Feykir - 10.05.2000, Blaðsíða 5

18/2000 FEYKIR 5
Hjalti Pálsson lætur af starfl í Safnahúsinu eftir nær ald
arfjórðung.
Hjalti hættir í Safnahúsinu
Hjalti Pálsson, sem gegnt
hefur starfi forstöðumanns
Safnahúss Skagfirðinga frá ár-
inu 1976, hefur sagt starfi sínu
lausu og er ástæða þess um-
fangsmikið starf við ritun og
ritstjóm Byggðasögu Skagfirð-
inga. Hjalti var bókavörður við
Héraðsbókasafn Skagfirðinga
frá 1976 til 1990 en tók við
staifi Héraðsskjalavarðar árið
1990 af Kristmundi Bjamasyni
á Sjávarborg. Nú í maíbyrjun
var gengið formlega frá starfs-
lokum Hjalta við Safnahúsið
og Unnar Ingvarsson, sem
gegnt hefur starfi skjalavarðar
við héraðsskjalasafnið frá 1995
hefur tekið við forstöðu skjala-
safnsins og Safnahússins.
Aðspurður kvað Hjalti ým-
islegt hafa breyst á þessum
tæpa aldarfjórðungi „Þegar ég
kom hingað til starfa haustið
1976 var nýbúið að gera bóka-
vörsluna að heilu starfi. Þá var
Héraðsskjalasafnið opið 6
stundir í viku. Sumir áttuðu sig
ekki almennilega á því hvað ég
væri að dútla þarna allan dag-
inn, héldu helst að ég væri að
lesa bækumar. „Þú ert alltaf að
grúska”, sögðu menn, en sum-
ir vom bara svo hreinskilnir að
spyrja beinlínis hvað ég væri
að gera á daginn þegar ekki var
verið að lána út bækur. Ég
svaraði þá stundum með
annarri spumingu. „Hvað ger-
ir bóndinn þegar hann er ekki
að gefa rollunum.”? Mér
fannst ég hafa nóg að gera við
umsjón með bókasafninu og
Safnahúsinu, bæði sem hús-
vörður og framkvæmdastjóri.
Lengi vel hafði ég einnig öll
fjármál safnanna, launagreiðsl-
ur og bókhald. Árið 1976 taldi
bókasafnið um 12-13 þúsund
bindi, en nú hefur það meira en
tvöfaldast að umfangi. Staða
héraðsskjalavarðar var fyrst
gerð að fullu starfi árið 1990
og þá var þar jafnframt flutt af
effi hæð Safnahússins niður í
norðurendann niðri og fékk
það þá miklu betra rými og
eldtrausta skjalageymslu
Ég tók við starfi héraðs-
skjalavarðar sumarið 1990, en
árið 1995 var ráðið að hefjast
handa við undirbúning að
Byggðasögu Skagafjaðrar og
þá fékk ég leyfi frá störfum á
skjalasafninu til að ritstýra því
verki. Þá var Unnar Ingvarsson
frá Sólheimum í Svínadal ráð-
inn aðstoðamaður minn við
skjalasafnið til að sinna allri
daglegri starfsemi, en ég var
þar skjalavörður áfram að
nafninu til allt þangað til nú í
fýrir nokkmm dögum að geng-
ið var formlega frá starfslokum
mínum þar.”
- Ég þarf víst ekki að spyrja
hvað sé þá framundan?
„Byggðasagan er svo krefj-
andi og umfangsmikið verk-
efni að ég varð að losna alfar-
ið frá Safnahúsinu til að sinna
henni. Eins og margir vita kom
fyrsta bindið út fyrir síðustu jól
og nú er ég kominn á skrið
með 2. bindi sem áætlað er að
komi út fyrir jólin 2001. Þar
verður fjallað um Staðarhrepp
og Seyluhrepp og nú er ég
þessar vikumar að skrifa mig
fram á Langholtið.Ég fer á
hverja einustu jörð, oft á sum-
ar, og leita upplýsinga hjá ábú-
endum eða öðmm staðkunnug-
um, tek myndir og reyni að
kynna mér landið. Svo þarf ég
að ganga nokkrar ferðir í Stað-
arfjöllin í sumar og leita selja
og fornbýla. Ég er með dellu
fyrir seljum”, sagði Hjalti að
endingu.
- Og var ekki gaman að koma á
bæi og ræða við fólk um þessar breyt-
ingar og væntingar sem menn höfðu
vegna þessara tækniframfara?
„Jú virkilega, það var alveg stórkost-
legt oft. Það má samt segja að á þessum
tíma, a.m.k. fyrstu tíu - tuttugu árin, að
lítið breyttist hjá mér í starfinu. Þannig
að til að sinna því þurfti maður miklu
lengri tíma en svokalla dagvinnu, en eft-
irvinna var þá ekki til í þessu starfi. En
það var ýmislegt byltingarkennt sem átti
sér stað varðandi vélar og framkvæmdir
á þessum tíma. Það sem var búið að ráð-
leggja, og þær teikningar sem við vomm
búnir að fá frá hönnuðunum, að þær
voru innan fárra ára orðnar úreltar. Með-
al annars vegna þess að búin stækkuðu,
vélarnar stækkuðu og þær komast ekki
inn í húsin. Þá þurftu húsin að breytast
og þá voru stundum ákaflega skemmti-
legar umræður, ákveðnar skammir á
hönnuði, lánastofnanir og aðra, og eftir-
litsmanninn líka, en það var nú yfirleitt
vinsamlegt, eins og reyndar öll samskipti
við byggingamefhdimar í hveijum hreppi,
en starfið hvfldi mikið á formönnum
þeirra. Og það kom fyrir að maður var
spurður að því af bóndanum sem þá var
búinn að byggja fyrir fjórum árum, eða
kannski ekki nema tveimur, þegar hann
krafði mann að koma á staðinn og skoða
húsin: „Þessa teikningu léstu mig hafa
og það em tvö ár síðan. Nú keypti ég vél
í vor og hún kemst ekki inn til að moka
húsið. Hvers konar þjónusta er þetta?”
Ég kom þessum skilaboðum að sjálf-
sögðu til hönnuðinna og til lánastofnun-
arinnar.
Þannig að ég held að hinn almenni
bóndi, framleiðandi og framkvæmdarað-
ili, að hann hafi oft á tíðum ekki verið
seinni að taka við sér og taka upp nýjar
aðferðir heldur en hönnuðurinn.”
- Manstu eftir einhverju skemmti-
legu dæmi þessu tengdu, þegar menn
voru kannski að hanna hlutina sjálfir?
„Jú jú mörgum sjálfsagt. Hvað stend-
ur upp úr í augnabliknu er ég ekki með
alveg á takteinum. Þó minnist ég þess að
Strandamenn, bændur í Strandasýslu,
vom hvað fyrstir manna að byggja svo-
kallaðar flatgiyfjur, með súrheysgeymsl-
um þar sem hægt var að koma vélum að.
Það fyrsta sem ég sá hjá þeim var að
gömlum húsum var breytt, á tveimur
bæjum þannig að bændumir gátu notað
vélamar til að færa heyið inn í votheys-
geymslumar og taka það líka þaðan út,
ákaflega nýstárlegt. Ég held að Stranda-
menn hafi verið forgöngumenn þessar-
ar heyverkunar. Þessi tækni mddi sér til
rúms vítt um land en síðan kom allt í
einu ný tækni sem gerði þessa verkun úr-
elta. Það var þegar menn fóm að pakka
heyinu í plast, rúllubaggatæknin. Allt í
einu vom hlöður eiginlega orðnar óþarf-
ar, eða það þurfti a.m.k. miklu minni
geymslur fyrir heyið en áður.
Byltingin kom svo snögglega, að
þetta var svolítið sláandi fyrir þá sem
vom kannski nýbúnir að byggja háa
tuma, stórar flatgryfjur eða þurrheys-
hlöður.”
- A hvaða tímahli heldurðu að hafa
verið mest byggt á svæðinu?
„Ég býst við að það hafi verið á ámn-
um 1960 - ‘80. Þá má segja að eitthvað
hafi verið byggt á hverri einustu jörð í
sumum hreppum.
Égfullyrði að Teiknistofan hafi veitt
ágæta þjúnustu til bænda um tíðina. Það
verður að segjast eins og er að þar hafa
verið miklir og ágætir hönnuðir, og á-
gætir menn sem þar stjómuðu, s.s. Þórir
Baldvinsson sem var forstöðumaður
teiknistofunnar íyrstu árin mín og síðan
tók Ólafur Sigurðsson við og síðan
Gunnar Jónasson sem ennþá er starfandi
í greininni. Þá má ekki gleyma burðar-
þolshönnuðinum Sigurði Sigvaldassyni
verkfræðingi, en hann er sá maður sem
unnið hefur það stórkostlega þrekvirki
að teikna burðarþolsteikningar líklega í
flestallar byggingar á lögbýlum á íslandi,
sem að byggðar voru á 30-40 ára tíma-
bili”, sagði Ingvar Gýgjar Jónsson í lok
þessa spjalls síns við blaðamann Feyk-
is.
Utboð
Vatnsveita Skagafjarðar óskar eftir tilboðum í gerð vatnstanks fyrir
vatnsveitu Hofsóss.
Tankurinn verður byggður í landi Engihlíðaf um 5 km ofan við Hofsós.
Helstu magntölur:
Jarðvinna 1200 m3
Steypumót415 m2
Bendstál 5250 kg
Steinsteypa 72 m3.
Verkinu skal að fullu lokið 15. september 2000.
Útboðsgögn verða seld á kr. 5000 hiá Stoð ehf. verkfræðistofu.
Aðalgötu 21, Sauðárkróki frá og með fimmtudeginum 11. maí.
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Vatnsveitu Skasafjarðar Borgarteigi
15 Sauðárkróki kl, 11,00 föstudaginn 26. maí 2000.
Veitustjóri.
Bændur athugið!
Vorum að fá mikið úrval af landbúnaðarvörum s.s.
dráttarvélasætum, vinnuljósum, vinnuvéladekkjum,
rafgeymum og gúmmístígvélum á mjög góðu verði.
Við eigum einnig til smursíur í flestar gerðir bíla og
vinnuvéla.
Heyvinnslutæki frá Fransgárd í Danmörku til á lager.
Komið og kynnið ykkur úrvalið hjá okkur.
Starfsmenn Bílabúðar KS
Freyjugötu 7-9 Sauðárkróki