Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.08.2015, Page 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.8. 2015
HEIMURINN
GRIKKLAND
AÞENU r að leiðtogi Syriza-flokksins,ndum eftiNokkrum st TsiprasAle
ð i afsninga 20. septemb r og saaði til nýrraforsætisráðherra, bo
ngustofna nýjan vinstriflokk,félagar hanssér sögðust 25 flokks
ðta á þingi en tókst í vikur mgur ekki lenalþýðunnar.Tsipras he
mkomulag um lánafyrirgreiðslu sa
jálp stjórnarandstöðuflokka. Mah
ans eru æfir út af samkomul
erlendu lánardrottnann
ar alþýðunnar er Pa
ráðherra í smála
farið að
íða í allt að fjóra
ód i hyggstr
pa um
eftir aðein m ras 10 má
nafangelsi fyrir að verð
uheimili þeirra í höfuð
a,að afplána afganginn a
ansmáliog ýmissa embættis
AÍT
OKBANGK Ó
ökkasamthryðjuver
engjutilræ ngkok
tjórn02sl. mánudag er
rlýsturða í landinu segir
mið sprengjunni
aðurllvr sagður hafa ko
ð minnstr aðm
anninnsin
ÓREA
ONJANG ra Norður-Kóreu, Ki
Suður-Kóreu en ríkbúa sig undir átök við
in. Öflugur vígbúnaðura skipst á skotum yfir landamærtu dag
kjanna síðan 1953 enbáðum megin við landamæri rír verið
mningar tækjust, aðeinsreustríðinu án þess að friðarsaá lauk Kó
anna er þó vopnlaus. Fréttvopnahlé. Landræma á milli ríkjar samið óreu sagði að
fund í yfirstjórn hersins enunin hefði verið tekin eftir bráðakvörð er Kim í forsæti.
Orðrómur um klofning í Kreml
fékk byr undir báða vængi í vik-
unni þegar einn af nánustu ráð-
gjöfum Pútíns og yfirmaður rík-
isjárnbrautanna, Vladímír
Jakúnín, sagðist ætla að hætta.
Hann tekur nú sæti í efri deild
þingsins.
Jakúnín hefur hagnast geysivel
á stöðu sinni en einnig á braski í
tengslum við Ólympíuleikana í
Sotsjí. Ásamt Pútín og fleiri vin-
um rak hann líka sumarhúsafyr-
irtæki skammt frá Pétursborg.
Sonur Jakúníns er fjárfestir í
London – en sjálfur getur Jak-
únin ekki ferðast þangað. Hann
er á svarta lista Vesturveldanna.
Rússland er aldrei eins veiktog það sýnist vera – og aldr-ei eins sterkt,“ var eitt sinn
sagt. Hvað sem því líður er ljóst að
mjög hefur sigið á ógæfuhliðina í
efnahag landsins allra síðustu árin.
Framleiðsla minnkar, gengi rúbl-
unnar hríðfellur og verðbólga er
komin í 15%. Lífeyrisgreiðslur eru
ekki lengur vísitölubundnar, það er
of dýrt, segja ráðamenn. Bílasala í
landinu minnkaði um 27% í júlí mið-
að við sama mánuð í fyrra, að sögn
Wall Street Journal. 50-60% lækkun
á olíu- og gasverði hefur grafið und-
an efnahagnum, enda olía og gas yf-
ir helmingur alls útflutnings, mælt í
dollurum.
Verð á sólblómaolíu hefur hækk-
að um þriðjung síðan í fyrra, jógúrt
um fimmtung og gulrótum um þrjá
fjórðu, að sögn fréttaritara New
York Times í Moskvu. Sumar versl-
anir bíða með að hækka verð í von
um að aðstæður skáni og heimild-
armenn sjá ekki nein merki um að
almenningur sé farinn að örvænta.
Engin merki um óðagot.
Rússar eru stóískir, þeir hafa í
seinni tíma sögu sinni oft þurft að
takast á við erfiðleika sem eru
margfalt skelfilegri en vestrænar
þjóðir hafa nokkru sinni upplifað.
Stríð, ofsóknir, hungur. Þeir eru illu
vanir og þola mikið, staðan var enn
verri í upphafi 10 áratugarins, rétt
eftir hrun Sovétríkjanna. Matvæli
hækka í verði en þá er lögð meiri
áhersla á að rækta grænmeti í
húsagörðum, sulta niður gúrkur og
fleira hollt. Þaðan kom um fjórð-
ungur matvælaframleiðslunnar í tíð
Sovétríkjanna meðan bændur á
samyrkjubúunum lufsuðust áfram,
hundáóánægðir og unnu sem
minnst. Einnig eru Rússar duglegir
að nýta sér ýmislegt í skógunum,
þar vex geysimikið af berjum og
sveppum.
Fátt bendir til þess að almenn-
ingur í landinu kenni æðstu ráða-
mönnum um ástandið. Vinsældir
Vladímírs Pútíns forseta hafa ekki
dvínað, Rússum finnst Pútín sköru-
legur leiðtogi. Andstætt því sem
gerist á Vesturlöndum hlæja þeir
ekki að ýktri karlmennskuímyndinni
sem Pútín lætur fjölmiðlana stöðugt
birta af sér. Og hernám Krím er
enn vinsælt, Vesturveldin eru sögð
bera ábyrgð á deilunum um Úkra-
ínu. Heilaþvottur fjölmiðla og
stjórnmálamanna, sem nú hafa tekið
samfélagsmiðla í notkun, er svo
markviss og oft klókindalegur að al-
menningur lætur sannfærast.
Áróðurinn gegn Bandaríkjunum
er hatrammur. Nýlega sagði forseti
neðri deildar þingsins, Sergei Narj-
ískín, að Bandaríkjamenn vildu gera
Rússland gjaldþrota, það væri loka-
takmarkið. „Erlendar skuldir þeirra
sjálfra eru hrikalegar og þau hafa
það fyrir sið að setja önnur ríki á
hausinn,“ sagði Narjískín. Banda-
ríkjamenn væru sífellt að kynda
með rangfærslum undir andúð á
Rússum í Evrópu.
Kvartanir og yfirstéttarlíf
Sumir Rússar kvarta þó undan
rýrnandi lífskjörum og spillingu
ráðamanna sem margir lifa í mikl-
um munaði. Myndir sem dreift er á
samfélagsmiðlum valda stundum
umróti. Menn spyrja hvernig
möppudýr í Kreml geti keypt sér
armbandsúr upp á tugmilljónir
króna.
En hvert stefnir? Pútín heitir því
að taka á efnahagsvandanum. „Við
erum að vinna að þessu á hverjum
degi,“ sagði hann nýlega um lækk-
andi gengi rúblunnar, ríkisstjórnin
og seðlabankinn í Moskvu myndu
finna ráð. En hann hefur á 15 ára
valdaferli sínum ekki staðið fyrir
umtalsverðum umbótum á sviði
efnahagsmála, aðeins treyst tök sín
á dómstólum, fjölmiðlum og þinginu.
Og þaggað niður í andófsmönnum
með ýmsum ráðum. Síðustu árin
hefur hann síðan ausið fé í herinn
til að geta hótað grannþjóðum
Rússa og ýtt undir upplausnina í
Úkraínu. Atvinnuvegirnir eru enn
einhæfir, fjárfestingar í nýrri tækni
litlar, að sögn fjármálarita. Efna-
hagstölurnar eru ískyggilegar.
Landsframleiðsla Rússa dróst sam-
an um 4,6% á öðrum ársfjórðungi
þessa árs, um er að ræða harkaleg-
ustu kreppu frá 2008-2009. Pútín
gerði nýlega stóran samning við
Kínverja til 30 ára um sölu á gasi.
En leggja þarf langar leiðslur til að
koma vörunni til kaupenda og end-
urnýja búnað. Rússar ganga nú
hratt á gjaldeyrissjóð sem nam um
tíma yfir 500 milljörðum dollara. Því
er spáð að hann verði uppurinn í
lok næsta árs.
Rússar hafa því ekki lengur efni
á slíkum fjárfestingum og ekki bæt-
ir úr skák að Pútín lét ekki setja
varnagla í samninginn vegna hugs-
anlegs verðfalls á alþjóðlegum gas-
mörkuðum. Tekjurnar af gassölunni
til Kína gætu því orðið mun minni
en gert var ráð fyrir, ef einhvern
tíma verður af henni.
Loks má nefna að viðskiptalegar
refsiaðgerðir Vesturveldanna hafa,
þótt takmarkaðar séu, haft slæm
áhrif á einu sviði: Rússneskir bank-
ar og önnur stórfyrirtæki fá ekki
lengur lán hjá vestrænum lánastofn-
unum sem kemur illa niður á mörg-
um útflutningsfyrirtækjum. Þeir
selja þó enn gas og olíu til Vestur-
Evrópu sem er háð þeim viðskiptum
en það gæti breyst á næstu áratug-
um ef vinnsla úr leirsteini hefst fyr-
ir alvöru í álfunni.
Enn og aftur
reynir á
þolrif Rússa
ALMENNINGUR Í RÚSSLANDI VIRÐIST SÆTTA SIG
VIÐ VERSNANDI KJÖR EN VERÐFALLIÐ Á OLÍU OG
GASI GREFUR NÚ UNDAN EFNAHAGNUM. STAÐA PÚTÍNS
ER SAMT STERK Í SKOÐANAKÖNNUNUM OG HANN
STÝRIR VANDLEGA ÖFLUGUSTU FJÖLMIÐLUNUM.
Forsætisráðherra Rússlands, Dmítrí Medvedev, heimsótti í ágúst borgina Krasnodar í Suður-Rússlandi og skoðaði þá
niðursuðuvörur í verslun. Ráðamenn í Moskvu leggja nú áherslu á að landið verði sjálfu sér nægt varðandi matvæli.
AFP
Jakúnín og Pútín forseti.
ÓLÍGARKI
Í VANDA
* Sjálfur álít ég að Rússland sé ekki síður lýðræðislegt enþað var. Það er lýðræðisríki. Það er nógu lýðræðislegt.Roman Abramovich, rússneskur auðkýfingur, búsettur í Bretlandi. AlþjóðamálKRISTJÁN JÓNSSON
kjon@mbl.is