Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2009, Blaðsíða 40

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 85. árg. 200936
í samskiptum við skjólstæðinga okkar
og eru líklega hvað mest notaðir innan
skólaheilsugæslunnar. Samstarf hefur
verið töluvert við Lýðheilsustöð og nú er
6H nýjasti afrakstur þessa samstarfs. Og
ég get ekki stillt mig um að gefa upp eina
vefslóð til að skoða það nýjasta varðandi
6H heilsunnar en hún er http://www.6h.
is/index.php. Ég hvet ykkur til að kynna
ykkur málið betur á vef heilsugæslunnar/
miðstöðvar/heilsuvernd barna/skólasvið
og þá sérstaklega það mikla fræðsluefni
sem er boðið upp á fyrir grunnskólanema
og er í stöðugri endurnýjun.
Hjúkrunarmóttaka er á öllum heilsu­
gæslustöðvum á höfuðborgar svæðinu
og líka úti um lands byggðina en nefnist
þá oft frekar slysa­ og bráðamóttaka.
Á hjúkrunarmóttöku getur nánast allt komið
inn og oft erum við hjúkrunarfræðingarnir
eins og vegvísar sem reynum að vísa
fólki sem réttasta leið áfram um kerfið ef
við getum ekki leyst úr málunum innan
heilsugæslunnar.
Algengustu verk eru hvers konar ráðgjöf,
smáslysaþjónusta, sára með ferð, sauma­
tökur, blóð þrýstings­ og sykur sýkis eftirlit,
sprautu gjafir, ónæmisaðgerðir, ferða­
manna bólu setningar og fræðsla tengd
þeim svo eitthvað sé nefnt. Á mögum
heilsugæslu stöðvum eru einnig sykur­
sýkis­, ung linga­, lífstíls­ og öldrunar­
móttökur sem sinna góðu heildrænu eftirliti
fyrir okkar skjól stæðinga. Ýtarlega var
fjallað um hjúkrunar móttöku í 3. tölu blaði
Tímarits hjúkrunar fræðinga 2008.
Heimahjúkrun
Heimahjúkrun er sinnt frá heilsugæslu­
stöðvum á landsbyggðinni en þar með
teljast heilsugæslustöðvar í Hafnarfirði,
Garðabæ, Kópavogi og Mosfellsbæ.
Hjá okkur í Kópavogi er heimahjúkrunin
staðsett í Hamraborginni en sinnir
Kópavogi öllum.
Hlutverk heimahjúkrunar er að gera fólki
kleift að dvelja heima við sem eðlilegastar
aðstæður eins lengi og unnt er, þrátt
fyrir sjúkdóma eða annan heilsubrest.
Verkefnin má flokka í forvarnir og hjúkrun.
Forvarnir: Sinna fræðslu og heilsueflingu
einstaklinga og fjölskyldna þeirra.
Hjúkrun: Styrkja og viðhalda andlegu
og líkamlegu heilbrigði einstaklingsins
og draga úr einangrun og einkennum
sjúkdóma eins og kostur er.
Heimahjúkrun sinnir að undangengnu mati
einstaklingum sem þurfa stuðning, eru t.d.
óöruggir eða kvíðnir en að mestu sjálfbjarga.
Fræðsla, forvarnir, heilsuefling og eftirlit
með almennri líðan eru aðalmarkmið
meðferðar. Oft er leitað til heimahjúkrunar til
að veita sjúklingunum stuðning, hafa eftirlit
með lyfjum og aðstoða við böðun. Einnig
sinnir hún einstaklingum sem þarfnast
sérhæfðrar hjúkrunar. Helstu verkefni eru
sárameðferð, sérhæfð lyfjameðferð og
annað sem krefst sérhæfingar í hjúkrun.
Skjólstæðingar heimahjúkrunar eru einnig
einstaklingar sem þarfnast víðtækrar
hjúkrunar daglega eða oft á dag vegna
langvinnra sjúkdóma, svo sem heilabilunar,
geðfötlunar, líkamlegrar skerðingar
eða þeir eru dauðvona. Stuðningur við
einstaklinginn og aðstandendur ásamt
skipulagi og framkvæmd þeirrar hjúkrunar,
sem þörf er á hverju sinni, eru aðalmarkmið
meðferðar. Hér er um að ræða heildræna
hjúkrunarmeðferð eða líknandi meðferð
vegna langvinns sjúkdóms.
Heimahjúkrun er þjónusta sem er veitt alla
daga ársins. Með næturþjónustu höfum
við leitað til Miðstöðvar heimahjúkrunar
sem flutti nú um áramótin frá Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins yfir til velferðarsviðs
Reykjavíkurborgar. Hér í Kópavogi vinnur
heimahjúkrun náið með félagsþjónustu
Kópavogs og er tilraunaverkefni í gangi
í eitt ár þar sem félagsliðar fluttust
yfir til heimahjúkrunar og teljast okkar
starfsmenn. Þetta verkefni skilar góðum
árangri í aukinni þjónustu við okkar fólk
og verður vonandi til framtíðar.
Lokaorð
Heilsugæslan er í mínum huga
nærþjónusta sem á að efla og þróa í
tengslum við þær breytingar í samfélagi
því sem hún þjónar og vera sýnilegri
almenningi en hún er í dag. Þessa
þjónustu má hins vegar ekki auglýsa
frekar en aðra heilbrigðisþjónustu sem
rekin er af ríkinu og hefur það hamlandi
áhrif á vöxt þjónustunnar. Ekki gefur
heldur sá þröngi fjárhagsrammi, sem hún
býr við, tækifæri til að auka þjónustu.
Heilsugæslan er í raun rekin á skjön við
hinn almenna markað – því minni aðsókn
því minni kostnaður og þá stöndum
við okkur vel að mati stjórnvalda. En
með skerðingu þjónustunnar skapast oft
langtímavandamál sem koma til með að
auka kostnað annars staðar.
Hver framtíðin verður veit víst enginn.
Verið er að skoða þann möguleika
meðal annars að færa þessa þjónustu
til sveitarfélaganna en ríkið tók við henni
árið 1990. Það er eins og við förum
alltaf í hringi með alla skapaða hluti. Hitt
veit ég að í því hruni og óvissu, sem
nú hefur skapast hérlendis, hefur aldrei
verið meiri þörf fyrir styrka og heildræna
heilsugæslu/heilsuvernd fjölskyldunum til
stuðnings og ráðgjafar.
Ég vona að þessi litla grein gefi ykkur
innsýn í störf okkar sem við heilsugæslu
starfa en þetta er sér heimur þar sem hver
og einn verður að leggja allt sitt af mörkum
og vera til staðar fyrir skjólstæðinga okkar
þegar þörf krefur. Heilsugæslan er og
verður þjónustustarf þar sem uppskeran
er bætt heilsa því „heilsa er allra hagur“
eins og heilbrigðisráðherra orðar það svo
vel í nýútkominni heilsustefnu en hún
byggist að stórum hluta á heilsuvernd og
heilsueflingu.
Vonandi gefið þið ykkur tíma til að vafra
aðeins um á netinu og kynna ykkur þætti
heilsugæslunnar betur. Við vitum hvernig
hlutirnir eru í dag en allt er breytingum háð og
vil ég því minna aftur á vef heilsugæslunnar
sem á að uppfærast reglulega.
Sigríður A. Pálmadóttir er hjúkrunarforstjóri á
heilsugæslustöðvunum Hamraborg og Hvammi.
Tekið á móti með blómum á heilsugæslustöðinni
í Borgarnesi.