Morgunblaðið - Sunnudagur - 16.08.2015, Blaðsíða 48

T
ora Urup er nýkomin úr ánægju-
legri ferð á slóðir forfeðra sinna í
Vigur í Ísafjarðardjúpi. Þegar
blaðamaður forvitnast um fjöl-
skylduna segir hún brosandi að
ættingja sé víðar að finna á Íslandi: „Afi
minn, Sigurður Sigurðsson, var til að mynda
lengi sýslumaður á Sauðárkróki,“ segir hún
brosandi.
Tora er kunnur danskur hönnuður og gler-
listakona, margverðlaunuð og kunn fyrir sér-
stök og formfögur glerverk sem sýnd hafa
verið víða um lönd. En hún er líka íslensk,
fædd inn í kunna myndlistarfjölskyldu frá
Króknum. Guðrún móðir hennar, dóttir sýslu-
mannsins, var myndlistarkona rétt eins og
tveir bræðra hennar, listmálararnir Sigurður
og Hrólfur. Og þótt Tora sé hikandi við að
tala íslensku skilur hún hana alveg. Faðir
hennar var danskur, einnig þekktur myndlist-
armaður, Jens Urup. Foreldrar Toru unnu
saman glermósaíkgluggana í kirkjunni á
Sauðárkróki.
„Mamma hóf nám við Listakademíið í
Kaupmannahöfn eftir stríðið og þar kynntist
hún pabba, sem var þar einnig við nám, en
hann var þá orðinn vinur Hrólfs bróður henn-
ar,“ segir Tora þar sem við spjöllum saman
yfir kaffi í Þjóðminjasafninu. Foreldrar henn-
ar voru gift í 63 ár, eignuðust fjögur börn,
bjuggu og störfuðu í Danmörku en sýndu
bæði á þeim tíma nokkrum sinnum verk sín á
Íslandi. Jens Urup lést árið 2010 og Guðrún
tveimur árum síðar. Tora hefur áfram haldið
sambandi við nokkra vini og ættingja hér á
landi. Hér þekkja líka margir til listsköpunar
hennar, en verk eftir hana er meðal annars
að finna í Hönnunarsafni Íslands. Listfræð-
ingar segja hana vinna með kunnuglega hluti
á borð við skálar og glerborðbúnað en að
Tora leiti sífellt leiða til að fá fólk til að upp-
lifa þá á nýjan hátt, bæði sem nytjahluti og
sjálfstæð verk sem lýsa megi sem „sjónrænni
túlkun á kunnuglegum gripum“.
Starfaði í Japan
„Systkini mín eru öll listafólk,“ segir Tora.
„Önnur systir mín er kvikmyndagerðarkona,
hin er arkitekt og hönnuður og bróðir minn
er handverksmaður. Það er mikill sköpunar-
kraftur í fjölskyldunni. Mamma var listmálari
og vann mikið með samklipp, mjög abstrakt
en undir greinilegum áhrifum frá íslenskri
náttúru.“
Hún ólst upp í foreldrahúsum í Holte og
þar kom margur Íslendingurinn við gegnum
tíðina, til mislangrar dvalar. Og þar segist
hún listina hafa síast inn í sig. „Ég vissi alltaf
að ég vildi vinna við eitthvað skapandi.“
Tora segir að því miður hafi langur tími
liðið síðan hún var síðast á Íslandi; það var
þegar verk hennar voru sýnd í Epal árið 2007
og svo kom hún á stórt ættarmót fyrir ára-
tug. „Ég finn svo vel núna að ég þarf að
koma aftur. Mér finnst að nú þegar foreldrar
mínir eru látnir þurfi ég að styrkja tengslin
við Ísland.“
En Tora hefur þó verið á faraldsfæti gegn-
um árin og oftar en ekki til Japan, en þar-
lendar hefðir í vinnu með gler og keramik
hafa haft mikil áhrif á listsköpun hennar. Áð-
ur en hún hóf að læra við handverksskólann
heima í Danmörku og lauk meistaragráðu við
Royal College of Art í London lærði hún og
vann við fagið í Japan.
„Þegar ég var rúmlega tvítug hélt ég til
Japan því ég vissi að það var svo mikið um
áhugaverða listhönnun þar í landi,“ segir
Tora. „Fyrst kynnti ég mér hvað var að ger-
ast á þessu sviði, fór svo heim en sneri fljót-
lega aftur og bjó þá í eitt og hálft ár í Japan.
Þá starfaði ég á keramikverkstæði í To-
koname og það var gríðarlega mikilvæg
reynsla. Þessi bær hefur verið ein af mið-
stöðvum keramikframleiðslu í Japan um ald-
ir. Að því loknu fór ég heim til Danmerkur
að nema við gler- og keramikdeild handverk-
skólans. Fyrstu tvö árin var ég í keramiki en
fór svo að hrífast af möguleikum glersins.“
Ekki miklar málamiðlanir
Tora er auðheyrilega mikill aðdáandi jap-
anskrar menningar og segist fljótt hafa kom-
ist að því að nálgun þarlendra listamanna í
keramiki og gleri sé talsvert önnur en sú sem
tíðkist í Evrópu. „Keramiklistin nýtur til að
mynda gríðarmikillar virðingar í Japan og
miklu meiri en tíðkast í okkar menning-
arheimi. Í raun má segja að auk temenning-
arinnar sé keramiklistin hin dáðasta þar í
landi. Meistarinn sem ég starfaði hjá leiddi
mig inn í þennan forvitnilega heim japansks
GLERLISTAVERK OG HÖNNUN TORU URUP NJÓTA SÍAUKINNAR AÐDÁUNAR
Mikill sköpunar-
kraftur í fjölskyldunni
„ÉG SKAPA RAMMANN SEM ÉG VINN INNAN EN SVO GERIST ALLTAF EITTHVAÐ ÓVÆNT,“ SEGIR TORA URUP UM
GLERLISTAVERKIN SEM NJÓTA AÐDÁUNAR, FÆRA HENNI VERÐLAUN OG GEFUR AÐ LÍTA VÍÐA Á SÖFNUM UM
ÞESSAR MUNDIR. FAÐIR TORU VAR DANSKUR EN Í MÓÐURÆTTINNI ERU KUNNIR ÍSLENSKIR LISTAMENN.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
Frá sýningunni „På og i glas“ með hönnun Toru
Urup í Butik for Borddækning í fyrra.
Ljósmynd/Stuart McIntyre
Nokkur hinna rómuðu og einstöku glerlistaverka, sívalningar og lagskipt verk, sem voru á sýningu Toru Urup í Danmarks Nationalbank í fyrra.
Hönnun Toru úr „Tumblerseries“; gler blásið í
Kimuna Glass-fyrirtækinu í Japan.
Ljósmynd/Hans Hansen
Skálar eftir Toru, blásnar og framleiddar af Kim-
una Glass í Japan, þar sem hún hefur unnið.
Ljósmynd/Hans Hansen
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16.8. 2015
Á elleftu tónleikum sumardjasstónleikaraðar
veitingahússins Jómfrúarinnar við Lækjar-
götu í dag, laugardag, kemur fram tríó gítar-
leikarans Björns Thoroddsen. Auk hans
skipa tríóið þeir Jón Rafnsson á kontrabassa
og Sigfús Óttarsson á trommur. Þeir munu
leika fjölbreytt úrval djass- og popptónlistar í
eigin útgáfum. Tónleikarnir fara fram utan-
dyra á Jómfrúartorginu. Þeir hefjast kl. 15 og
standa til kl. 17. Aðgangur er ókeypis.
SUMARDJASS
JÓMFRÚIN
Björn Thoroddsen djassar á Jómfrúnni í dag.
Morgunblaðið/Ómar
Lokatónleikar tónlistarhátíðarinnar Englar
og menn í Strandarkirkju verða á morgun,
sunnudag, kl. 14. Tónleikana ber upp á
Maríumessu að sumri og af því tilefni verða
felld saman guðsþjónusta og tónleikar. Prest-
ur er sr. Baldur Kristjánsson og organisti
Hilmar Örn Agnarsson. Björg Þórhallsdóttir
og Sigrún Hjálmtýsdóttir syngja og Elísabet
Waage leikur á hörpu.
Í guðsþjónustunni syngja söngkonurnar
englalög og dúetta ásamt því að leiða al-
mennan safnaðarsöng. Á tónleikunum, sem
koma strax í kjölfarið, verður slegið á létta
og ástríka strengi þar sem m.a. heyrist allt frá
barokkmúsík til dægurlaga og óperudúetta.
ENGLAR OG MENN
MARÍUMESSA
Hilmar Örn Agnarsson, Elísabet Waage, Björg
Þórhallsdóttir og Sigrún Hjálmtýsdóttir.
Að vefa saman
DNA nefnist sýning
sem opnuð verður
á Torgi Þjóðminja-
safnsins í dag,
laugardag, kl. 14.
Sýningin er sam-
vinnuverkefni ís-
lenska vöruhönn-
uðarins Hönnu
Dísar Whitehead
og skoska text-
ílhönnuðarins
Claire Anderson.
„Hönnuðirnir leitast við að veita íslensk-
um og skoskum textíl nýja merkingu með því
að flétta saman aðferðum og þáttum úr
handverki og þjóðarímynd. Í verkefninu er
farið aftur í tímann og skoskt og íslenskt
handverk rannsakað allt aftur til sameig-
inlegra forfeðra. Markmið rannsóknarinnar
var m.a. að kanna hvaða þátt handverkið átti
í að móta sjálfsmynd þjóðanna og bera sam-
an hefðir þeirra á þessu sviði,“ segir m.a. í til-
kynningu. Þar kemur fram að verkefnið er
styrkt af Creative Scotland og Ístex.
AÐ VEFA SAMAN DNA
TEXTÍLL
Dæmi um samvinnu
Hönnu og Anderson.
Ljosmynd/ Tian Khee Siong
Menning