum, og ekki hafi sú
þörf minnkaó eftir að húsunum
fjölgaói. Bæði þurfi að fylgjast
með því að unglingar undir lög-
aldri fái ekki afgreiðslu og síðan
að ekki sé selt fram yfir leyfilcgan
afgreiðslutíma. Brögð hafi verið
afþvíaó báðir þcssir hlutir hafi
verið brotnir á þeim 12 árum scm
hann starfaöi við eftirlitið.
Aðalsímanúmer
Feykis er 35757