Tölvumál - 01.11.2008, Blaðsíða 35

T Ö L V U M Á L | 3 5
Stefnumótun í upplýsingatækni
Þegar stefnumótun Capacent um vöxt í Norður­Evrópu lá fyrir var ljóst að
móta þyrfti stefnu í upplýsingatækni sem styddi við þennan vöxt. Svara
þurfti eftirfarandi spurningum:
• Hvernig byggjum við tæknilega grunngerð sem gerir okkur kleift að taka
nýtt fyrirtæki inn í samstæðuna á fljótlegan hátt?
• Hvaða kerfi eigum við að nota sameiginlega fyrir öll fyrirtæki í
samstæðunni?
• Hvaða hlutverk á móðurfélagið að hafa í stjórnun upplýsingatækni?
• Hvernig tryggjum við sjálfstæði hvers fyrirtækis og tryggjum að það taki
ábyrgð á eigin upplýsingakerfum?
• Ef miðlæg upplýsingatæknideild verður sett upp, hvernig deilum við
kostnaði á fyrirtækin?
• Hvaða stjórntæki höfum við sem tryggir að við náum fram samlegð í
nýtingu upplýsingatækni?
Til að svara þessum spurningum var farið í stefnumótun í upplýsingatækni,
en Capacent hefur mikla reynslu af að vinna slíka stefnumótun fyrir fjölmörg
íslensk fyrirtæki.
Skipta má stefnumótunarvinnunni í fjóra grunnþætti:
• Kostnaðargreining – hagnýt viðmið (e: Benchmarking)
• Mat á virkni upplýsingakerfa
• Kerfishögun og kerfislíkan
• Stjórnun og hlutverk upplýsingatækni
Í þessari grein er þessum þáttum lýst og fjallað um styrkleika hvers þáttar
í sjálfri heildarstefnumótunni.
Kostnaðargreining – hagnýt viðmið
Áður en farið er að skoða hvernig framtíðarsýnin á að vera er nauðsynlegt að
meta núverandi stöðu. Mikilvægur þáttur í því stöðumati er mat á kostnaði
við upplýsingatækni. Til að meta þennan kostnað er nauðsynlegt að hafa
einhver viðmið. Notast er við íslensk viðmið, úr greiningum sem Capacent
hefur unnið. Einnig er stuðst við erlendar greiningar.
Við kostnaðargreiningu er reynt að skipta kostnaði niður í nokkra flokka
(byggt á flokkun frá Gartner):
• Vélbúnaður (leiga, afskriftir, gjaldfærð kaup, viðhalds­ og þjónustugjöld)
• Hugbúnaður (leyfisgjöld, viðhalds­ og þjónustugjöld, gjaldfærð kaup og
afskriftir)
• Innri þjónusta (kostnaður vegna vinnu starfsmanna tölvudeildar)
• Ytri þjónusta (aðkeypt þjónusta vegna upplýsingatæknimála ­ hér er m.a.
um að ræða almenna upplýsingatækniráðgjöf, vinnu hugbúnaðarfyrirtækja
við þróun, rekstur og viðhald tölvukerfa, ferlaráðgjöf, útvistun á rekstri
kerfa og þjónustu sem felur í sér umtalsverða notkun upplýsingakerfa,
viðhald vélbúnaðar, hugbúnaðar og samþætting kerfa)
• Net­ og fjarskiptakostnaður (allur kostnaður af rekstri fjarskiptabúnaðar
og notkun símakerfis í tal og gagnaflutning, símtæki, farsímar og fleira)
• Annar kostnaður (húsnæði og óbeinn kostnaður vegna upplýsingatækni)

Kostnaðarmat er einnig unnið niður á upplýsingakerfi, ef upplýsingar um
slíkt eru fyrir hendi. Ef kostnaður fyrir hvert kerfi liggur fyrir auðveldar það
ákvörðunartöku varðandi framtíðarkerfislíkan, þ.e. hvort halda eigi kerfinu
eða leita nýrra lausna.
Mat á upplýsingakerfum
Annar þáttur í stöðumati er mat á virkni núverandi upplýsingakerfa. Mat
á virkni kerfanna fer fram með þeim hætti að tekin eru viðtöl eða gerð
skoðana könnun meðal notenda. Einnig eru tekin viðtöl við tæknilega
ábyrgðar menn upplýsingakerfa og hvert kerfi fyrir sig metið skv. aðferða­
fræði Capacent.
Upplýsingatækni í
fyrirtæki
alþjóðlegu
Ólafur Róbert Rafnsson, framkvæmdastjóri
Kerfisþjónustu hjá Capacent
Skipta má
stefnumótunarvinnunni í
fjóra grunnþætti
Í kjölfar stefnumótunar
var ráðist í umfangsmiklar
endurbætur á grunngerð
upplýsingakerfa