Iðjuþjálfinn - 01.06.2002, Blaðsíða 22

Á deildum sjúkrahússins
Ég vinn með sjúklinga á báðum deildum
sjúkrahússins, verkefnin eru margskonar;
æfingameðferð, færnimat eða færniþjálfun,
vitrænt mat og þjálfun. I sumum tilfellum
þarf að sækja um hjálpartæki. Eins hef ég
töluvert farið í heimilisathuganir og athug-
að aðstæður heima fyrir, hvort einhverju
þurfi að breyta eða lagfæra, oftast þá í
tengslum við útskrift sjúklinga. Eins geri ég
mat á því hvort skjólstæðingur þurfi meiri
aðstoð til þess að geta búið heima og er þá í
góðum tenglsum við heimahjúkrun eða
starfsfólk Félags- og skólaþjónustunnar. Ég
vinn eftir beiðnum frá læknum og hjúkrun-
arfólki.
Á heilsugæslustöð
Þar vinn ég einnig eftir beiðnum frá læknum
og hjúkrunarfólki. Eins vísar starfsfólk Fé-
lags-og skólaþjónustunnar á mig. Ég fæ tölu-
vert af fólki til mín á stofuna, sumir þurfa
ráðgjöf/stuðning, aðrir æfingameðferð t.d.
handarþjálfun. Sumir koma í vitrænt mat og
þjálfun. Aðrir þurfa ráðgjöf í sambandi við
hjálpartæki eða breytingar á húsnæði. Eins
veiti ég ráðgjöf í sambandi við liðvernd og
útbý spelkur. Ég hef í sumum tilfellum valið
að vinna með skjólstæðinga heima í því um-
hverfi sem þeir þurfa að vera virkir. Eins er
ég með starfandi hóp sem samanstendur af
fimm einstaklingum sem eiga það sameigin-
legt að hafa þurft að hætta að vinna á miðj-
um aldri. Þau eru frá 38-52 ára. Ein er með
MS sjúkdóm, einn með Parkinsonsjúkdóm,
einn með mænuskaða, ein með krónisk bak-
vandamál og einn með þunglyndi. Hópur-
inn hefur náð ótrúlega vel saman þrátt fyrir
ólíka sjúkdóma.
Ég fer mikið í heimilisathuganir hér og í
sveitunum í kring og skoða aðstæður og
sæki um hjálpartæki ef þess er þörf. Gott
samstarf er við starfsfólk heilsugæslu, hjúkr-
unarfræðinga og sjúkraliða og hef ég farið
með þeim í heimilisathuganir í Mývatnssveit
og á Þórshöfn og nágrenni. Eitt sinn fór ég á
dvalarheimilið Naustið á Þórshöfn og skoð-
aði það með tilliti til þess hvort ekki væri
hægt að gera eitthvað til þess að fá íbúa til
þess að vera virkari/taka meiri þátt.
Stór þáttur í starfi mínu
fer í að sinna börnum
Síðan í október hef ég unnið með ca 30 börn
á aldrinum 6 mánaða til 14 ára. Þeim er vís-
að til mín annaðhvort af lækni/hjúkrunar-
fræðingi eða frá Félags-og skólaþjónustunni.
Ég hef þá fengið þau hingað til mín, þar sem
ég geri mat á skyn og hreyfiþroska, met þörf
fyrir hjálpartæki og aðstoð og útbý þjálfun-
argögn. Flest koma einu sinni til tvisvar til
mín, allt eftir því hvernig gengur að prófa
þau. Síðan skrifa ég skýrslu og fer með hana
á skilafund með foreldum og kennara/sér-
kennara barnsins. Ef barnið er í leikskóla hef
ég svipaðan fund með leikskólakennara
...allt lífið, jafnvel veðrið í útvarpinu
snýst um þann hluta íslands.
barnsins. A þessum fundum fer ég yfir nið-
urstöður og gef ég ráð um áframhaldandi
vinnu með barninu. Ég fer alltaf í skóla- eða
leikskólaheimsókn til barnsins. Ég vil sjá
barnið í sínu umhverfi. Það er nauðsynlegt
ef skoða á t.d. setstöðu barnsins. í sumum til-
fellum kemur barnið áfram til mín í þjálfun í
10-12 vikur og sum lengur. Fyrir utan Borg-
arhólsskóla (grunnskóla Húsavíkur) hef ég
farið að hitta börn og kennara á Raufarhöfn,
í Stóru Tjarnarskóla, í Lundi, í Hafralækja-
skóla, Litlu-Laugum og í barnaskóla Bárð-
dælinga. Eins hef ég sinnt börnum í leikskól-
um Húsavíkur og í leikskóla Hafralækjar-
skóla. Eins hef ég haft afskifti af börnum sem
eru það lítil að þau eru ekki komin í leik-
skóla. Þegar unnið er með börn er samvinna
við foreldra og þá sem sinna barninu hvort
heldur sem er á leikskóla eða í skóla einkar
mikilvæg.
Próf sem að ég nota á HSÞ:
AMPS (skjólstæðingsmiðað matstæki)
WRI (Viðtalsform um starfshlutverk)
MMSE (til þess að prófa vitræna færni)
A-ONE (meta færni við framkvæmdir
daglegs lífs)
COPM (mat á færni við iðju)
Kliniskar athuganir unnar af Anne Fisher
og Anita Bundy (skyn-og hreyfiþroski)
Ymsar hliðarathuganir unnar af iðj-
þjálfum
Fínhreyfiathuganir
FBDI spurningarlisti fyrir foreldra (færni
barna við daglega iðju í leik-eða grunn-
skóla)
SFA (Skóla-færni-athugun)
PEDI (til þess að meta færni yngri barna
við daglegar athafnir)
MAP þroskaprófið og Movement ABC
hreyfiþroskaprófið eru á leiðinni og
verða vonandi komin í hús í haust.
Sem iðjuþjálfi á HSÞ vinn ég afar sjálf-
stætt og get í raun hagað vinnu minni eins
og ég óska. Það gefur mikla möguleika og er
mjög skemmtilegt. Starfið byggir mikið á
samstarfi við aðrar fagstéttir. Bæði innan
Heilbrigðisstofnunarinnar og við Félags-og
skólaþjónustuna. Til stendur að gerður verði
samningur við Félags-og skólaþjónustuna
um að hún greiði 25 % af mínu starfi.
Það var stórt skref að taka þá ákvörðun
að flytja sex manna fjölskyldu úr Hafnarfirði
norður á Húsavík. Eins og elsti sonur minn
sagði þegar hann frétti að þetta stæði til „til
hvers"? Já til hvers, góð spurning, því okkur
leið einkar vel í okkar daglega lífi í Hafnar-
firði og vorum ekki að fara vegna þess að við
værum ekki ánægð. Við foreldrarnir áttum
okkur draum um að prófa að búa út á landi
og töldum að börnin okkar fjögur myndu
græða á því að fá að prófa að búa út á landi.
Við létum draum okkar rætast og sjáum ekki
eftir því (ég segi nú ekki, að það hafi ekki
komið smá efi í mig þegar ég leit út
um gluggann einn morgun í júní og allt var
hvítt úti...)
Það er mjög ánægjuleg lífsreynsla þegar
maður er búin að vinna í fjölda ára á suð-
vesturhorni landsins og allt lífið, jafnvel
veðrið í útvarpinu snýst um þann hluta ís-
lands. Að uppgvöta fullt af venjulegu ham-
ingjusömu og glöðu fólki sem býr á ótrúleg-
ustu stöðum á norðaustur hluta landsins. Að
fara í heimilisathugun á sveitabæ og þurfa
að keyra langan veg að bænum, sjá svo allt í
einu himininn opnast og sjá bæinn bera við
þá fallegustu fjallasýn sem maður hefur aug-
um litið og hugsa „hvað er allt þetta fólk að
gera fyrir sunnan?" Eins að keyra lengi,
lengi á leið í skólaheimsókn, halda að maður
sé löngu villtur en svo allt í einu kemur lítið
skólahús í Ijós, gengur inn og þar er allt fullt
af lífi, kátir krakkar fullir af æsku og þrótti
og hitta fólk sem er að reyna að gera sitt
besta til að börnin fái sem besta kennslu.
..og hugsa „hvað er allt þetta fólk
að gera fyrir sunnan"?
Þetta er yndisleg upplifun og ég get svo
sannarlega mælt með að fleiri prófi þetta.
Það er alltaf hægt að fara „heim" aftur. En
maður verður að vera jákvæður og sveigjan-
legur í starfi. Það er kannski ekki alltaf allt
eins og maður vill en maður fær bara svo
margt í staðinn. Og stóri strákurinn minn er
ekki tilbúinn nú ári síðar að fara alveg strax
til baka afur, ekki frekar en við hin.
Höfundur er iðjuþjálfi og starfar
á Heilbrigðisstofnun Þingeyinga
22 - IÐJUÞJÁLFINN 1 /2002