Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.11.2009, Blaðsíða 44

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 85. árg. 200940
Inngangur
Flestir koma aftur til vinnu eftir
veikindafjarvist án nokkurrar aðstoðar. Fyrir
suma er fjarvistartíminn þó þannig að í lok
hans sjá þeir fáa aðra möguleika en að óska
eftir örorkumati. Á árinu 2008 voru 14.103
einstaklingar á örorkubótum á Íslandi og
1137 á endurhæfingarlífeyri, nokkur hluti
þeirra sem fá endurhæfingarlífeyri fer síðan
á örorkulífeyri. Með réttum stuðningi væru
margir þessara einstaklinga hæfir til að
snúa aftur í vinnu og njóta heilsueflandi
áhrifa hennar og þeirra lífsgæða sem
því fylgir fyrir þá, fjölskyldur þeirra og
samfélagið allt.
Algengustu læknisfræðilegar ástæður
fyrir örorku eru hér á landi svipaðar
og annars staðar, andleg van líðan,
stoðkerfisvandamál, hjarta og æða­
sjúkdómar og slys. Fjölgun örorkuþega
má rekja til breytts örorkumats, fjölgunar
einstaklinga sem eru með langvinna
sjúkdóma, búa við félagsleg vandamál
eða við heilsufarsástand sem þeir ná
ekki að aðlagast nægilega vel. Þá er
einnig þekkt að tengsl eru á milli fjölgunar
öryrkja og atvinnuástands. Hluti af
fjölgun örorkuþega er því af félagslegum
toga, oft vegna viðhorfa, vanþekkingar
eða misskilnings meðal almennings,
hjá atvinnurekendum, í heilbrigðis­ og
félagskerfi og hjá löggjafanum eða kannski
einfaldlega af því að það hefur skort á
samræmdar aðgerðir og yfirsýn.
Í þessari grein fjalla ég um Starfs endur­
hæfingarsjóð og þau grunngildi sem
starfsmenn á vegum sjóðsins starfa eftir.
Starfsendurhæfingarsjóður
Starfsendurhæfingarsjóður VIRK er
vinnu markaðsúrræði. Hann er sjálfs­
eignar stofnun og var stofnaður af aðilum
vinnumarkaðarins til að koma í veg fyrir að
einstaklingar hverfi af vinnumarkaði vegna
veikinda eða slysa og draga úr fjölgun
örorkuþega með því að aðstoða fólk sem
á það á hættu að missa vinnuna eða
sem hefur þegar fallið af vinnumarkaði.
Þetta mun sjóðurinn gera með ráðgjöf og
útvegun úrræða af ýmsu tagi, en verkefnið
er umfangsmikið og þarf að vinna á
mörgum vígstöðvum.
Atvinnurekendur og opinberir aðilar greiða
iðgjald í sjóðinn fyrir hvern launamann.
Á árinu 2010 mun ríkissjóður greiða
ákveðna upphæð inn í sjóðinn og einnig er
gert ráð fyrir að lífeyrissjóðirnir muni greiða
til sjóðsins ákveðið hlutfall af sínu aflafé. Í
Ingibjörg Þórhallsdóttir, ingalo@virk.is
ÚR VEIKINDUM Í VINNU MEÐ AÐSTOÐ
STARFSENDURHÆFINGARSJÓÐS
Breytt viðhorf og breyttar áherslur í starfsendurhæfingu
framhaldi af þátttöku lífeyrissjóðanna mun
Starfsendurhæfingarsjóður greiða fyrir
starfsendurhæfingu örorkulífeyrisþega hjá
lífeyrissjóðunum.
Sjóðurinn er ekki hugsaður sem
samkeppnisaðili við þau starfsendur­
hæfingarúrræði sem eru til staðar
í landinu. Hann er stefnumótandi fjár­
mögnunaraðili í starfsendurhæfingu fyrir
fólk á vinnumarkaði og greiðir því fyrir
ýmiss konar úrræði sem að öllu jöfnu eru
ekki fjármögnuð af opinberum aðilum.
Sjóðurinn sér um þróun skimunar­, mats­
og mælitækja, mótun vinnuferla og gerð
samninga við úrræðaaðila og sérfræðinga.
Á vefsíðu starfsendurhæfingarsjóðs, virk.is, er mikið af áhugaverðu efni. Þeim sem vilja fá
frekari upplýsingar um starfsemi sjóðsins er bent á að hafa samband við greinarhöfund.