Feykir - 23.08.2000, Blaðsíða 4

4 FEYKIR 27/2000
„Auðveldara en áður að verða sér út um vín“
segir Björn Mikaelsson yfirlögregluþjónn í viðtali um unglingadrykkju og fleira úr starfinu
„Það eru miklu fleiri hættur á vegi unglinga nú en voru hérna áður fyrr, sérstaklega með
tilkomu fíkniefnanna. Þegar ég var að alast upp voru fíkniefni ekki til hér og það eru gerð-
ar allt aðrar kröfur til unglinga í dag en var hér áður. I sjálfu sér eigum við ágætt samstarf
bæði við unglinga og foreldra, en auðvitað mætti ástandið vera betra, sérstaklega í kring-
um dansleikina. Aldurslágmarkið þar er 16 ár og auðvitað er alltof mikið um áfengis-
neyslu, ásamt því að alltof mikið er af of ungum krökkum í kringum danshúsin. Það er
kannski hópur af fjórtán ára og fimmtán ára unglingum, utan við dansstaðina sem ekki
komast inn. En eins og fyrirkomulagið er í dag þá komast þeir sem verða sextán ára á ár-
inu inn á þessa staði. Það er þessir krakkar undir aldri sem sækja stíft að komast á sveita-
böllin og auðvitað er drykkja meðal þeirra. Það er verið að reyna að spyma við fótum og
koma í veg fyrir þetta, en það gerir lögreglan ekki ein. Og ástandið mætti vera betra í Mið-
garði sem er okkar stærsta hús. Við reynum að vera með þrjá lögreglumenn á vakt í bíl
fyrir utan og a.m.k. einn óeinkennisklæddan inni á dansleiknum. Síðan hefur björgunar-
sveitin verið okkur til halds og trausts og hjá sveitarfélaginu eru líka nokkrir aðilar sem
reyna að koma menneskjulegu lagi á þetta. Það hefur gengið nokkuð vel, en auðvitað
breytir maður ekki þróuninni í einum vettvangi. Við erum að reyna að koma í veg fyrir að
unglingamir fari sér á voða, eða verði sér og öðrum til skammar”, segir Bjöm Mikaelsson
yfirlögregluþjónn á Sauðárkróki, en mikil unglingadrykkja á dansleikjum í sumar hefur
verið nokkuð til umfjöllunar að undanförnu.
- En hefur ekki reynst
styrkur af foreldraröltinu?
„Já það hefúr gert það, en sú
hjálp mætti vera öflugri, það
eru of fáir foreldrar sem vilja
taka þátt í þessu, en við höfum
séð það á Sauðárkróki yfir vet-
urinn að foreldraröltið skilar
miklum árangri.”
- En nú hefur sjálfræðisald-
urinn verið hækkaður upp í
átján ár, en aldurstakmarkið á
dansleikina er 16 ár. Væri ekki
bara einfaldara að aðilar beittu
sér fyrir því að það yrði hækk-
að upp í 18 ár og koma síðan á
dansleikjum fyrir unglinga
undir 18 ára aldri?
„Okkur hefur dottið þetta í
hug og þetta er í umræðunni
núna. Það er verið að leita leiða
til að reyna að koma í veg fyr-
ir þessa miklu drykkju ungling-
anna.
Auðveldara að útvega
hass en vín
Það er miklu auðveldara að
verða sér út um vín í dag en var
hér áður fyrr. Að sumu leyti er
þetta vegna tilkomu bjórsins,
fólk virðist sumt hvert ekki líta
beint á bjórinn sem áfengi. Það
virðist sem margir séu tilbúnir
að kaupa áfengi fyrir ungling-
ana og sumir segja líka að það
sé auðveldara að útvega sér
hass en áfengi.”
- Varla er sú raunin hér um
slóðir?
„Kannski ekki mikið og við
sleppum e.t.v. frekar en aðrir.
En það hafa samt komið upp
fíkniefnamál hér á Sauðár-
króki, en sem betur fer kannski
ekki stórvægileg og við eigum
ekki marga svona „króníska”
neytendur, aðallega er þetta í
kringum fikt, en þetta er til
hérna. Og það er eins og sumir
segja, það er léttara að útvega
sér hass og fíkniefni heldur en
áfengi, og það er vitað mál að
öllum þessum hljómsveitum
sem eru að koma hingað, eins
og t.d. í Miðgarð, að það fylgir
þessu alltaf eitthvað af fíkni-
efnum og fólki sem þeirra
neytir. Það er þessvegna sem
við erum með einn mann inni,
óeinkennisklæddan, að við
erum að reyna að koma í veg
fyrir þessa neyslu. Og það er
bara reynslan á þessum litlu
stöðum, að þegar unglingar á-
netjast, þá fara þeir suður. Þetta
munstur þrífst ekki í fámenn-
inu og þess vegna flosna ung-
lingamir upp af litlu stöðunum
og fara suður í mannhafið.
Og það er ekkert skrítið að
sölumennirnir komi hingað.
Hér er framhaldsskóli og dans-
leikirnir. Þar er markaðurinn,
ekki bara hér heldur allstaðar
þar sem framhaldsskólar eru.
Þannig að við þurfum að vera
vel á verði og ekki síður for-
eldramir.”
Ekki hátt skrifuð
Bjöm Mikaelsson tók við
starfi yfirlögregluþjóns á Sauð-
árkróki 1. aprfl 1983, en þá
hafði enginn verið í því starfi í
nokkurn tíma, eða frá því að
Gunnar Þórðarson lét af stöif-
um.
„Ymsir félagar mínir í lög-
reglunni á Akureyri voru hálf-
undrandi á því að ég skyldi
sækjast eftir þessu starfi og
hvöttu mig ekki beinlínis til
þess. Einhvem veginn var það
þannig að lögreglan á Sauðár-
króki hafði ekki mikla tiltrú
manna á þessum tíma. Hún
hafið lent svolítið í fjölmiðlun-
um og frægt var orðið hálfgert
hernaðarástand sem ríkti hér á
gamlárskvöld. Það var reyndar
búið þegar ég kom hingað, en
engu að síður man ég að kvíði
var í mönnum fyrsta gamlárs-
kvöldið eftir að ég kom hingað
á Krókinn. Ég brást hinsvegar
þannig við því að ég opnaði
lögreglustöðina og bauð upp á
snittur, gos og öl og það var allt
í Ijúfa löð í bænum. Þannig
hefur það líka alltaf verið,
aldrei komið til neinna stórra
vandræða. Auðvitað var ekki
alltaf dans á rósum að taka við
þessu starfi á sínum tíma, og
ýmiss vandamál sem við var að
fást, en við erum með gott lið
héma og þetta hefur allt saman
leyst farsællega, vil ég meina.”
Strangari viðurlög
Aðspurður segir Bjöm að
þegar hann kom til Sauðár-
króks vom stöður lögreglu-
manna fimm, fljótlega var síð-
an einni stöðu bætt við, þannig
að þær vom orðnar sjö með yf-
irlögregluþjóninum, og fjölg-
aði síðan upp í átta fyrir
nokkmm misserum þegai- ráð-
ið var í stöðu rannsóknarlög-
reglumanns.
„Fjárveitingamar em náttúr-
lega miðaðar við áramót og
okkur er ætlað að vera innan
ramma fjárlaga. Við höfum
stundum farið lítillega fram úr
og í fyrra t.d. fórum við 3%
framyfir. Þetta hefur verið látið
átölulaust, en samt sem áður
þurfum við alltaf í byrjun
næsta árs á eftir að borga það
sem við fómm framyfir. Þetta
eru ekki háar fjárhæðir og við
höfum alltaf sagt að það er of
naumt skammtað til okkar.
Okkur vantar svona 3-4 millj-
ónir til að geta haldið úti
þokkalegu eftirliti með um-
ferðinni í héraðinu, en Þjóð-
vegur eitt liggur eins og kunn-
ugt er hér í gegn.
Verkefnin hafa verið að
aukast, ökumönnum og öku-
tækjum hefur fjölgað mjög síð-
ustu árin, bflamir eru alltaf að
verða betri og betri og hrað-
skreiðari, vegirnir hafa líka
batnað mikið. Þetta er náttúr-
lega ástæðan fyrir auknum um-
ferðarhraða og við sjáum það á
slysunum líka, að það þarf að
auka eftirlit lögreglu á þjóð-
vegunum. Einhvernveginn
verðum við að fækka slysum
og við gemm það ekki öðmvísi
en lögreglan sé sýnilegri í um-
ferðinni og í öðm lagi með því
að hækka sektirnar, viðurlögin
verði strangari.
Skriffinnskan of mikil
Við höfum verið að reyna
að halda úti bfl hér við radar-
mælingar og almennt umferð-
areftirlit, en við höfum ekki
getað gert það eins og við sjálf-
ir hefðum viljað. Og það má
orða það þannig að þess vegna
hafi lögregla á Norðurlandi
tekið höndum saman um að
samnýta bæði tækjakost og
mannafla. Og það þýðir að við
erum í samstaifi meira og
minna allt sumarið og þannig
hefur það verið undanfarin ár.
Við reynum að gera út einn
lögreglubíl á þjóðvegina með
tveimur lögreglumönnum,
annar kannski héðan og hinn úr
öðm umdæmi.
Auðvitað er það rétt að við
sjáumst ekki nægilega oft en
við reynum að vera eins mikið
á vettvangi og mögulegt er, en
það má líka segja sem svo að
innivinna lögreglumanna, það
er skýrsluvinnan, frágangur
mála, er alltaf að aukast. Það
eru alltaf gerðar meiri og meiri
kröfur til slíks. Og þegar menn
eru að vinna úti á vegum og
koma inn eftir 4-6 tíma eftirlits-
ferð, þá ernrn við með kannski
2-3 tíma innivinnu í pappímm.
Ég held að þurfi að breyta
þessu kerfi, þannig að það
verði meira skrifstofufólk sem
vinnur upp úr gögnum lög-
reglu. Ég held að það verði
framtíðin, en lögreglumaður-
inn skrifi að sjálfsögðu undir
sína skýrslu í lokin. Með til-
komu tölvukerfanna er hægt að
vinna þetta að mörgu leyti létt-
ara en gert er í dag.”
Fáum ýmislegt
framan í okkur
Oft verður lögreglan skot-
spónn?
„Auðvitað gemm við aldrei
svo öllum líki. Ég hef stundum
orðað það þannig að allir vilja
löggæslu, svo framarlega sem
það kemur ekki við mig eða
mína. Við emm í ákveðnu
eftirlits- og þjónustuhlutverki
og við reynum að vinna starf
okkar samviskusamlega og
gæta hagsmuna allra. Auðvitað
er það mjög vandasamt og við
fáum ýmislegt framan í okkur
sem við eigum ekki skilið, en
við verðum líka að læra að jvila
það. Og mörgu hefur verið log-
ið upp á okkur. Maður heyrir
oft sögur af málum sem maður
þekkir náttúrlega alveg út í
gegn, en sögumar em svo gjör-
samlega út í „hróa”. Það em
alltaf ákveðnir aðilar sem em
tilbúnir að trúa öllu illu upp á
okkur”, sagði Bjöm Mikaels-
son yfirlögregluþjónn að end-
ingu.