Feykir - 12.01.2000, Side 4

4FEYKIR 4/2000
„Mjög sáttur að forsjónin
hafi holað mér hér niður“
Segir Frímann Þorsteinsson bóndi á Syðri - Brekkum
sem var sendur í Skagaíjörðinn í fóstur sjö ára gamall
„Ég er mjög sáttur með að forsjónin skuli hafa holað mér
niður hér í Skagafírðinum. Mín kynni af Skagfirðingum eru
þau að þetta er öndvegisfólk, skemmtilegt og gaman að
sækja það heim. Ég á fjölda vina hér, sérstaklega góða ná-
granna, því þegar maður er svona einn eins og ég, þá þarf
maður oft að leita til þeirra, maður getur ekki allt einn.
Hérna lenti ég hjá alveg yndælisfólki sem gerði allt fyrir
mig sem það gat. Ég hef reyndar oft velt því fyrir mér af-
hverju fólkið var að taka við sex ára bami, því vitaskuld var
ekki nokkurt gagn af mér. Hér var fjöldi fólks í heimili fyrst
þegar ég kom hingað, en svo var fólk að hverfa burtu smám
saman og nú er ég einn eftir, hef búið hér einn á annan tug
ára. En ég á marga kunningja og vini og hef nóg fyrir
stafni”, sagði Frímann Þorsteinsson bóndi á Syðri-Brekk-
um í Blönduhlíð þegar blaðamaður Feykis heimsótti hann í
síðustu viku. „Það var stundum frekar þröngt í gamla bæn-
um en það er orðið rúmt á mér núna”, sagði Frímann þeg-
ar við gengum upp stigann í tveggja hæða húsinu á Syðri-
Brekkum.
„Hér var gott samlyndi alltaf,
tíminn fór ekkert í það að rífast
og þvarga. Þetta var samhent
fólk sem átti marga góða kunn-
ingja og það kom kannski til af
því að móðir þeirra var búin að
vera ljósmóðir héma í um 50 ár
og var sérstaklega farsæl í starfi.
Hún þekkti t.d. ákaflega vel til í
Hegranesinu, þar voru stórar
fjölskyldur: í Eyhildarholti;
bömin hans Gísla og Guðrúnar,
Þórarinn og Ólöf á Ríp og þeirra
börn, og úti í Asi líka hjá Jóni
Sigurjónssyni og Lovísu. Þetta
fólk hélt kunningsskap við fólk-
ið hérna og eru ennþá eftir
tengsl þama á milli.
Eins og vanalega í viðtölum
berst talið fyrst að uppmnanum,
og þó Frímann hafi búið mest-
alla ævina í Skagafirði, lítur
hann ekki á sig sem Skagfirð-
ing. Hann fæddist á Akureyri
17. október 1933 og var þar í
foreldrahúsum fyrstu árin. Þau
vom sjö systkinin og þeirra
þekktastur er líklega Jón Þor-
steinsson sem um tíma var þing-
maður Alþýðuflokksins hér á
Norðurlandi vestra. Foreldrar
Frímanns voru Guðrún Guð-
mundsdóttir úr Bolungarvík og
Þorsteinn Jónsson, en Þorsteinn
og systkinin sem bjuggu á
Syðri-Brekkum voru bræðra-
böm. Þetta vom systkini Her-
manns Jónassonar fyrrum ráð-
herra og hafði Frímann því eðli-
lega nokkuð að þeim litríka
manni að segja og þó kannski
sérstaklega syni hans Stein-
grími, en hann var í sveit á
Syðri-Brekkum [regar Frímann
kom þangað, og þó hann væri
fimm ámm eldri vom þeir leik-
bræður í nokkur sumur.
Þegar Bretinn koni
„Mér eru mjög minnisstæð
þessi fyrstu ár ævinnar. A Akur-
eyri bjuggum við í risíbúð á
Bankastræti 88, sem var beint á
móti innri hlutanum af Hótel
KEA. Þægindin þar vom ekki
mikil. Við vomm verkamanna-
fjölskylda og ég býst við að
jjetta hafí verið fátækt heimili,
jx5 engin vændræði, en jjctta
lagaðist allt saman {Degar Breta-
vinnan byrjaði.
Ég sótti snemma í dýrin og
sveitalífið. Það voru mjólkur-
póstamir sem vöktu áhuga
minn. Þeir fóru um bæinn á far-
artækjum sem hestar voru
spenntir fyrir, kermm á sumrin
og sleðum eftir að snjór var
kominn á vetuma. Ég fékk að
fara með þeim um bæinn og
hlaupa inn í húsin ineð mjólkur-
flöskumar. Þessir menn bjuggu
á býlum rétt við bæinn og ég
fórog heimsótti Sigurð Stefáns-
son á Höfða. Hjá Sigurði og
systkinum hans vom kýr, hæn-
„Það endaði með því að Bjöm var svo ákveðinn í meiningu sinni
að þeir prófuðu jjetta í bænum, hvor færi með hvom.“
Skagfirðingamir á Hólaskóla. Efri röð frá vinstri: Birgir Hartmannsson, Guðmundur Hart-
mannsson, Sigurður Haraldsson og Frímann Þorsteinsson. Fremri röð: Ragnar Guðmundsson,
Guðmann Tobíasson, Ólafur Gíslason og Jóhannes Steinþórsson.
ur. kanínur og hestar allt undir
sama þaki og innangengt frá í-
búðarhúsinu. Þama var ég einu
sinni veðurtepptur yfir nótt og
það var munur að þurfa ekki
einu sinni að fara út til að skoða
dýrin.
Eitt af því sem fangaði hug-
ann á jressum fyrstu ámm var
hemámið. Ég man alltaf eftir
jæim degi jrcgar ég sá Bretann
íyrst. Þá varég staddur í Hafnar-
strætinu sem þá var eina gatan
sem lá inn í bæinn, en nú er
komin ný gata niður við sjóinn
(Drottningarbrautin). Svo þegar
ég átti eftir tvær eða þrjár hús-
lengdir heim þá sáum við jressa
vígalegu menn með hjálma og
byssur í j^essum gulbrúnu göll-
um. Þá vom þeir að taka póst-
húsið og símstöðina. Þeir tóku
líka Bamaskólann og Mennta-
skólann og settu þar verði. Svo
settu þeir vörð á brygguna,
pínulítið varðskýli eins og tvær
líkkistur upp á endann. Á klöpp-
unum við íþróttavöllinn var
komið upp sandpokavígi og
öðru á Tangabryggjunni, sem
ekki var viðamikil bryggja á þá
daga. Þar var líka stór byssa og
ljóskastari svo að þeir gætu lýst
yfir fjörðinn til að fylgjast með
umferð báta. Þar sem kirkju-
garðurinn er settu joeir upp eina
fallbyssuna og svo byggðu |>cir
bragga þama skammt frá okkur,
þar sem gömul dráttarbraut var
niður við sjóinn og svolítið
óbyggt svæði. Þar kynnst mað-
ur Bretunum strax, því krakkar
em forvitnir.
Á neðstu hæðinni í húsinu
okkar settu jreir upp mötuneyti
fyrir yfirmenn. Þama vom
kokkar sem elduðu ofan í mann-
skapinn og við gerðum okkur
far um að staldra við á leiðinni
framhjá og gá hvort jreir kæmu
ekki fram úr eldhúsinu. Þá gáfu
joeir okkur oftast súkkulaði, sem
ekki var mikið á glámbekk á
þessum tírna.
Þeir þurftu að fá þveigna
hvíta stóra borðdúka sem þeir
notuðu í mötuneytinu. Mamma
tók það að sér og jregar jreir
komu með dúkana þá brást það
aldrei að eitthvað gott var vafið
inn í þá, og svo borguðu jxúr
auðvitað fyrir þvottinn. Það var
t.d. niðursoðið kjöt, sem maður
sér nú aldrei hér, ávextir,
súkkulaði og ýmislegt dót. Svo
þegar fram liðu stundir, fluttu
þeir burtu og fóm upp fyrir
Glerá. en þeir héldu samskipt-
unum áfram og eftir að ég var
kominn hingað vestur þvoði
mamma fyrir þá. Það var alltaf
eitthvað vafið inn í dúkana og
þetta var náttúrlega yfirmanna-
mötuneyti og þar hefur það
besta verið.
Níu heimagangar
Ég var sendur hingað í sveit
sex ára gamall og vissi náttúr-
lega ekkert hvað það var að fara
hingað, því hér var frændfólk
mitt, pabbi og fólkið sem bjó
héma vom bræðraböm. Pabbi
joekkti fólkið eitthvað, en
kannski meira af afspurn en
annað. Ég var sendur hingað
með rútu, þessari sígildu sem
gengur héma á milli, en hún var
svolítið öðm vísi þá en þær em í
dag. Þetta var þriggja tíma ferð
á jjessum tíma og mér var búið
að hlakka [ressi lifandi skelfing
til að fara í svona langan bíltúr.
Ég var settur út á Miklabæ hjá
séra Lámsi og Guðrúnu. Það var
símstöð bæði þar og á Syðri-
Brekkum svo að það var sími á
milli bæjanna. Svo féll ferð lík-
lega daginn eftir, með mjólkur-
bílnum sem kom utan úr
Blönduhlíðinni héðan frá Ytri-
Brekkum. Frændi minn Sigurð-
ur Jónasson kom með bílnum
og sá um að grípa mig með.
Þá var héma gamall bær og
ég gerði að gamni mínu að telja
fólkið, þá var 13 manns héma
með mér. Það var einn strákur
hér, sem var leikfélagi minn og
frændi minn Steingrímur Her-
mannsson. Þó hann væri fimm
ámm eldri en ég þá áttum við
ágæta samleið. Það var þríbýli
héma og margt af fólkinu er nú
farið yfir móðuna miklu, en
eldra fólkið var allt fætt fyrir
aldamót.
Ég var hjá Bimi ffænda mín-
um Jónassyni og Sigríði systir.
hans, þau bjuggu saman; hún