Feykir - 20.12.2000, Blaðsíða 14

14 FEYKIR 44//2000
Lög unga mannsins
Rifjuð upp á sólarlitlum dögum fyrir vini og kunningja
„Ýmsar minningar frá bemsku og unglingsárum vakna í huga mér
þegar ég heyri tiltekna músík. Þær hugsjónir eru öðrum skýrari þótt
þær byggist á heym! Elvis á sérstakan sess, en hann kemur ekki við
sögu hér, heldur aðrir snillingar. Um leið og Jakob Hafstein upphefur
Söng villiandarinnar er ég óðara horfínn heim í stofu á Skag-
firðingabraut 15 á Sauðárkróki, lítill snáði á laugardegi að liðnu
hádegi, saltfiskbein og roð á diskbörmum á borðinu, grjónagrautur
með súru slátri á tönnum, vatn rennandi í vask. Og smám saman
blandast margvísleg lykt af hreinsiefnum þessu andrúmsloíti í órofa
takti við Óskalög sjúklinga......“
Þannig kemst Sölvi Sveinsson m.a. að orði í inngangi í einu smákveri
sínu, sem hann sendir gjaman til vina og kunningja fyrir jól, og menn
hér áKrók kalla „jólakortin frá Sölva.“ Gamli Króksarinn brást vel
við þegar ritstjóri Feykis fór fram á það við hann að fá að glugga í
þessi kver og birta eitthvað úr þeim. Allvænn búnki barst nokkmm
dögum síðar og þessi hér varð fyrir valinu, en hér á eftir birtast brot
úr „Lög unga mannsins“, með þeim undirtitli er í fyrirsögn greinir.
Tikk-takk, tikk-takk, og alltaf var
hún amma mín svo ósköp væn; Alfreð
Clausen er samgróinn laugardögum
æskunnar eins og þvotturinn sem
blaktir letilega á snúrunni hjá Dóru
Valda rakara. Tommi í Syðribúðinni
röltir upp tröppumar í Reykholti með
sínu lagi, buxumar signar niður á miðj-
ar mjaðmir að vanda. Bjössi Narfa er
úti í garði á axlaböndunum með þum-
alfingur undir buxnastreng og skallinn
hvítur, en þó ekki eins hvítur og fjöllin
fyrir handan; veturinn boðar komu
sína. Bína Valla rennir heim að húsi á
rauða hjólinu. Tindastóll tígurlegur á
sínum stað, snjór í giljum, og lífið í
föstum skorðum innan sjónbaugs úr
eldhúsglugganum heima; héðan sést
ekki inn í stofu hjá Bjössa Narfa þar
sem Basil fursti bíður mín í traustu
skinnbandi, fimm hefti bundin saman í
hverja bók, röðin jafnbreið í hillu og Is-
lendingasögumar í útgáfu Guðna Jóns-
sonar.
þór Stefánsson tónskáld kenndi
okkur söng í bamaskólanum og tón-
fræði þegar við stálpuðumst. Hvern
mánudagsmorgun í barnaskóla sung-
um við á ganginum til að fagna nýrri
viku hvemig sem veiddist og viðraði;
Eyþór lék undir á píanóið. Svo gekk
hver bekkur til sinnar stofu í hæfilegri
andakt. Sjóndepra háði þessum virðu-
lega manni sem jafnan var með hvítt
hálstau, og stundum finnst mér sem
kröftum hans hefði verið betur varið til
tónsmíða en kenna óstýrilátum ung-
mennum söng; Lindin er ákaflega fal-
legt lag og mér verður ætíð hugsað til
gamla mannsins þegar ég heyri það
sungið. Hann fæddist á fýrsta ári aldar-
innar og lést nú fyrir skömmu; hyggju-
vitið óbilað með öllu fram í andlátið.
Eg söng í bamakirkjukómum hans
Eyþórs að minnsta kosti tvo ef ekki
þrjá vetur unz rödd mín guggnaði á
unglingsárum og festist á einhverju
bili, svo að nú kemst ég hvorki niður í
fjöm né upp á Nafir, svo ég taki nú mið
að heiman til að lýsa því hvað ég er
mikill skussi að syngja, þótt ég leyni
því laglega í fjölmenni. En kórinn er
vissulega kraftmikill í minningunni, og
við sungum mikið, enda vom bama-
messur flesta sunnudaga á vetmm. Við
sungum skímarsálma þegar svo bar
við, en mest þó á jólum, Heims um ból,
í Betlehem var bam oss fætt, öll erind-
in, annars man ég ógreinilega eftir öðr-
um sálmum, nema náttúrlega Afram
Kristsmenn, krossmenn, kóngsmenn
emm við. Mér þótti þetta gott lag, eins
og þá var sagt, ekki sálmur, þetta var
eina lagið sem við sungum í kirkjunni,
og ég held að allur kórinn hafi sungið
af krafti - og margir komist býsna hátt
upp.
Sigurlaugu ömmu þótti illskárra
að horfa á myndir af Bítlunum en Roll-
ing Stones þegar ég var að dásama
snilld manna í útlöndum í samanburði
við hljómsveit Hauks Þorsteinssonar,
Rómó og Geira og Flamingó svo ég
nefni nú einungis staðbundna snillinga
og em enn að, Haukur hjá guði, en hin-
ir heima á Krók.
„Það er óskaplegt að sjá þessa ungu
menn”, sagði amma þegar ég sýndi
henni myndir af Mick Jagger og félög-
um. Sérstaklega þótti henni Charlie
Watts ólánlegur á litmynd í Bravo,
enda er hann einatt til augnanna, held
ég, eins og Bjartur í Sumarhúsum þeg-
ar hann horfir á kúna. Eg var alltaf
Bítlamegin í samanburðarfræðunum,
og víst var notalegt að sitja á síðkvöldi
og hlusta á John Lennon & félaga og
má einu gilda hvað lag er undir nálinni:
Unglingur í svörtum jakka, lakkrísbindið vandlega hnýtt, nælonskyrtan
jafnköld og hún er hvít og svört gleraugun fela óöryggið sem sést best á
því að ég er með hendur í vösum.
öll eldri lög piltanna flytja mig á töfra-
teppi norður yfir heiðar og beint í norð-
austurherbergið heima á Skagfírðinga-
braut 15 þar sem rauða Radionett-út-
varpið stendur á gólfínu við hliðina á
rúminu mínu stillt á Radio Luxemburg
eða Caroline og það er kalt og stjömu-
bjart úti og þessir seiðandi tónar em
ómótstæðilegir þangað til svefninn lok-
ar augunum og ég vakna við rjúkandi
kakóilminn úr eldhúsinu. Amma kom-
in á stjá og búin að slökkva á útvarpinu
mínu og taka til skólafötin. Morgunn
undir mjúkum höndum frá 19. öld sem
slökktu á Radio Luxemburg til þess að
taka veðrið og búa drenginn í skóla til
hádegis með kakó og kleinum við eld-
húsbekkinn.
Svo kom Yesterday, en þá var ég
ekki heima, heldur í grænhvítum vega-
vinnuskúr í Álftafirði eystra, unglingur
í brúargerð hjá Sigurði á Sólbakka. Það
var komið fram í september, kvöldið
stjömubjart. Og kalt. Ég stend úti á
nærbuxunum að pissa fyrir nóttina,
hráslagi undir iljum, grænkan að dofna
á grasinu; köngulær leita inn í hlýjuna,
fuglar hættir að syngja á morgnana.
Dauf þularrödd innan við þilið frá Lux-
emburgarstöðinni samlagast kyrrðinni.
Svarta kletta ber við dimmbláan himin,
í fjarska geltir hundur á bæ; logn. Allt
í einu berast nýstárlegir hljómar út út-
varpinu og blandast bunuhljóðinu:
Paul McCartney að syngja Yesterday -
og iljamar að lokum ískyggilega kald-
ar, því að unglingnum dvelst með ólík-
indum úti undir þessum fallega haust-
himni. Svo stekk ég inn, skríð undir
sængina með döggvotar kjúkur og nýt
leifanna af laginu um leið og tæmar
öðlast lit og líf undir dúninum. Æ síð-
an finn ég yl streyma um fætur mér
þegar ég heyri Yesterday.
Og einhvem tíma á þessum ámm
söng Mick Jagger You better move on
sem vekur ljúfsárar minningar. í einu
vettvangi er ég horfinn heim í bama-
skólann okkar á Króknum, svo sem
steinsnar að heiman frá mér, og Gagn-
fræðaskóli Sauðárkróks á neðri hæð-
inni. Það er laugardagskvöld, ball í
innstu stofunni á neðri ganginum og
einhver órói í loftinu og áleitnar kennd-
ir innan rifja og undir þind, svo að ung-
ir, laglausir menn vita ekki í hvem fót-
inn þeir eiga að stíga þótt þeir hafi ver-
ið í danskennslu. Bítlamir og Rolling
Stones, Searchers og Kinks, Hermann
Hermíti og ýmsir fleiri eiga athyglina
óskipta, en við lærðum djæf og
tjatjatja, enskan vals og samba, minnir
mig, uppburðarlitlir drengir með brillj-
antíngreitt hár og ullarsokka á fótum.
Rigmor Hansen á bleikum kjól blés í
flautu þegar við áttum að bjóða upp og
lopafóðraðir fætur spóluðu á lökkuðu
parketi í leikfimisal eins og tmkkur í
aurbleytu og dansinn var hræðilegur.
Svo komu ilmandi stúlkur frá Heiðari
Ástvaldssyni í ofur stuttum pilsum og
hresstu upp á kunnáttuna í klassískum
samkvæmisdönsum um leið og angan
þeirra sendi ógnvekjandi leifturstrauma
um gelgjulega líkama feiminna ferm-
ingarsveina með hýjung á efrivör og