Feykir - 19.01.2000, Blaðsíða 4

4 FEYKIR 3/2000
Kýrnar í sátt og samlyndi í
nýja íjósinu á Bessastöðum
Jóhann í mjaltabásnum, þar sem átta kýr eru mjólkaðar í einu
við mjög góð vinnuskilyrði. Mjaltir taka nú þrisvar sinnum
skemmri tíma en áður.
laginu var maður að beygja sig
um 10 sinnum fyrir hverri kú
yfir daginn, og fyrir þá sem eru
með 30 kýr, þá er það 300 sinn-
um á dag, þannig að þetta skipt-
ir miklu máli hvað vinnuálag
snertir og verður til bættrar
heislu.”
- Þannig að svona fullkomin
hjarðfjós koma þá væntanlega
til með að lengja starfsævi
bóndans?
„Já alveg hiklaust, það getur
sjálfsagt munað talsvert mörg-
um árum, og eins og þú sérð þá
virðist þetta ganga ágætlega.
Kýmar nota básana og þó að
flórinn sé ekki þurr, þá eru þær
tiltölulega hreinar og básamir
þrifalegir. Við lögðum líka mik-
ið upp úr því að vera með gott
loftræstikerfi og það á eftir að
nýtast enn betur þegar við emm
búin að fjölga í fjósinu.”
- Hvað tekur fjósið margar
kýr og hvenær verðið þið búin
Útlagður kostnaður er um 12
milljónir króna, en eigin vinna
ásamt vinnuframlagi nágranna
og vina og vandamanna er hægt
að meta á um þrjár milljónir
króna. Já við reiknum með að
þurfa að þrefalda mjólkurkvót-
ann frá því sem hann er núna.“
Því miður var Guðný ekki
heima við þegar blaðamaður
Feykis kom í heimsókn á föstu-
daginn. Hún þurfti að skreppa á
Hvammstanga til útréttinga, en
það var einmitt verið að undir-
búa „opin dag” á Bessastöðum á
laugardaginn, þar sem gestum
og gangandi bauðst að koma og
skoða hjarðfjósið. Það var
einmitt í boðbréfi þessu sem
hugmyndin kom að uppsetn-
ingu þessa pistils, en það voru
þær Iðunn, Pikkólína og hinar
kusumar sem buðu, en fóru þess
góðfúslega á leit við gesti að
þeir kæmu ekki með riðuveiki,
gamaveiki, fjárkláða, júgur-
Guðný Bjömdóttir bóndi og ráðunautur á Bessasstöðum flytur
fyrirlestur um nautgriparækt á ráðstefnunni landbúnaður til
framtíðar á Hvammstanga á Iiðnu sumri.
að fylla það?
„Það tekur um 35 kýr og ég
spái því að við verðum búin að
fullnýta það eftir þrjú ár. Við
fáum það mikið að kvígukálfum
í uppeldi að það á alveg að
ganga upp.”
- En þú þarft væntanlega að
bæta við mjólkurkvótann og eru
það ekki kostnaðarsamt til
viðbótar við ijósbygginguna?
„Við höfum svo sem sloppið
sæmilega varðandi bygginguna.
bólgu, salmonellu eða aðra þrá-
láta sjúkdóma eða sjúkdóms-
valda með sér.
Guðný sagði að margir
hefðu komið og skoðað fjósið,
ótrúlega margir miðað við
hvassviðrið sem þá var um dag-
inn. Fólki hefði litist mjög vel á
aðstöðuna og kýmar tóku gest-
unum fegnandi. Það hljóp í þær
galsi og þær brugðu á leik eins
og á vori væri, enda það kannski
í takt við hitastig dagsins.
Kýmar eru mjög spakar á básunum og hafa vanist flórunum og sköfukerfinu. Allar innrétt-
ingar og sköfubúnaður var fengin hjá Vélavali í Vamiahlíð.
Þær Iðunn, Pikkólína og kó
vom fljótar að laga sig að sköfu-
kerfinu og strax og þær heyra að
tékkamir sem knýja sköfumar
fara af stað, þá færa þær sig upp
á básinn til að vera ekki fyrir.
Þær vom Iíka fljótar að komast
á bragðið með skipulag varð-
andi notkun á fóðurbætisbásn-
Núna rétt fyrir jólin, á Þorláksmessudag, urðu talsverð
umskipti í lífi kúnna á Bessastöðum á Heggstaðanesi í
Húnaþingi vestra. Þá fengu þær að flytja í nýja fjósið,
sem byrjað var að byggja á liðnu vori og var síðan reist
nú í haust, eða reyndar eftir að vetur gekk í garð. Þetta
er hjarðfjós og nú hafa þær Iðunn, Pikkólína og hinar
kusumar félagsskap hver af annarri, en margir sérfræð-
ingar vilja meina að félagslyndi sé kúnum eðlislægt
eins og fleiri dýrategundum. Það eru ein 20 ár síðan að
hjarðfjós fóru að ryðja sér til rúms víða í Evrópu og eru
orðin allsráðandi þar að sögn Jóhanns Magnússonar
bónda á Bessastöðum, en það er reyndar húsfreyjan þar
á bæ sem ekkert síður telst fyrir búina á Bessastöðum,
Guðný Bjömsdóttir, en bæði em þau með kantidatspróf
í búfræði frá Hvanneyri.
Að sögn Jóhanns gekk vel að
koma kúnum í fjósið. Þau vom
þrjú við mjaldmar fyrsta daginn,
en fljótlega vöndust kýmar að-
stæðum og þegar blaðamaður
Feykis leit í heimsókn nú fyrir
helgina vom kýmar hinar spök-
ustu og greinilega í mjög góðu
andlegu ásigkomulagi, þannig
að ekki vottaði fyrir minnstu
styggð.
A básunum þeirra Iðunnar,
Pikkólínu og hinna eru mottur,
10 sentimetra þykkar og em þær
með gúmmíspænis-fyllingu,
sem líkir eftir mjúkleika hagans,
þannig að það fer vel um þær á
básunum. Flóramirem tveggja
og þriggja metra breiðir og um
þá fara fjórum sinnum á sólar-
hring sköfur sem hreinsa allan
skít út í enda hússins, þar sem
hann fer niður í þró og þar er
annað sköfukerfi sem færir hús-
dýraáburðinn í haughúsið undir
fjárhúsunum, sem em rétt við
hliðina. En helsti spamaður
þeirra Bessastaðabænda við
fjósbygginguna var að nýta
þetta gamla haughús.
um og fara þangað orðið á viss-
um tímum þannig að til árekstra
kemur ekki.
í fjósinu er mjaltabás þar
sem hægt er að mjólka átta kýr í
einu. Ekki þarf orðið að reka
kýrnar inn í mjaltabásinn. Þær
koma þangað sjálviljugar og
mjaltatækin em þannig búin að
þau nudda spenana og næstu
svæði á júgrinu í byrjun mjalta
og að mati Jóhanns bónda verða
kýmar við þetta nokkuð jafn-
gjafmildar á mjólkina, og treg-
mjólka kýr em mun þjálli en
áður. En hverjir em helstu kost-
imir við hjarðfjósið?
„Það er vinnuspamaðurinn
og vinnuaðstaðan sent er miklu
betri en í hefðbundnum fjósum.
Það tekur okkur tuttugu mínútur
að mjólka þessar sextán kýr sem
em í fjósinu núna, en tók
klukkutíma áður. Þá er hæð
tækjarýmis í mjaltabásnum
miðuð við það að maður þurfi
aldrei að beygja sig og vinni öll
verk í þægilegustu hæð, í stað
þess að með gamla fyrirkomu-
Kýrnar eru með örmerki í ól um hálsinn og tölvustýrður
búnaðurinn skammtar þeini það sem þeim ber í fóðurbætis-
básnum, svo enginn fær meira á kostnað annarrar.