Feykir - 01.11.2000, Blaðsíða 5

37/2000 FEYKIR 5
Reið-vegir liggja til allra átta
Þegar haustar að fara bænd-
ur og hestamenn að draga und-
an reiðskjótum sínum og sleppa
þeim í hagana þar sem klárarn-
ir fá að dorma fram eftir vetri
hvíldinni fegnir. Eigendur og
umráðamenn skemmta sér á
hinn bóginn við ferða- og
gangnamannasögur eftir sér-
deilis vel heppnað útivistarsum-
ar þar sem hesturinn, félags-
skapurinn og umhverfið móta
minningarnar. Skipulag næstu
ferðar hefst innan tíðar, hvaðan
á að leggja upp, hvert skal
stefna og hvar eru bestu reið-
göturnar. Það er einmitt þessi
síðasti þáttur, reiðgötumar, sem
er umfjöllun þessarar greinar.
Umferð ríðandi manna um
landið þveit og endilangt hefur
tíðkast frá því að landið byggð-
ist enda hesturinn þarfasti
þjónninn allt fram á vélaöldina.
I dag hefur notkun hesta
breyst og ferðalög á hestum
orðinn stór liður í ferðalögum
bæði erlendra og ekki síður inn-
lendra aðila þar sem fleiri og
fleiri hestamenn kjósa að eyða
sumarleyfinu á ferð um landið á
reiðskjótum sínum. Bændur
þurfa og búhátta sinna vegna að
reka hross á afrétt og í haga-
göngu um lengri eða skemmri
veg. Hér er því ekki um fá-
mennan hagsmunahóp að ræða
heldur atvinnugreinar sem
þurfa samgönguleiðir.
Lengi vel var pláss fyrir alla
umferð á þjóðvegum landsins
en með malbikun vega, aukn-
um umferðarhraða og stórfjölg-
un ökutækja hefur ríðandi um-
ferð orðið að víkja og leitað
uppi leiðir þar sem hættan er
minni og mýkra undir fót. Þessi
aukna umferð reiðmanna hefur
haft í för með sér ákveðin
vandamál í umgengni um land-
ið.
Flestir telja það sjálfsögð
mannréttindi að ferðast um án
takmarkana á meðan aðrir telja
sig í fullum rétti að takmarka
aðgengi ókunnugra. Báðir hóp-
ar hafa nokkuð til síns máls.
Alltaf leynast innan um einstak-
lingar sem virða ekki lög skráð
og óskráð um eignarrétt. við-
kvænt svæði, lokun hliða, beit-
arrétt, og ónæði. Er nú svo
komið að fjöldi landeigenda
hefur fengið sig fullsadda af
„yfirgangi” hestamanna og lok-
að á gantlar og nýjar reiðleiðir,
læst réttum og aðhöldum. I
mörgum tilvikum er hér um að
ræða réttláta reiði sem þó allir
hestamenn verða fyrir en ekki
einungis sökudólgamir, sem em
gömul sannindi og ný. I öðmm
tilvikum er um að ræða alger
óliðlegheit og jafnvel ásetning
landeigenda sem ekki vilja um-
ferð urn nágrennið.
Hér í Skagafirði, sem kennir
sig við hross og hestamennsku,
er það því miður staðreynd að
reiðleiðir em mjög fjarri því að
teljast í viðunandi horfi. Kom
það berlega í ljós nú í sumar er
hópar stefndu á Vindheimamela
í tilefni brennureiðar. Glumdi
þá hátt í malbiki um allt mið-
héraðið í takt við umferðargný-
inn.
Úr þessum vandamálum
verður að greiða svo allir verði
sáttir. Ekki verður það gert með
tilskipunum að ofan því slfkt er
sjaldan varanleg lausn, heldur
verður að nást samkomulag
allra deiluaðila og lausnin að
koma frá hagsmunaaðilum. Til
þess að búa til samningsflöt þá
þurfa allir aðilar að sjá sér hag í
því að taka þátt í umræðunni.
Of mikið er í húfi fyrir alla til
þess að kyrrt megi liggja.
Þó svo að hver einstaklingur
stundi hestamennskuna á sinn
hátt þá er styttra en menn grun-
ar í að reglugerðir og tilskipan-
ir hefji innreið sína í ríkara mæli
en nú er s.s. varðandi öryggis-
mál, landvemd og landnýtingu
og þá hlýtur það að gefa ákveð-
ið forskot að hafa unnið heima-
vinnuna. Varðandi ferðaþjón-
ustuna þá er ekki vafi á að slík-
ar siðareglur koma til með að
vega þungt í markaðssetningu
framtíðarinnar.
í hverju felast tilögur
að úrbótum?
Af hverju eiga landeigendur
að liðka fyrir umferða ríðandi
manna, og hvað fá þeir í stað-
inn? Þettahlýturað verðaspum-
ingin sem flestir koma til með
að spyrja er umræðan hefst.
Svörin eru margvísleg.
I fyrsta lagi er oft um að
ræða gamlar þjóðleiðir sem
óheimilt er að loka svo um er að
ræða brot á 40.grein vegalaga
frá 1994. Umræða og fram-
kvæmdir að þessum toga gætu
hrint af stað skipulagningu á
öflugu „ferðaneti" þar sem
landeigandi/umráðamaður gæti
séð sér hag í því að auka þjón-
ustu við ríðandi menn og taka
gjald fyrir (leiðsögn, haga-
göngu, veitingar, flutning á
fólki, aðgang að rétt o.s.f.v) í
þriðja lagi gæti landeigandi
fengið í staðinn ákveðnar land-
bætur í fornti rétta, vegagerðar,
girðinga og skipulagðar um-
ferðar. Þannig gætum við séð
fyrir okkur hópa hestamanna úr
þéttbýlisstöðum sem kæmu ak-
andi með hesta hingað norður
um helgar og riðu út í Skaga-
firði á góðum götuni og sam-
einuðust okkur í þeim gleðskap
sem héraðið er einnig þekkt fýr-
ir og greiddu fyrir þá aðstöðu
sem í boði væri.
Raunverulegt dæmi um út-
gjöld ferðahóps. Venjulegur
ferðahópur í átta daga hestaferð
um nágrannabyggðir Skaga-
fjarðar, kaupir svefnpokagist-
ingu og hagagöngu en eldar
sjálft. Sameiginlegur kostnaður
35.000.á mann, peningar sem
allir verða eftir á svæðinu. Sam-
tals 4.375 kr. á mann á sólar-
hring.
Tilbúið dæmi urn mögulega
eyðslu á mann á sólarhring í
hóp sent fer ríðandi um og
kaupir alla þjónustu. Gisting
með morgunverði á ferðaþjón-
ustubæ 3000 kr. Veitingar 2500
kr. Hagaganga 150 kr. á hest.
Önnureyðsla 1000 kr. Samtals
tæplega 7.000 kr á sólarhring.
Hestamenn og aðrir þeir
sem um landið fara á hestum
verða einnig að líta alvarlega í
eigin barm og taka á því kæru-
leysi og tilætlunarsemi sem allt
of oft hefur viðgengist á ferð-
um. Sent betur fer er um að
ræða fáa einstaklinga sem lita
ljöldann og skilja eftir opin hlið,
hross eða fólk í umsjá ókunn-
ugra, eyðileggja réttir, girðingar
og annað í þeim dúr. Drykkju-
skapur hefur og reynst ásteyt-
ingarsteinn í samskiptum land-
eiganda og hestamanna.
Með betri og öruggari reið-
leiðum, auðveldari hliðum,
heldum réttum, góðum merk-
ingum og síðast en ekki síst
góðri þjónustu bænda og land-
eigenda ætti vandamálunum að
fækka og árekstrunum um leið.
Hið opinbera, bæði ríki og
sveitarfélög með vegagerðina í
broddi fylkingar ættu að sjá
verulegan hag í að leggja mál-
inu lið, bæði hvað varðar ör-
yggisþáttinn og ekki síst mark-
vissari markaðssetningu á hesta-
tengdri ferðaþjónustu sem fram
færi í sátt við land og menn. Nú
er lag. Framundan er landsmót
í Skagafirði og það ásamt
Hestamiðstöð Islands ætti að
gefa okkur ákveðinn slagkraft
til framkvæmda á næstu árum.
Fari svo að Skagfirðingar
ríði á vaðið með mótun „siða-
reglna” þá er hér um að ræða
innlegg á landsvísu því vanda-
málin sem hér hafa verið talin
upp eru útbreidd og drög að
lausnum kærkomin.
Til að reifa þessi mál stend-
ur Hestamiðstöð íslands fyrir
málþingi um reiðvegi 7.nóvem-
ber nk. klukkan 10:30-16:00.
Málþingið verður haldið að
Hólum og er öllum opið.
Þátttökugjald er 1000 krónur.
Gunnar Rögnvaldsson.
(Höfundur er kennari á
ferðamálabraut Hólaskóla og
situr í áhugahóp um reiðvega-
mál í Skagafirði).
KÆRU BÆJARBÚAR!
2. og 3- nóvember ætla 10. bekkingar að hafa sitt
árlega maraþon. Að þessu sinni urðu „gömlu
dansarnir” og prjónaskapur íyrir valinu.
Einnig verður hinn sívinsæli súrsæti svínakjötspott-
réttur seldur fimmtudaginn 2. nóvember milli kl. 18-20.
Athugið að vegna góðra undirtekta á síðasta ári verður
tekið á móti pöntunum miðvikudaginn 1. nóv. milli
kl. 17 og 19 og fimmtudaginn 3. nóv. kl. 17-19 í síma
433 6103.
Verð: Fvrir tvo kr. 1200, (Innifalið: pottréttur með
hrísgrjónum fyrir tvo með einu snittibrauði og 2 1 af
gosi).
Fvrir fjóra kr. 1900. (Innifalið: pottréttur með hrís-
grjónum fyrir fjóra með tveimur snittubrauðum og
2 1 af gosi).
FRÍ HEIMSENDINGARÞJÓNUSTA
10. bekkur Árskóla