Iðjuþjálfinn - 01.06.2002, Blaðsíða 15

Krog prófinu á haustin, sem er lagt fyrir 6
ara börnin. Það var danskur talkennari sem
utbjó matstæki sem er lagt fyrir sex ára börn,
þetta er lagt fyrir allan bekkinn í einu, ýmis
hugtakaskilningur er skoðaður og hvort
börnin t.d. þekki tölur og form. Þegar búið er
að leggja þetta fyrir förum við sem erum í
fyrirlögninni saman yfir verkefni hvers
barns fyrir sig og metum hvaða börn þurfa
nreiri stuðning í bekknum.
Telurðu að það skili árangri að þú sem
iðjuþjálfi sért með íþessari vinnu?
Alla vega vilja þær hafa mig með og biðja
uúg um að koma. Áður ef við sáum börn
sem að okkar mati þurftu að fara í hreyfi-
þroskapróf, þá tók ég það en nú vísa ég á
Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra.
Varðandi aðkomu mína að skólamálun-
um þá er ég mjög ánægð með að eftir að hafa
tekið hreyfiþroskapróf á barni í Mýrarhúsa-
skóla þá hafði skólastjórinn samband við
ruig stuttu seinna og sýndi áhuga á að fá
iðjuþjálfa í skólann og unnum við saman að
því að komið var á eins árs tilraunaverkefni
þar sem iðjuþjálfi var ráðinn við skólann og
tvo leikskóla sem eru í nálægð skólans. Síð-
an var iðjuþjálfinn fastráðinn.
Þú einbeitir þér að þjónustunni við
nldraða, hvemig er aðkoma þín að þeim
málum?
Eg fæ beiðni um að fara heim til fólks.
Astæður fyrir beiðninni geta verið margar.
Það getur verið að fólk eigi erfitt með að
standa upp úr stól, komast fram úr rúmi,
snua sér í rúminu, fara á salerni, fara í stur-
tu, eða eigi erfitt með að annast sjálft sig á
einhvern hátt. Ég hringi alltaf áður í viðkom-
andi og við ákveðum hvenær ég kem. Ég
byrja á því að spjalla við fólkið um þeirra
vanda og kem með tillögur að lausnum í
samráði við það. Oft hef ég með mér hjálpar-
tæki t.d. ef ég veit að viðkomandi á erfitt
með að ganga um íbúðina, þá hef ég með
mer göngugrind og læt viðkomandi prófa
eða kem aftur stuttu seinna með þau hjálpar-
tæki sem viðkomandi þarf að prófa. Ég nota
°ft matstækið Mæling á færni við daglega
iðju. Þar kemur ýmislegt fram sem mér dytti
ekki í hug að spyrja fólk um og oft er síðan
baegt að taka á þeim erfiðleikum og leysa. Ég
aðstoða svo fólk við að sækja um hjálpartæk-
in. Ef fólk hefur fengið eitthvað hjálpartæki
áður þá þarf ég ekki að hafa samband við
lækni heldur get ég sent beiðnina beint í
Hjálpartækjamiðstöð Tryggingastofnunar
Kíkisins. Ef fólk hefur ekki fengið hjálpar-
t®ki áður þá sendi ég beiðnina til heimilis-
læknis og bið hann að útfylla hana eða ég út-
fylli það sem fólk þarf og það fer sjálft með
beiðnina til síns læknis. Síðan útskýri ég fyr-
ir fólki hvernig ferlið er. Stundum kem ég
aftur til þeirra, stundum ekki. Oft fer ég aft-
ur og aftur til fólks, það kemur e.t.v. einhver
nýr vandi upp. Oft er það yngra fólkið sem
er með einhverja sjúkdóma eða fötlun sem
hringir þegar nýr færnivandi kemur upp. Ég
er þá búin að byggja upp tengslin og fólkið
hringir sjálft í mig.
Mjög mikilvægt er að fólk hafi tök á að
búa heima eins lengi og það vill, við aðstæð-
ur sem eru viðunandi þrátt fyrir minnkandi
færni. Hægt er að nefna dæmi um eldri konu
sem ég fór til. Hún komst ekki út úr húsi
nema í fylgd einhvers. Eftir að hafa prófað
göngugrind þá segir hún „núna get ég farið
ein út í búð og verslað". Þetta gaf henni auk-
ið sjálfstæði og ánægju.
Ég er með ákveðnar skoðanir um
verksvið iðjuþjálfa varðandi
heilsuvernd aldraðra.
Hvað með heilsueflandi heimsóknir til
aldraðra?
Ég hef mikinn áhuga á því að þeim verði
komið á, svipað og gert er á Akureyri. Þar
fara iðjuþjálfar og hjúkrunarfræðingar heim
til 75 ára og eldri tvisvar sinnum á ári. Ég tel
að svona heimsóknir geti gert fólki auðveld-
ara að takast á við ýmis færni vandamál sem
koma upp og einnig geta svona heilsuefl-
andi heimsóknir verið fyrirbyggjandi. Kom-
ið hefur í ljós hvað það er mikilvægt að
koma á tengslum á milli skjólstæðinganna
og heilsugæslunnar.
Ég sé svona verkefni geta farið af stað út
frá heilsugæslustöð, en auðvitað þarf að
undirbúa slíkt verkefni mjög vel áður en það
getur farið af stað. Annað sem mér finnst
mjög áhugavert og það er heilsuvernd aldr-
aðra. Ég hef í samvinnu við hjúkrunarfræð-
ing á Hlíðarstöðinni hafið fræðslu í því hver-
fi. Ég er með ákveðnar skoðanir um verksvið
iðjuþjálfa varðandi heilsuvernd aldraðra.
Mín hugmynd er sú að útbúið verði fræðslu-
efni sem hjúkrunarfræðingar og iðjuþjálfar
ynnu saman og fara með það í félagsmið-
stöðvar t.d. tvisvar á ári. Þetta yrði hugsað
sem fræðsla tengt iðju og heilsu og ákveðið
efni tekið fyrir í hvert skipti. Til dæmis
hreyfing og heilsa, hvað get ég gert til að
forðast byltur heima hjá mér, sjón og lýsing,
heyrn og hávaðavaldar, næring og hollusta,
fætur og fótabúnaður o.s.frv. Tilgangurinn
væri að upplýsa eldri borgara svo þeir verði
betur í stakk búnir til að gera eitthvað sjálfir
og eigi auðveldara með að leita aðstoðar.
Þessi fræðsla yrði á félagsmiðstöð hverfisins
og síðan gætu iðjuþjálfinn og hjúkrunar-
fræðingurinn verið til viðtals eftir fræðsluna
eða næsta dag ef fólkið vill fá meiri upplýs-
ingar. Síðan myndi þetta efni fara á næstu fé-
lagsmiðstöð, hjúkrunarfræðingurinn og
iðjuþjálfinn í því hverfi sæju um að koma því
á framfæri og að fylgja því eftir. Þetta væri
almenn fræðsla ekki sjúkdómamiðuð, þar
sem fólk væri hvatt til heilsueflingar.
Sérðu fleira fyrir þér varðandi heilsu-
vemd aldraðra?
í framhaldi af þessu sé ég fyrir mér að
gerður yrði samningur milli heilsugæslunn-
ar í Reykjavík, Félagsþjónustunnar, Félags
eldri borgara og Landlæknisembættisins um
verkefnið heilsuefling aldraðra. Heilsugæsl-
an tæki að sér fræðsluna, Reykjavíkurborg
legði til húsnæði fyrir fræðsluna þ.e. félags-
miðstöðvarnar og biði upp á eða seldi kaffi.
Félag eldri borgara sæi um að kynna þetta
fyrir sínum aldurshóp og Landlæknisemb-
ættið myndi styðja þetta sem heilsueflandi
framtak.
Síðan yrði gerður samningur við sjálf-
stætt starfandi sjúkraþjálfara sem eru með
þjálfunartæki og heilsuræktarstöðvar um að
greiða aðgang eldri borgara að þessum stöð-
um sérstaklega þegar minna er að gera að
deginum. Á heilsuræktarstöðvunum yrðu
sjúkraþjálfarar og sjálfstætt starfandi iðju-
þjálfar á staðnum til að leiðbeina eldri borg-
urum m.a. við styrktar og jafnvægisþjálfun
og koma þeim af stað í þjálfunarprógramm.
Það yrði tónlist sem myndi henta þessum
aldurshópi og fólk yrði boðið velkomið á
þessa staði. Fólkið fengi leiðsögn í tækin og
væri síðan fylgt eftir. Ef í ljós kæmi að eldri
borgarar væru með iðjuvanda eða röskun á
iðju gæti viðkomandi fengið beiðni/leiðsögn
iðjuþjálfa sem gæti boðið fram sína þjónustu
og Tryggingastofnun Ríkisins tæki þátt í
þeirri greiðslu. Þessi þjónusta yrði ódýr fyrir
eldri borgara og þannig yrði það eðlilegur
hlutur að gera eitthvað fyrir sjálfan sig. En
það verður að segjast að iðjuþjálfar eru mik-
ið búnir að reyna að fá samning við T.R., en
án árangurs.
Eitt í viðbót sem ég sé fyrir mér í endur-
hæfingu aldraðra. Það er mjög gott að fólk
geti farið í endurhæfingu t.d. inn á Landa-
kot. En ég get líka séð fyrir mér stað sem er
ódýrari í rekstri. Þar væri iðjuþjálfun og
sjúkraþjálfun og fólk kæmi á daginn í t.d.
þrjá mánuði í þjálfun. Oldrunarlæknir væri
tengdur staðnum og hjúkrunarfræðingur en
IÐJUÞJÁLFINN 1 /2002 - 15