Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2009, Blaðsíða 13

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 85. árg. 2009 9
Í Tímariti hjúkrunar fræð­
inga 4. tölu blaði 2008 var
fjallað um bókina „Chicken
soup for the nurse‘s soul“
og hjúkrunarfræðingar
hvattir til þess að skrifa
sögur. Hér er sagt frá bók
sem er gott hjálpargagn
fyrir þá sem vilja skrifa
faglegar greinar.
Til eru margar bækur um greinaskrif.
Flestar eru á ensku en nokkrar ágætar
eru til á íslensku. Af hverju er þá fjallað
um og jafnvel mælt með bók á dönsku?
Ástæðan er kaflaskiptingin í bókinni – hér
er fjallað um þrjár tegundir af greinum og
þessi skipting passar mjög vel við þær
greinar, sem hjúkrunarfræðingar skrifa,
og að miklu leyti við þær greinar sem
Tímarit hjúkrunarfræðinga birtir.
Bókin byrjar á kafla þar sem fjallað er
almennt um greinaskrif og bornar saman
þær þrjár tegundir greina sem eftirfarandi
kaflar fjalla svo nánar um. Kaflinn um
vísindagreinina er fyrir þá sem ætla að
skrifa ritrýnda fræðigrein í til dæmis Tímarit
hjúkrunarfræðinga. Ef ætlunin er að skrifa
fræðslugrein eða klíníska grein er gott að
lesa kaflann um faglegu greinina. Með
miðlandi grein eiga höfundar við greinar í
til dæmis Morgunblaðinu, á doktor.is eða
fræðsluefni fyrir sjúklinga. Ráðleggingar
höfunda um miðlandi greinar eiga einnig
vel við þegar kynnt er félagslegt efni í
Tímariti hjúkrunarfræðinga.
Í inngangskaflanum útskýra höfundar
muninn á greinunum á margvíslegan
hátt. Grunnurinn að þeirra framsetningu
er „genremeter“ eða tegundamælir þar
sem vísindagreinar eru mest faglegar og
miðlandi greinar minnst faglegar en miðast
mest að lesandanum. Hugmyndin, sem
bókin byggist á, er að byrja greinaskrif alltaf
á faglegum forsendum en fara svo fljótlega
að huga að lesandanum og ákveða hvers
konar grein ætlunin er að skrifa.
Næsti kafli heitir „Haltu þig við rannsókn­
ina“ og fjallar um vísindagreinina. Efnið
í kaflanum er líklega ekki nýtt fyrir
hjúkrunarfræðingum með meistara­ eða
doktorsgráðu en er sett fram á nýjan
og ferskan hátt. Til dæmis er farið yfir
tíu ráð við að skrifa mjög leiðinlegar
vísindagreinar. Talsvert er fjallað um
vísindalega framsetningu og gefin dæmi
með útskýringum. Höfundar leggja mikla
áherslu á innganginn og færa rök fyrir
því að hann þurfi annars vegar að vekja
áhuga lesandans og hins vegar að leggja
grunn að því sem koma skal í greininni.
Þeir fara vandlega yfir það sem á íslensku
er kallað efnisyrðing, það er hvernig í
inngangi sé útskýrt hvað greinin fjalli um
og af hverju hún var skrifuð.
Skriv en artikel. Om videnskablige,
faglige og formidlende artikler.
Höfundar: Lotte Reinecker, Peter
Stray Jørgensen og Morten Gandil.
Útgefandi: Forlaget Samfundslitteratur,
Frederiksberg, 2008. ISBN­13: 978­
87­539­1237­7. Bókin er 161 bls.
Kaflinn um faglegar greinar er kallaður
„Haltu þig við efnið“. Þessi kafli hefur
mikið gildi fyrir þá sem vilja skrifa
fræðslugreinar eða klínískar greinar í
Tímarit hjúkrunarfræðinga. Grunnurinn er
að sögn höfunda að fagmennskan sé í
lagi. En þar sem lesendahópurinn er annar
og líklega fjölbreyttari þarf framsetningin að
vera ólík því sem á við um vísindagreinina.
Notagildi greinarinnar vegur hér þyngra
en í vísindagreininni. Þeir sem tilheyra ekki
faghópnum eiga hins vegar einnig að geta
haft gagn af greininni.
Kjörorð miðlandi greinarinnar er „Snúðu
þér að lesandanum“. Miðlandi greinar
eru, á grundvelli fagsins, skrifaðar fyrir
enn breiðari lesendahóp. Að sögn
bókarhöfunda skiptir hér framsetningin
miklu meira máli og stílbrögðin eru önnur
en í vísindagreininni eða faglegu greininni.
Vekja þarf áhuga lesandans og fá hann
til þess að eyða tíma sínum í að lesa
greinina. Hlutverk greinarhöfundar er hér
„hinn fræðandi sérfræðingur“. Hann þarf
nánast að hugsa sem blaðamaður en samt
standa föstum fótum í fagmennskunni.
Bókin endar á að höfundar fara yfir
ritsmíðarferlið frá hugmynd að birtingu.
Mikið er lagt upp úr því sem höfundar kalla
staðarákvörðun sendanda. Þetta hugtak er
á sinn hátt samantekt á því sem undanfarnir
kaflar hafa fjallað um – að höfundur greinar
tali skýrri röddu og viti hvert er hlutverk hans.
Höfundar mæla með því að greinarhöfundur
ákveði mjög snemma fyrir hvaða tímarit
hann er að skrifa. Hann eigi að kynna sér
mjög vel kröfur og lesendahóp tímaritsins.
Ekki sé verra að hafa fljótlega samband við
ritstjóra og ræða greinarhugmyndina.
Þeir sem vilja birta grein í Tímariti
hjúkrunarfræðinga eða annars staðar
munu tvímælalaust hafa gagn og gaman
af því að kynna sér betur innihald þessarar
bókar. Hún er sannkölluð gullnáma fyrir
alla höfunda, reynda sem óreynda.
BÓKARKYNNING
Christer Magnusson, christer@hjukrun.is
GÓÐ HJÁLP VIÐ GREINASMÍÐAR