Feykir - 18.10.2000, Blaðsíða 4

4 FEYKIR 35/2000
„Algjör lottóvinningur, því þarna var hver
dagur farinn að skipta verulegu máli“
Hafdís Guðnadóttír á Sauðárkróki þurfti að fara í lifraskipti, fékk þrjú útköll og biðin
var tíu mánuðir eftir líffærinu
„Við vorum búin að vera í Reykjavík lengi í þetta skiptið og eginlega
búin að gefast upp á því að þetta mundi ganga. Ég var orðin vonlítil um
þetta leyti og heilsunni fór stöðugt hrakandi. Við vorum því á leiðinni
norður tilbúin að taka örlögunum, þetta virtist útilokað mál að fá líffær-
ið. Við vorum búin að fá útkall tvisvar, mikil vonbrigði í bæði skiptin
og síðan voru liðnir um tíu mánuðir. En þá allt í einu kom kallið, það
var lifur til ráðstöfunar sem hentaði mér, heilbrigt líffæri ólíkt því sem
var í íyrri tvö skiptin. Og það var ekkert með það að við vorum drifm
út á flugvöll þama strax um kvöldið og aðgerðin var framkæmd á Rík-
isspítalanum í Kaupmannahöfn um nóttina. Já, það verður ekki annað
sagt frá okkar hlið en þetta hafi verið algjör lottóvinningur. Þama var
hver dagur farinn að skipta verulegu máli og ég var orðin virkilega
tæp”, segir Hafdís Guðnadóttir 55 ára húsmóðir á Sauðárkróki en hún
fór í lifraskipti á síðasta vori eftir að hafa átt við ólæknandi sjúkdóm að
stríða til fjölda ára. Hafdís var búin að bíða lengi eftir líffæri og trúlega
hefur ekki mátt tæpara standa í þetta skipti. Lifraskipti em fremur sjald-
gæf og er Hafdís fyrsti íslendingurinn sem kemur úr þeirri aðgerð frá
Kaupmannahöfn, eftir því sem best er vitað, en bmgðið getur til beggja
vona með þessar aðgerðir og grundvallaratriði að viðkomandi hafi
lifað heilbrigðu lífi.
Síðustu þrjú misserin hafa verið á-
kaflega ertlð hjá fjölskyldunni á Sæ-
mundargötu 15 á Sauðárkróki, en þar
búa Hafdís Guðnadóttir og Birkir Ang-
antýsson maður hennar, en það var í
mars 1990 sem það uppgötvaðist að
Hafdís var með mjög alvarlegan sjúk-
dóm. Það er því komið á ellefta ár síðan
Hafdís fór að finna fyrir eymslum af
völdum sjúkdómsins, en hann getur
verið ákaflega erfitt að greina, enda afar
sjaldgæfur.
„Fólk hafði orð á því við mig hvað
ég væri orðin gul og sjálf var ég orðin
smeyk þegar ég sá guluna í augunum á
mér. Ég vissi að gula var gjaman tengd
krabbameini og fannst þetta því óþægi-
legt. Svo var ég stödd með bamabarn-
ið mitt hjá Ólafi Ingimarssyni, sem þá
var læknir á Sauðárkróki. Hann lítur á
mig og segir: „En heyrðu góða held-
urðu að þú þurftir ekki að láta líta á þig,
mér lýst ekkert á útlitið á þér.” Það
verður úr að hann setur mig í allsherjar
rannsókn og sendir mig svo suður, og
þá í þeirri meiningu að ég sé líklega
með krabbamein. Ég fer í miklar rann-
sóknir fyrir sunnan, en þeir ftnna ekkert
krabbamein. Læknirinn minn Hallgrím-
ur Guðjónsson heldur rannsókninni á-
fram og er ákveðinn í því að ftnna hvað
þetta er. Það kemur í ljós við miklar
rannsóknir. Þetta reynist vera svokallað
innra ofnæmi, sjúkdómur sem býr um
sig í lifrinni og er ólæknandi. Það eina
sem kemur til greina em lifraskipti.
Þetta kom í ljós í rannsókn í marsmán-
uði 1999. Mér em gerð grein fyrir þessu
Hafdís á Ríkissjúkruhúsinu í Kaupmannahöfn tíu dögum eftir lifra-
skiptiaðgerðina.
Hafdís og Birkir heima á Sæmundargötunni. Síðustu misserin hafa þau búið
í ferðatösku, verið á sífelldu ferðalagi milli Sauðárkróks og Reykjavíkur.
og eini möguleikinn sé þessi. Það
hringsnérist allt fyrir mér, en það var
ekki um annað að ræða en fara í lifra-
skiptin, þó það gæti brugðið til beggja
vona. Og ég var strax jákvæð fyrir að
fara í þessa miklu aðgerð.
Reglusemin kom sér vel
Ljósi punkturinn í þessu öllu var það
að möguleikarnir á því að aðgerðin
ntundi heppnast voru stómm meiri
vegna þess að ég hafði lifað heilbrigðu
lífi, hvorkti reykt né dmkkið. Þeir gáfu
mér 90% von, en fyrir drykkjufólk og
fólk sem hefur lifað óheilbrigðu lífi,
fólk sem fengið hefur skorpulifur, em
líkurnar að mér skilst taldar miklu
minni og margir hafa ekki lifað af lifra-
skiptiaðgerð.
Og nú hófst leitin að líffærinu. Tveir
mánuðir liðu og 19. maí fengum við
fyrsta útkallið. Við vomm á leiðinni út
á Keflavíkurflugvöll, þegar okkur var
snúið við. Líffærið haft reynst óheilbrigt
og við fómm aftur norður. Þrem dögum
seinna fáum við aftur útkall. Og þar
sem við vomm stödd fyrir norðan vor-
um við send með leiguflugi beint frá
Akureyri til Hróarskeldu í Danmörku.
Þegar við komum út fengum við þær
fregnir að líffærið hafi reynst óheilbrigt
og okkur var snúið heim að nýju. Við
urðum enn að bíða eftir líffæri og sú bið
var löng”.
Þau Hafdís og Birkir segja að það
megi heita að þau hafi búið í ferðatösku
síðustu þrjú misserin. Ferðimar hafa
verið margar á milli Sauðárkróks og
Reykjavíkur, þar sem þau hafa dvalið
langdvölum. Og í Reykjavík var í eng-
in hús að venda nema hjá frændum og
vinum. Birkir segir að það vanti alveg í-
búðir í borginni fyrir fólk utan af landi
sem er með sjaldgæfa sjúkdóma. „Ef
hún hefði verið með hjartasjúkdóm eða
krabbamein þá hefðum við fengið íbúð
um leið”, segir Birkir.
- En Hafdís, hvemig leið þér á þess-
um biðtíma eftir líffærinu?
„Mér leið ákaflega illa og sjúkdóm-
urinn áperðist mjög hratt síðustu mán-
uðina. Ég var orðin ákaflega máttlítil og
úthaldslaus. Gat eiginlega ekkert gert,
var hætt að geta sinnt heimilisstörfun-
um. Maður var líka orðin ákaflega von-
lítil um að þetta mundi ganga, og tæp að
öllu leyti má segja.”
Hafdís segir að það virðist vera ákaf-
lega erfitt að fá lifur. mun erfiðara með
líffæragjafa en varðandi t.d. ným og
hjarta. I ljósi þess segir hún að það komi
sér ekki á óvart þær fregnir að menn séu
farnir að framleiða líffæri með klónun.
Og Birkir skýtur því inni í að Danimir
hafi haft orð á því að íslensku líffærin
séu alveg gull miðað við þau dönsku,
bresku og bandarísku, og vilji nteina
það að Islendingar lifi heilbrigðara lífi
en þessar þjóðir, hvað sem er nú hæft í
því, en t.d. Danirnir eru t.d. orðlagðir
fyrir mikla bjórdrykkju.
Rúma níu tíma á
skurðarborðinu
Það var svo að kvöldi 10. apríl sem
þau Hafdís og Birkir héldu til Dan-
merkur ásamt dönskum læknum frá
Reykjavík. Og að þessu sinni var líffær-
ið með í för, en það er úr Islendingi.