Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.11.2009, Blaðsíða 38

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 85. árg. 200934
Viðtöl við vistmenn
Viðtöl við vistfólk fóru einnig fram fyrir
og eftir könnunartímabilið. Reynt var að
komast að því hvort lýsingar vistfólks
á umönnun hefðu breyst á tímabilinu.
Vistfólki fannst mesta breytingin felast í
framkomu starfsfólks. Það kvaðst vera
frjálsara í vali á umræðuefni. Sumum
fannst starfsfólkið sýna því aukna virðingu
meðan á könnuninni stóð. Aðrir nefndu
að andrúmsloftið væri friðsælla og eins
voru þeir ánægðir að mega sjálfir ákveða
hvernig þeir kysu að verja deginum.
Þessi svör gefa til kynna að sjálfsforræði
hafði aukist og þar með sjálfsvirðing
vistmanna.
Lokaorð
Á Íslandi er stefnan í málefnum aldraðra
sú að þeir geti sem lengst búið heima og
fengið þá aðstoð sem þarf frá bæjarfélaginu
sínu. Svo framarlega sem fólk heldur góðri
heilsu er æskilegast að hver og einn hugsi
um sínar grunnþarfir eins lengi og stætt er.
Á heimilinu eru allir þeir munir sem höfðu
tilfinningalegt gildi fyrr á ævinni og þar er
best að leyfa endurminningunum að flæða
og fá heimsóknir frá ættingjum og vinum.
Á meðan við búum á eigin heimili búum
við enn við sjálfsforræði og höldum reisn
okkar sem almennir borgarar. Heimilið
er góður vettvangur fyrir umræður um
öldrunarinnsæi milli húsráðanda og gesta
yfir kaffibolla. Öldrunarstofnanir eru margar
og mismunandi og þar kemur til kasta
starfsfólks og ættingja hins aldraða hvernig
tekst til að gera heimilislegt fyrir vistmenn.
Unnt er að líkja þróun öldrunarinnsæis
við fjallgöngu, því hærra sem við
Tafla 2. Viðmiðunarreglur fyrir starfsfólk.
Viðurkennið að einkenni um öldrunarinnsæi eru hugsanlega eðlileg
merki um öldrun.
Vinsamlegast veljið umræðuefni sem einskorðast ekki af heilsufari og
líkamlegum takmörkunum.
Þetta er í samræmi við þá þróun að verða óháður
líkamanum en það er einn þáttur kenningarinnar.
Vinsamlegast virðið þá staðreynd að eldra fólk getur haft breytt tímaskyn
þannig að bilið milli þátíðar og nútíðar hefur máðst út.
Þetta lýtur að alheimsvíddinni, breytingar verða á skynjun
tíma og rúms.
Vinsamlegast hvetjið aldraða til að tjá sig um ævintýri lífsins. Þetta lýtur að alheimsvíddinni, breytingar verða á skynjun
tíma og rúms.
Vinsamlegast leggið við hlustir þegar aldraðir tala um dauðann, leyfið þeim
að tala, spyrjið spurninga og örvið frekari hugsanir um dauðann.
Þetta er tengt alheimsvíddinni, óttinn við dauðann þverr
oftast með aldrinum og þá reynist auðveldara að ræða
um hann.
Vinsamlegast tilkynnið vistmönnum þegar einhver á meðal þeirra hefur látist
og leyfið þeim að ræða það.
Vinsamlegast spyrjið hinn aldraða á morgnana hvað hann hafi dreymt um
nóttina í stað þess að spyrja hvernig honum líði. Ef hann man drauminn,
spyrjið þá spurninga og hvað hann álíti að draumurinn tákni.
Samkvæmt kenningum C.G. Jung er ráðning eigin
drauma leið til að nálgast fornmyndir (erkitýpur) í
heildardulvitundinni.
Vinsamlegast hvetjið hinn aldraða til að rifja upp og ræða um æskuna og
gamla daga og hvernig lífið hefur þroskað hann.
Þetta örvar ummyndun bernskunnar og auðveldar
einstaklingnum að ná heilsteyptu sjálfi.
Vinsamlegst leyfið eldra fólki að ákveða sjálft hvort það vill vera út af fyrir sig
eða taka þátt í félagsstarfi.
Þörfin fyrir jákvæða einveru kann að hafa aukist og hana
ber að virða.
Vinsamlegast hefjið umræður um ellina í hópum eða á tveggja manna tali og
fræðið eldra fólk um öldrunarinnsæiskenninguna sem hugsanlegt og jákvætt
öldrunarferli.
Eldra fólki kann að vera ókunnugt um þroskaleið
öldrunarinnsæis eða það kann að vera meðvitað um
hana en finna jafnframt fyrir skömm.
Vinsamlegast gerið sögustundir að föstum lið og hvetjið aldraða til að vinna
með eigin ævisögu. Þetta má framkvæma á ólíka vegu, eins og að skrifa
ævisöguna, tala um hana við starfsfólk eða ræða um ævisöguna í hópi
annarra aldraðra.
Vissir þættir endurminninga tengjast öldrunarinnsæi.
Vinsamlegast komið á námskeiði í hugleiðslu. Hugleiðsla kann að vera leið til að tengjast andlegum
þáttum sem erfast í gegnum kynslóðirnar eins og C.G.
Jung gefur til kynna.
Vinsamlegast munið að skipuleggja hvíldarstundir í kyrrð og einnig að virða
óskir fólks um að fá að vera óáreitt í herbergjum sínum.
Þörfin fyrir uppbyggilega einveru kann að hafa aukist og
hana ætti að virða.
Vinsamlegst skipuleggið daginn þannig að aldraðir fái að snæða máltíðir í
herbergjum sínum ef þeir þess óska.
Eftir Wadensten og Carlsson (2003).