Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.08.2015, Side 4
Snorri Sigurðsson, líffræðingur hjá Reykja-
víkurborg, sem hefur umsjón með flutningi
gargandarunganna í Vatnsmýrina, segir
verkefnið byggjast á undanþágu sem sótt
var um til umhverfisráðuneytisins varðandi
grein í lögum um veiðar og vernd villtra
dýra er varðar eggjatöku úr náttúrunni.
„Þessi umsókn var send inn áður en ný lög
um velferð dýra tóku gildi 1. janúar 2014.
Það var ekki sótt sérstaklega um und-
anþágu frá velferðarlögunum varðandi það
að sleppa ungunum en við hófum tilraun
með andaræktun í fyrra. Væntanlega hefði
þurft að gera það til atvinnuvegaráðu-
neytisins eða Matvælastofnunar, sem fer
með þann málaflokk eftir að lögin tóku
gildi,“ segir Snorri.
Í kjölfar umsóknarinnar fékk borgin já-
kvæða umsögn Náttúrufræðistofnunar og
Umhverfisstofnunar. „Umhverfisráðu-
neytið hafði staðfest það við okkur í tölvu-
bréfi og að málið yrði afgreitt en síðan var
þetta aldrei formlega klárað hjá ráðuneyt-
inu í tæka tíð. Við ákváðum að láta samt
slag standa og engar athugasemdir voru
gerðar,“ segir Snorri.
Töldu það til bóta
Hann veit ekki til þess hvort leyfis vegna
dýravelferðarlaga hefur verið krafist af t.d.
æðarbændum sem ala upp móðurlausa
unga og sleppa. „Við létum ekki á það reyna
í fyrra, og ekki heldur núna með þessa
gargandarunga, ef til vill hefði það þurft.
Það verður þá að viðurkennast sem mistök
af okkar hálfu. Við létum duga að hafa feng-
ið vilyrði fyrir eggjatökunni en skýrt kom
fram í þeirri umsókn að ungum yrði sleppt
og allir umsagnaraðilar tóku jákvætt í það
og töldu það til bóta fyrir andastofna við
Reykjavíkurtjörn, ekki síst þar sem þeir
andastofnar eru flestir afkomendur anda
sem voru aldar upp og sleppt fyrir nokkrum
áratugum.“
Snorri segist að öllu leyti fylgjandi lögum
um velferð dýra, þar á meðal 23. greininni.
„Þessi grein á að koma í veg fyrir að fólk
sleppi t.d. gæludýrum sínum lausum um
hvippinn og hvappinn. Það er hugsunin á
bak við lögin. Við þekkjum því miður mörg
slík tilvik og örlög þeirra dýra eru oft
grimm, sérstaklega þeirra sem hafa ekki
burði til að lifa í náttúrunni, þó að vissulega
séu dæmi um að þau geti spjarað sig,“ segir
hann.
Hafandi sagt það þykir Snorra eðlilegt að
hægt sé að sækja um undanþágu frá lög-
unum, eins og Reykjavíkurborg hafi gert í
tilviki andarunganna, þegar sterkar líkur
eru á því að dýrin geti spjarað sig í nátt-
úrunni.
„Við erum ekki í vafa um að andarung-
arnir geti lifað í náttúrunni, annars værum
við vitaskuld ekki að þessu. Helstu sérfræð-
ingar eru sammála um það.“
Að sögn Snorra verður dyggilega stutt
við ungana fyrsta kastið, með-
al annars með fóðurgjöf,
og vel fylgst með
þeim eins lengi og
ástæða er til, en
þeir eru rækilega
merktir. „Við
reiknum samt fast-
lega með því að ung-
arnir hætti mjög
fljótt að sækja í
fóðrið því að þeirra
náttúrulega fæða er í
þessu umhverfi.“
Fengu vilyrði
fyrir undanþágu
Ljósmynd/Einar Gudmann
Refur á
Hornströndum.
*Málið snýst um það hvort dýrið á möguleika á að bjargasér í náttúrunni eða ekki.Tómas Ó. Guðjónsson, forstöðumaður FHG. ÞjóðmálORRI PÁLL ORMARSSON
orri@mbl.is
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.8. 2015
Öndunum
varð ekki um sel
Í lögum um dýravernd segir, gr. 23:„Óheimilt er að sleppa dýrum sem hafaalist upp hjá mönnum út í náttúruna í
þeim tilgangi að þau verði þar til frambúðar.
Þó er heimilt að sleppa seiðum og fiskum.
Umráðamanni eða sveitarfélagi, sé umráða-
maður ekki þekktur, er skylt að smala eða
handsama dýr, önnur en villt dýr, sem ætla
má að líði fyrir umhirðu- eða skjólleysi úti í
náttúrunni.“
Það var á grundvelli þessara laga sem sel-
kópurinn sem strauk úr Fjölskyldu- og hús-
dýragarðinum fyrr í sumar var aflífaður á
dögunum. Enda þótt það væri gert fyrr en
efni stóðu til, svo sem Tómas Ó. Guðjónsson,
forstöðumaður garðsins, hefur staðfest. Ekki
er pláss fyrir kópana í garðinum á haustin og
þar sem ekki má sleppa þeim eru þeir
aflífaðir.
Í þessu ljósi vekur athygli að nokkrir garg-
andarungar og einn rauðhöfðaungi fluttu bú-
ferlum úr Fjölskyldu- og húsdýragarðinum í
Friðlandið í Vatnsmýrinni í vikunni. Ungarnir
klöktust út í garðinum í sumar og dvöldust
þar í sex vikur í góðu yfirlæti, að því er fram
kemur á heimasíðu Reykjavíkurborgar, áður
en þeir fengu bílferð um borgina.
Á hvern hátt skyldi þetta vera frábrugðið
því að sleppa selkóp?
Tómas Guðjónsson vill ekki taka afstöðu til
þess máls og vísar á Umhverfis- og skipulags-
svið Reykjavíkurborgar, enda hafi það haft
umsjón með téðum flutningum í Vatnsmýrina
og beri ábyrgð á því verkefni. Starfsmenn
Fjölskyldu- og húsdýragarðsins hafi lagt verk-
efninu lið með aðstöðu og vinnu. Tómas segir
Fjölskyldu- og húsdýragarðinn þó almennt
séð líta á það sem hlutverk sitt að koma villt-
um dýrum í hremmingum til hjálpar gerist
þess þörf en hann líti svo á að í tilfelli andar-
unganna sé ekki um villt dýr í hremmingum
að ræða heldur verkefni þar sem markmiðið
sé uppbygging andarstofna við Reykjavík-
urtjörn. Eggin voru sem kunnugt er tekin við
Mývatn í sumar.
Eiga góða möguleika
Tómas viðurkennir að hann sé hugsi yfir 23.
grein dýraverndarlaganna og hefur beint
fyrirspurn til atvinnu- og nýsköpunarráðu-
neytisins af því tilefni þess efnis hvort til
greina komi að sleppa selkópum út í náttúr-
una næsta sumar. „Ég er auðvitað ekki lög-
lærður maður og ekki mitt að dæma en í mín-
um huga er það alveg skýrt að kóparnir sem
fæðast hjá okkur eiga ekki minni möguleika á
að lifa í náttúrunni en kópar sem fæðast villt-
ir. Að því gefnu að þeim sé sleppt þriggja til
fjögurra vikna gömlum, þegar urtan er að
bíta þá af sér. Dánartíðni kópa er að vísu til-
tölulega há í náttúrunni en væri þeim sem
fæðast hjá okkur sleppt á þessum tímapunkti
ættu þeir líklega sambærilega möguleika á að
lifa af og villtir kópar í náttúrunni,“ segir
Tómas.
Í huga Tómasar er eðlismunur á að sleppa
selum annars vegar og gæludýrum eða hús-
dýrum öldum upp af fólki hins vegar. „Málið
snýst um það hvort dýrið á möguleika á að
bjarga sér í náttúrunni eða hvort menn séu að
setja það út á guð og gaddinn. Það breytir því
hins vegar ekki að orðalag áðurnefndrar laga-
greinar er ákaflega skýrt og gefur ekki mikið
tilefni til túlkunar.“
Aðspurður kveðst Tómas ekki undrast hörð
viðbrögð almennings við dauða kópsins.
Téð lög tóku gildi árið 2014 og harmar
Tómas að þau hafi ekki á neinum tímapunkti
verið borin undir sérfræðinga Fjölskyldu- og
húsdýragarðsins enda þótt þau eigi augljós-
lega við um starfsemi garðsins.
Tómas segir það eðli málsins samkvæmt
ekkert skemmtiverk að aflífa dýr í Fjöl-
skyldu- og húsdýragarðinum í lok sumars.
Hafa beri þó í huga að flest dýrin séu húsdýr
og í sveitum sé þeim líka slátrað að hausti.
„Fjölskyldu- og húsdýragarðinum er ætlað að
vera brú á milli borgar og sveitar og þetta er
einfaldlega hluti af því.“
Makindalegur selur
í Fjölskyldu- og
húsdýragarðinum.
Morgunblaðið/Eggert
HVERS VEGNA MÁ SLEPPA GARGANDARUNGUM ÚR FJÖLSKYLDU- OG HÚSDÝRAGARÐINUM EN EKKI KÓPUM?
SKÝRINGIN ER UNDANÞÁGA FRÁ 23. GREIN LAGA UM DÝRAVERND. HÚSBÆNDUR Í GARÐINUM HAFA NÚ HUG
Á AÐ TRYGGJA SÉR SLÍKA UNDANÞÁGU FYRIR NÆSTA SUMAR, ENDA TELJA ÞEIR KÓPANA EIGA GÓÐA MÖGULEIKA
Á AÐ SPJARA SIG Í NÁTTÚRUNNI. SELUR SÉ EITT, HUNDUR OG KÖTTUR ANNAÐ. HVAÐ ÞÁ KINDUR OG KÝR.
Andarungar í Laugardalnum. Þeir tengjast efni fréttarinnar ekki með beinum hætti.
Morgunblaðið/Árni Sæberg