Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.11.2009, Blaðsíða 20

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 85. árg. 200916
tók á móti um morguninn, fjölskyldunni
fannst hún hafa verið sérlega fagleg,“
segir Elísabet.
Annar hjúkrunarfræðingur sagði frá
þverfaglegum fundi með fjölskyldunni.
Á deildinni var þessum fundum frekar
illa stjórnað og þeir árangurslitlir að mati
hjúkrunarfræðingsins og svo var einnig
á þessum fundi. Hjúkrunarfræðingurinn
ákvað þegar honum var farið að leiðast
þófið að nýta aðferðir sem vasaspjaldið
bauð upp á í fjölskylduviðtalinu. Það var
eins og við manninn mælt, fundurinn
snarbreyttist, utanumhaldið sem vantaði
var nú til staðar og að mati hjúkrunar­
fræðingsins reyndist fundurinn árangurs­
ríkur, bæði fyrir aðstandendur og fag ólkið
sem fundinn sat.
Í stuttu meðferðarsamtali, sem hjúkrunar­
fræðingur átti við móður barns á
barnadeild, kom í ljós að móðirin átti
sjálf við langvinnan sjúkdóm að stríða.
Þessar upplýsingar höfðu ekki komið
fram við innlögn barnsins vikuna áður.
Móðirin hafði mikla þörf fyrir að tjá sig
um sinn sjúkdóm og líðan. Hún sagði að
það skipti miklu máli að sér væri sýndur
skilningur á því að vera með veikt barn og
vera sjálf með þennan sjúkdóm.
„Þessar dæmisögur hafa sannfært mig
um að hjúkrunarfræðingar sjái möguleika
og kosti þess að nota Calgary­
fjölskyldulíkanið. Nú bíð ég eftir að
heyra hvort breyttar aðferðir skili sér til
skjólstæðinga okkar að þeirra eigin mati
en það mun meðal annars koma fram í
stórri rannsókn sem við erum að vinna að
á barnadeildunum,“ segir Elísabet.
Elísabet segir að lokum frá viðtali sem
hún átti við föður drengs með sykursýki.
Með því að nota spurningar úr stutta
meðferðarsamtalinu fékk hún mikilvægar
upplýsingar um aðstæður fjölskyldunnar
og hjálpuðu þessar upplýsingar Elísabetu
að skilja af hverju fjölskyldunni gekk
illa að aðlagast sykursýki barnsins
„Þær gagnrýnisraddir hafa heyrst að
við göngum of langt í samtölum okkar
við fjölskyldurnar og að þetta sé ekki í
verkahring hjúkrunarfræðinga. En reynsla
mín segir mér að í raun sé fólk þakklátt
fyrir að fá að tala um aðstæður sínar og
reynslu af veikindunum,“ segir Elísabet.
„Oft getur það hjálpað fjölskyldunni að
sjá fjölskyldutré sitt. Fólk sér þá hvað
það er að glíma við og hvað álagið getur
verið mikið. Á námskeiðunum höfum
við leiðbeinendur látið hjúkrunarfræðinga
teikna sín eigin tré og oftar en ekki hefur
það komið þeim sjálfum á óvart hvað þeir
gegna mörgum hlutverkum.“
Fjölskylduhjúkrun fest í sessi
Verkefninu miðar vel áfram. „Markmiðið er
að allir hjúkrunarfræðingar þekki og noti
aðferðir fjölskylduhjúkrunar. Við viljum því
fyrst og fremst þjálfa hjúkrunarfræðinga
í að nota spurningarnar og gera
fjölskyldutré,“ segir Anna Ólafía. Brýnt
verkefni er núna að fylgja námskeiðunum
eftir og festa fjölskylduhjúkrunina í sessi.
Það verður gert með færnibúðum og
stuðningi á sviðum. Æskilegt er að
hjúkrunarfræðingar temji sér smám saman
2­3 meðferðarspurningar sem þeir telja að
henti á þeirra deild. „Í færnibúðum höfum
við látið hjúkrunarfræðingana mynda
þriggja manna hópa þar sem þeir skiptast
á að æfa sig í stuttu meðferðarsamtali,“
segir Anna Ólafía. Lögð er áhersla á að
hjúkrunarfræðingar bendi fjölskyldunni á
hvar styrkur hennar liggur.
Anna Stefánsdóttir bætir við að stutta
meðferðarsamtalið er ekki með ferðar­
samtal í þeim skilningi sem til dæmis
geðhjúkrunarfræðingur leggi í það orð.
„Hjúkrunarfræðingar okkar verða ekki
sérfræðingar í fjölskyldumeðferð þó að þeir
tileinki sér hugmyndafræðina,“ segir hún.
En margir hjúkrunarfræðingar munu eflaust
fá áhuga á að læra meira og hugmyndin
er að smám saman verði til hópur af
hjúkrunarfræðingum sem geti tekið
meðferðarviðtöl á þann hátt sem til dæmis
Elísabet gerir á göngudeild barnaspítalans.
Hvert svið hefur mótað sínar aðferðir til að
styðja við sína hjúkrunarfræðinga. Sum svið
hafa til dæmis verið með leshópa. Á geðsviði
var boðið upp á hóphandleiðslu og er það
einnig í bígerð á kvenna­ og barnasviði.
Verið er að útfæra hvernig verður staðið
að framhaldnámskeiðum í fjölskyldu hjúkrun,
í tengslum við endurmenntun og starfs­
aðlögun starfsmanna hjúkrunar.
Elísabet gerir ráð fyrir að þegar fram
í sækir muni þetta verkefni hafa mikil
áhrif á reynslu fólks af því að koma á
Landspítalann. „Maður heyrir stundum fólk
segja um spítalavist aðstandenda: Það
var enginn sem talaði við mig. Reynslan
af spítalavistinni er iðulega ofarlega í huga
fólks og afskiptaleysi er eitt af því sem fólk
man eftir. Þessu viljum við breyta. Við viljum
að fjölskyldan finni að hún sé velkomin á
spítalann og að hún hafi greiðan aðgang að
okkur. Með því að hafa fjölskylduna meira
með getum við stutt fjölskyldumeðlimi enn
betur í að annast um veika ástvini sína,
stytt sjúkrahúsdvölina og komið í veg fyrir
endurinnlagnir,“ segir Elísabet.
Stutt meðferðarsamtal
Hefja meðferðarleg samskipti: Bjóða fjölskyldu til samræðna með eða án sjúklings
Sýna kurteisi og virðingu: Ræða tilgang og setja tímamörk, skýra hlutverk allra
Teikna fjölskyldutré og tengslakort
Spyrja meðferðarspurninga
Hvað brennur helst á ykkur núna?
Á hvern í fjölskyldunni hafa veikindin mest áhríf? Hver þjáist mest?
Hvað hefur reynst ykkur best/verst við svipaðar aðstæður?
Ef það væri ein spurning sem þú/þið gætuð fengið svar við núna, hver væri hún?
Hvernig getum við stutt best víð þig og fjölskyldu þína?
Hverjar eru óskir/þarfir ykkar/þínar fyrir aðstoð núna (vegna meðferðar/útskriftar)?
Draga fram styrk fjölskyldunnar:
Dæmi: „Ég heyri að þetta hefur verið mikið álag á fjölskylduna og mér finnst að þið
hafið staðið ykkur vel!“
Vasaspjald gefið út af stýrihópi fjölskylduhjúkrunar, 3. útgáfa 2009. Eftir Wright, L.M.,
og Leahey, M. (2009). Nurses and families. A guide to family assessment intervention.